اگه بچه داشته باشی، مخصوصاً اگه کوچیک باشه، می‌دونی که سرماخوردگی و مریضی‌های کوتاه‌مدت واقعاً عادیه. ولی همین مریضیا، استرس و نگرانی زیادی برای پدر و مادرها درست می‌کنه. کلی شک و سوال تو ذهنت میاد: الان این نشونه خطرناکه؟ باید ببرم دکتر یا خودم خونه رفعش می‌کنم؟ خیلی‌ها میرن سراغ دکتر، یا برعکس، صبر می‌کنن و دیر اقدام می‌کنن چون دقیق نمی‌دونن چی کار باید بکنن. حالا این وسط، تکنولوژی اومده که شاید این استرس‌ها رو کمتر کنه.
توی این مقاله قراره درباره همین موضوع صحبت کنیم: آیا اپلیکیشن‌ها و تکنولوژی‌های دیجیتالی واقعاً می‌تونن به پدر و مادرها کمک کنن تا وقتی بچه‌شون مریض میشه، تصمیم درست رو بگیرن؟
اول بذار یه توضیح کوتاه درباره «digital health interventions» بدم؛ یعنی همون راهکارای سلامت دیجیتالی مثل اپلیکیشن‌های موبایل، وبسایت‌های آموزشی یا چت‌بات‌هایی که اطلاعات پزشکی و درمانی بهت میدن یا باهات تمرین می‌کنن چی کار کنی.
این تحقیق، یک «systematic review» بوده. یعنی چی؟ یعنی محقق‌ها با یک روش خیلی اصولی و منظم کلی مطالعه و مقاله رو گشتن و بررسی کردن تا بدونن دقیقاً چی تو دنیا نوشته و آزمایش شده. توی این بررسی، از ۵ تا دیتابیس بزرگ (مثل دیتابیس‌های پزشکی معروف مثل MEDLINE، CINAHL، Embase و غیره) با واژه‌های کلیدی مرتبط، مقاله‌ها رو پیدا کردن. تو کل این غربالگری، از ۴۸ مقاله، فقط ۷تا شون واقعاً به درد می‌خوردن و اینا رو حسابی بررسی کردن. جمعاً روی ۳۵۵۸ تا پدر و مادر بررسی شده بود.
نکته جالبش اینه که نتونستن meta-analysis انجام بدن؛ یعنی نمی‌تونستن نتایج رو با هم جمع کنن و یک عدد دقیق ارائه بدن، چون مقاله‌ها خیلی متفاوت بودن («heterogeneity» یعنی همین فرق‌های اساسی بین مطالعات). واسه همین اومدن «narrative synthesis» کردن؛ یعنی نتایج رو به صورت داستان‌گونه و توضیحی جمع‌بندی کردن.
چی چیزایی رو بررسی کردن؟
- مدل‌ها و انواع این راهکارهای دیجیتال (مثلاً اپلیکیشن آموزشی، سایت راهنما و غیره)
- چجوری این اپلیکیشن‌ها رو طراحی و تولید کردن
- این اپلیکیشن‌ها چقدر در دسترس، قابل استفاده و مورد پسند بودن («usability»/«accessibility»/«acceptability» یعنی راحتی کار و مناسب بودنشون برای همه)
- تاثیر این ابزارها روی دانش و اعتماد بنفس والدین! مثلاً آیا پدر و مادر بعد استفاده می‌تونستن راحت‌تر بیماری رو تشخیص بدن یا نه؟
- رضایت پدر و مادرها و این که خودشون فکر کردن استفاده ازشون واقعاً مفید بوده یا نه
حالا نتیجه اصلی چی بود؟
شواهد زیاد و قدرتمندی درباره مفید بودن این راهکارهای دیجیتال برای والدین بچه‌های مریض وجود نداره. تازه یک سری مشکلات و چالش هم هست:
- خیلی از والدین به این اپلیکیشن‌ها یا منابع دسترسی ندارن یا با تکنولوژیش مشکل دارن، مخصوصاً اگه سواد سلامت («health literacy»، یعنی سواد و توانایی فهم اطلاعات پزشکی) پایینی داشته باشن.
- اکثر مطالعات بیشتر روی مادرها تمرکز داشته و کمتر درباره پدرها یا خانواده‌های با فرهنگ‌ها و کشورای مختلف تحقیق شده.
در نتیجه، هنوز به تحقیقات خیلی بیشتری نیاز داریم. باید این راهکارهای سلامت دیجیتال رو با کمک خودِ والدین، مخصوصاً گروه‌های مختلف و متنوع، طراحی کنیم و تو عمل واقعا بسنجیم.
جمع‌بندی: تکنولوژی خیلی قشنگه و پتانسیل خوبی داره، اما هنوز راه زیاد مونده که به همه پدر و مادرها، تو هر شرایط و فرهنگی، کمک کنه تا برای سلامتی بچه‌شون بهترین تصمیم رو بگیرن.
حرف آخر: اگه دنبال جواب قطعی می‌گردین یا می‌خواین یه اپ همه‌چیز تموم پیدا کنین که همه مشکل‌ها رو حل کنه، فعلاً باید صبور باشین و همیشه با پزشک و متخصص در تماس باشین؛ چون این مسیر تازه شروع شده!
منبع: +
