خب، بیا با هم یه نگاه باحال و غیر رسمی به مقاله‌ای بندازیم که چکیده‌ش رو بهت می‌گم و همه‌ش درباره تحولات جدید تو زمینه «اطلاعات بحران»ـه. حالا اطلاعات بحران چی هست؟ یعنی همون علم و تکنولوژی‌هایی که کمک می‌کنن توی فجایع، مثل زلزله یا مثلا همین کرونا، بتونیم داده جمع کنیم، اطلاعات درست کنیم و به آدم‌ها و دولت‌ها کمک کنیم که بهتر تصمیم بگیرن.
بعد از همه‌گیر شدن کووید-۱۹ (همون کرونا خودمون!) خیلی از کشورا و دانشمندها به صورت جدی افتادن دنبال تحقیق و بررسی درباره مدیریت بحران و جمع‌آوری سریع اطلاعات زمانی که یه مشکل بزرگ مثل کرونا پیش میاد. حالا این مقاله اومده با ابزارهای خیلی باحال و به‌روز (مثلاً مدل‌های زبانی از پیش آموزش‌دیده شده یا همون pre-trained language models که اینا هوش مصنوعی‌های قوی‌ان که می‌تونن کلی داده رو خلاصه و تحلیل کنن) و حتی AI تولیدگر (Generative AI، یعنی هوش مصنوعی‌ای که خودش می‌تونه متن یا تصویر بسازه)، یه تحلیل خیلی بزرگ و دقیقی از کلی مقاله و داده علمی‌ای که بین ژانویه ۲۰۲۰ تا سپتامبر ۲۰۲۲ تو دنیا چاپ شده، انجام داده.
تو این بررسی‌ها، اومدن چند تا نکته توپ و مهم رو نشون دادن:
۱. کشورایی که بیشتری ضربه رو از کرونا خوردن، همونا هم فعال‌ترین‌ها تو موضوع اطلاعات بحران شدن! مثلاً هر کشوری روی موضوعات خاص خودش بیشتر تمرکز داشته؛ یعنی مثلاً یه کشور روی سلامت عمومی کار کرده، یه کشور دیگه روی فناوری یا مسائل اجتماعی.
۲. همکاری بین کشورها و دانشگاه‌ها بیشتر توی یه منطقه یا حتی بین کشورایی بوده که زبان مشترک دارن. یعنی مثلا دانشگاه‌های چین با همکاراشون تو کشورهای آسیای شرقی بیشتر ارتباط دارن یا فرانسوی‌ها بیشتر با دانشگاه‌های فرانسه‌زبان.
۳. نویسنده‌ها و پژوهشگرای برجسته معمولاً یه تیم کوچیک اما خیلی نزدیک درست کردن. معمولاً هر پژوهشگر معروف یکی دو نفر همکار خیلی اصلی داره و با اونا اکثر مقاله‌ها رو می‌نویسه.
۴. جالبه که پژوهشگرا هرکدوم بیشتر روی یکی دو تا موضوع تخصصی کار می‌کنن، ولی خود موسسه‌ها (مثلاً دانشگاه‌ها یا مراکز تحقیقاتی) معمولاً تنوع موضوعی بیشتری دارن. یعنی یه دانشگاه رو می‌بینی که تو کلی زمینه مختلف اطلاعات بحران تحقیق و مقاله داره.
۵. کرونا باعث شده اولویت‌های تحقیقاتی توی این حوزه حسابی تغییر کنه و تمرکز زیاد بره سمت سلامت عمومی (Public Health یعنی هر چی مربوط به سلامت و بهداشت آدم‌ها تو سطح جامعه است). همه حواسشون جمع شده بود که چطور داده جمع کنن و بهتر بتونن برای بحران‌هایی مثل بیماری واگیردار برنامه‌ریزی کنن.
این وسط، نکته‌ی جالبی که مقاله روش تاکید داره اینه که الان تو سراسر دنیا همه دارن می‌فهمن که باید بتونن از نظر مقابله با بحران‌ها چندبعدی باشن؛ یعنی همزمان اطلاعات سلامت، اقتصادی، اجتماعی و … رو با هم شریک شن و پروژه‌های مشترک زیادی راه بندازن (یعنی Data Sharing، یعنی داده‌ها رو با هم به اشتراک بذارن). پس این نشون می‌ده همه دارن بیشتر به این فکر می‌کنن که حجم خطرات جهانی بالاست و کشورا و بخش‌های مختلف به هم وابسته‌ان.
توی این تحلیل، از تکنیک‌های جورواجور استفاده شده: مثلاً روش‌های جمع‌آوری داده که مطمئن شن داده‌ها درست و کیفیته، روش‌های تحلیل داده یا همون Data Analytics (این یعنی چطوری از دل داده‌ها الگو و نتیجه درمیارن)، استخراج موضوعات با LLMها (Language Model های بزرگ مثل ChatGPT و …)، و همین‌طور طراحی ابزارهایی برای نمایش نتیجه‌ها به صورت تصویری که فهمش آسون‌تر شه.
در آخر این مقاله می‌گه که نتایج این بررسی مطمئناً هم به سیاست‌گذارها کمک می‌کنه (یعنی اونایی که تصمیم‌های مهم کشوری می‌گیرن)، هم به متخصصا و هم اونایی که هر روز دارن با بحران‌ها سروکله می‌زنن. چون الان دنیا پر از ریسک‌های جدید و پیچیده است و باید بدونیم چطور بهتر آماده شیم و واکنش نشون بدیم.
خلاصه، اگه به موضوعات مثل مدیریت بحران، فناوری‌های هوشمند یا همکاری علمی بین‌المللی علاقه داری، این مقاله یه جمع‌بندی توپ و به‌دردبخور از وضعیت الان این حوزه بهت می‌ده!
منبع: +
