چطوری تو بیوگرافی‌های دانشگاهی، هویت علمی ساخته میشه؟ داستانی جالب از چین و دنیای انگلیسی‌زبان!

خب بذارین یه موضوع بامزه ولی مهم رو باهاتون درمیون بذارم: بیوگرافی دانشمندا! همون متنایی که دانشمندها تو سایت دانشگاه یا مقالاتشون درباره خودشون می‌نویسن. شاید فکر کنین اینا فقط چند خطِ بی‌اهمیته، اما واقعاً دست‌کم گرفتنشون اشتباهه! چون همین بیوگرافی‌ها یه جورایی نقش ویترین رو دارن و هویت دانشگاهی آدم رو می‌سازن.

یه تحقیق جالب اومده بررسی کرده که دانشمندای چینی و انگلیسی‌زبان (تو رشته زبان‌شناسی) چطور خودشون رو تو این بیوگرافیا معرفی می‌کنن و چه فرق‌هایی دارن. برای این کار، محقق‌ها از روشی به اسم “Critical Genre Analysis” استفاده کردن. این یعنی روش ویژه‌ای که میاد یه سبک یا ژانر خاص از نوشته‌ها رو خیلی دقیق بررسی می‌کنه که بفهمه اون نوشته‌ها چه تاثیری روی ساختن هویت نویسنده دارن و چه قلق‌هایی توشون هست.

چی شد پیدا کردن؟ اول اینکه هم تو چین و هم تو کشورهای انگلیسی‌زبان، بیوگرافیا معمولاً یه ساختار مشخص و شبیه هم دارن. همه دوست دارن نشون بدن کی هستن، چه کارایی کردن، کجا درس خوندن و الان دارن چی کار می‌کنن. اما یه تفاوت مهم این وسط هست! فرهنگ و شرایط اجتماعی، خیلی تاثیر دارن رو اینکه آدم چه جوری خودش رو نشون بده. مثلاً تو بیوگرافی‌های چینی، معمولاً آدم‌ها بیشتر روی تیم یا گروه و همکاری با بقیه تاکید دارن. ولی تو دنیاهای انگلیسی‌زبان، معمولاً روی موفقیت‌های فردی و دستاوردهای شخصی پررنگ‌تر مانور می‌دن.

حالا محقق‌ها چی‌کار کردن؟ فقط به متن بسنده نکردن؛ اومدن از چند نفر از همین دانشمندها هم مصاحبه گرفتن. این کار باعث شد بفهمن، خیلی‌ها دقیقاً با توجه به انتظارات و جوِ کاری یا فرهنگیِ محل کارشون، بیوگرافی‌هاشون رو تنظیم می‌کنن. یعنی هر کسی یه جور استراتژی برای معرفی خودش داره که هم بر اساس مقررات دانشگاهه و هم وابسته به فرهنگ اون جامعه.

تو نتیجه‌گیری، محقق‌ها می‌گن اگه بخوایم دقیق بفهمیم هویت علمی چطور ساخته میشه، باید هم متن‌ها رو بررسی کنیم، هم شرایط بیرونی رو. از این کارها کلی چیز یاد می‌گیریم: هم برای بهتر ارتباط گرفتن بین دانشگاهیا تو کشورهای مختلف، هم برای اینکه بدونیم چطور میشه بهتر خودمون رو تو بیوگرافی‌ها نشون بدیم. تازه به درد پژوهشای مقایسه‌ای تو حوزه ارتباطات علمی هم می‌خوره.

راستی اگه دنبال یه واژه تخصصی بودین: “Discursive construction” یعنی اینکه هویت یا هرچی که ساخته میشه، بیشتر با حرف زدن و نوشتن و گفتگو شکل می‌گیره، نه فقط با واقعیت فیزیکی و کارایی که می‌کنیم. و “Critical Genre Analysis” هم روشی برای بررسی عمیق یه ژانر خاص از نوشته‌ها یا حرفاست که پشتش چه فرهنگ و سیاست و ذهنیتی خوابیده رو درمیاره.

در کل خلاصه‌ش اینه: بیوگرافی علمی از اون چیزاییه که شاید ساده به نظر بیاد، اما پشتش کلی قلق و فکر و فرهنگ هست!

منبع: +