یه خبر باحال و مفید برای همه پدر و مادرهایی که بچه کوچیک دارن یا بچه‌دوست هستن! یه تیم از محقق‌ها رفتن سراغ یه سوال مهم: اگه بچه‌های پیش‌دبستانی (یعنی همون کوچولوهایی که هنوز مدرسه نرفتن)، ورزش‌هایی داشته باشن که مخصوص خودشونه و برای تقویت مهارت‌های اجتماعی‌شون طراحی شده، واقعاً تأثیری داره یا نه؟!
خب اول بگم «مهارت‌های اجتماعی» یعنی چی؟ مثلاً اینکه بچه بدونه چطور با بقیه بازی کنه، چجوری دوست پیدا کنه، همکاری یا همدلی کنه و سرشاخ نشه! این مهارت‌ها کلی توی آینده‌شون مهمه. حالا محقق‌ها اومدن بررسی کردن ببینن واقعاً طراحی یه سری برنامه‌ی ورزشی مخصوص (به انگلیسی می‌گن Designed Physical Activities یا DPA) چقدر تو این داستان کمک می‌کنه.
حالا چطوری تحقیق کردن؟ خیلی باحال و حرفه‌ای. داده‌هاشون رو از کلی پایگاه علمی بزرگ از جمله Web of Science، PubMed و چند تا دیتابیس معروف چینی (که فکر کنم فقط محققای اهل فن اسمش رو شنیدن!) جمع کردن. از هر جایی که فکرش رو بکنی، مقاله‌های علمی در مورد این موضوع رو درآوردن و بررسی کردن. کلاً 7074 مقاله پیدا شده بود، اما فقط 14 تاش معیارهای لازم رو داشتن که توی این تحلیل حسابی قرار بگیرن. برای اینکه مطمئن باشن هیچ اشتباهی پیش نیومده، دو نفر مستقلانه کیفیت هر تحقیق رو بررسی کردن (با یه ابزار معروف به اسم Cochrane risk of bias assessment tool که یعنی میان خطر خطا یا سوگیری در هر تحقیق رو ارزیابی می‌کنن).
تا اینجا کار، الان بریم سر اصل نتیجه‌ها!
نتیجه اصلی و هیجان‌انگیز: ورزش‌های طراحی شده واقعاً روی مهارت‌های اجتماعی بچه‌های کوچیک اثر مثبت دارن. عددش رو بخوام بگم: به طور میانگین، SMD=0.63 (یعنی تأثیرش متوسط و کاملاً قابل توجهه)، و از لحاظ آماری p<0.0001 (یعنی درصد خطا خیلی خیلی کمه و میشه گفت مطمئنیم اثرش واقعیه). یه کم عددی بود، اما خلاصه‌اش اینه که: جواب گرفتن!
یه نکته جالب دیگه: روی بخش مهارت‌های هیجانی بچه‌ها (مثلاً کنترل احساسات یا نشون دادن حس‌هاشون) هم اثر مثبت نشون داده، ولی اونقدر قابل توجه نبوده (SMD=1.86 اما p=0.08، یعنی هنوز مطمئن نیستیم قطعاً تأثیر داره یا نه). پس روی اجتماعی شدنشون قوی‌تر عمل کرده.
یه چیز باحال توی این تحقیق اینه که اومدن بررسی کردن آیا نوع ورزش (مثلاً با موسیقی باشه، با وسیله باشه یا نه) مهمه یا نه؟ و فهمیدن اگه ورزش، هم موسیقی و هم وسیله داشته باشه، یا هیچ کدوم رو نداشته باشه، تفاوتی توی تأثیر مثبتش رو بچه‌ها ایجاد نمی‌کنه. اما اگر فقط موسیقی یا فقط وسیله باشه، اونقدرها هم جواب نداده! خودتون هم شاید دیده باشین، بچه‌ها ورزش‌هایی که تیمی‌تر و متنوع‌تر باشه رو دوست دارن.
در مورد اینکه این برنامه‌ها چه مدت باید باشه هم بررسی کردن. دیدن اگه مثلاً برنامه حداقل 12 هفته ادامه پیدا کنه، نتیجه خیلی بهتر و پررنگ‌تر میشه.
راستی یه نکته جالب دیگه: معمولاً پدر و مادرها گفتن که تأثیر این برنامه‌های ورزشی روی بچه‌هاشون خیلی بیشتر بوده نسبت به چیزی که معلم‌ها یا خود بچه‌ها تو آزمایش‌هاشون نشون دادن! شاید چون پدر و مادرها بیشتر تو خونه رفتار بچه رو می‌بینن و عوض شدنش براشون پررنگ‌تره.
در نهایت چی؟ محقق‌ها نتیجه گرفتن این ورزش‌های طراحی شده، کمک خوبی برای اجتماعی‌تر شدن و حتی کمی عاطفی‌تر شدن بچه‌های کوچیک هستن. با این حال گفتن باید باز هم تحقیقات دقیق‌تر و سختگیرانه‌تر انجام بشه تا مطمئن بشیم این نتیجه همیشگیه و همیشه جواب می‌ده.
پس اگه دوست دارین کوچولوهاتون قوی‌تر تو مهارت‌های اجتماعی بشن، اینجور برنامه‌های ورزشی رو تو مهد یا خونه براشون در نظر بگیرین. البته منتظر بمونین، شاید چند سال دیگه باز هم خبرهای جالب‌تری در موردش بیاد!
منبع: +
