تا حالا به این فکر کردی که شبکه‌های اجتماعی چطور می‌تونن روی اینکه درباره بدن خودت چه حسی داری تاثیر بذارن؟ خب یه تحقیق جدید دقیقاً اومده سراغ همین موضوع، مخصوصاً توی دوتا از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی چین: Douyin (که همون نسخه چینی تیک‌تاکه) و WeChat (یه اپلیکیشن پیام‌رسانِ خیلی همه‌فن‌حریف توی چین که مردم باهاش از چت و تماس گرفته تا پرداخت و حتی سفارش غذا رو انجام میدن).
ماجرای این تحقیق اینجوریه: محقق‌ها خواستن بفهمن که این دو پلتفرم چه تاثیری رو تصویر ذهنی بدن یا همون body image پسرهای نوجوون چینی دارن. Body image یعنی اینکه هر کسی خودش رو از نظر ظاهری چجوری می‌بینه و چقدر از بدن خودش راضیه.
حالا ۳۹۵ تا پسر چینی بین ۱۰ تا ۲۴ سال شرکت کردن و یه پرسشنامه مفصل رو پر کردن. این پرسشنامه MBSRQ-AS بود – یعنی «پرسشنامه چندبُعدی ارزیابی خود نسبت به ظاهر» که معروفه برای سنجش رضایت افراد از بدنشون.
نتیجه‌ها جالب بود! کسایی که بیشتر از Douyin استفاده می‌کردن، ارزیابی شون نسبت به ظاهرشون و بخش‌هایی از بدنشون رابطه‌ی آماری معنی‌داری با مدت مصرفشون داشت. یعنی هرچی بیشتر ویدیو توی Douyin می‌دیدن، بیشتر ممکن بود که یا خودشون رو با استانداردهای زیبایی ایده‌آل مقایسه کنن یا حتی از بعضی بخش‌های بدنشون راضی‌تر (یا نگران‌تر!) بشن.
ولی وقتی حرف از WeChat شد، داستان فرق کرد. هیچ رابطه خاصی بین استفاده زیاد از WeChat و احساس افراد نسبت به بدنشون پیدا نشد! چرا؟ چون توی WeChat بیشتر چت و ارتباطاته و خبری از اون الگوریتم‌های پیچیده و ویدیوی بمبارون‌کننده نیست. اینجاست که می‌رسیم به یه نکته مهم: طراحی تکنولوژی و اینکه یه پلتفرم چجوری محتوا رو نشون میده یا الگوریتم‌هاش چجوری کار می‌کنن روی ذهن کاربرها تاثیر میذاره.
Douyin کلی ویدیو داره که الگوریتم‌هاش مرتب بهمون اون چیزی که دوست داریم (یا فکر می‌کنه دوست داریم!) رو نشون میدن. مثلاً ویدیوهای افراد معروف با بدنای عضلانی یا لاغر و خوش‌فرم، مد و زیبایی و… خب معلومه وقتی هر روز این چیزا رو ببینی، ناخودآگاه شروع می‌کنی خودت رو مقایسه کردن! به این میگن «استانداردسازی زیبایی ایده‌آل»؛ یعنی یه استاندارد برای قشنگ بودن و خوش‌تیپ بودن تو ذهنت حک میشه.
اما WeChat قضیه‌اش فرق داره. از اونجایی که ویدیو و الگوریتمش خیلی درگیر نشون دادن ظاهر آدم‌ها نیست، پس کمتر ذهن نوجوونای چینی رو درگیر این موضوع می‌کنه. یعنی نوع شبکه اجتماعی که استفاده می‌کنی، واقعاً اهمیت داره! و این تحقیق نشون داد اگه بخواییم به مشکلات مربوط به تصویر بدن و اعتمادبه‌نفس نوجوونا رسیدگی کنیم، باید حتماً خصوصیات خود هر پلتفرم رو بشناسیم و همه رو با یه چشم نبینیم.
این تحقیق نشون داد که طراحی محتوا و الگوریتم‌های پلتفرم‌ها می‌تونن روی مسائل روانی آدم‌ها تاثیر بذارن. مثلاً همین الگوریتم‌ها – منظورم الگوریتم‌های هوشمندیه که تعیین می‌کنن کدوم محتوا رو کی و چقدر ببینی – باعث می‌شن بعضیا بیشتر در معرض استانداردهای ظاهری قرار بگیرن و کمتر از بدن خودشون راضی باشن.
در کل، این مطالعه اومده به بحث مهمی تو دنیای امروز پرداخته که همه باید بدونن: شبکه‌های اجتماعی فقط وسیله سرگرمی یا ارتباط نیستن، بلکه واقعاً می‌تونن حال ذهن و بدن آدم رو تحت تاثیر قرار بدن، مخصوصاً تو سال‌های حساس نوجوونی!
پس اگه خواستیم درباره تاثیرات منفی ذهنی شبکه‌های اجتماعی برای نوجوونا فکر کنیم یا حتی براش راه‌حل پیدا کنیم، نباید همه پلتفرم‌ها رو یکی بدونیم. نوع طراحی و محتواشون کلی فرق داره و هرکدوم می‌تونن تاثیر جدا داشته باشن.
منبع: +
