کشف یه کهکشان عجیب و غریب به اسم «انگور کیهانی» تو ابتدای هستی!

بذار یه داستان باحال از دنیای فضا برات بگم! یه تیم از ستاره‌شناس‌ها یه کهکشان خیلی دور رو کشف کردن که پر از تیکه‌های ستاره‌ساز ریز و درشته، طوری که دقیقاً شبیه یه خوشه انگوره! به این کهکشان هم واسه همین، لقب «انگور کیهانی» دادن.

حالا این کهکشان بچه زرنگ، فقط ۹۳۰ میلیون سال بعد از بیگ بنگ (یعنی انفجار بزرگ و شروع اولیه دنیا) شکل گرفته. خودت ببین چه خبره! تازه محقق‌ها فهمیدن تو این کهکشان حداقل ۱۵ تا تیکه (توده‌های متراکم) خیلی بزرگ هست که جون میده برای شکل دادن ستاره‌های جدید.

بذار یه کم درباره ابزارهایی که ستاره‌شناس‌ها واسه دیدنش استفاده کردن بگم. اونا میان با تلسکوپ فضایی جیمز وب (James Webb یا JWST که الان قوی‌ترینه!) و آلما (ALMA، یه مجموعه آنتن واقعاً پیشرفته تو شیلی که امواج میلیمتری رو می‌گیره) هر گوشه فضا رو می‌کاون. این‌دفعه هم با کمک یه پدیده خفن به اسم “گرانش لنزینگ” (Gravitational lensing یعنی وقتی یه کهکشان یا خوشه بزرگ میاد مثل ذره‌بین نور کهکشان‌های دورتر رو بزرگ می‌کنه) تونستن «انگور کیهانی» رو از اعماق فضا بیرون بکشن. اینجا یه خوشه کهکشانی به اسم RXCJ0600-2007 حکم ذره‌بین رو داشت!

به قول دانشمند مسئول این کشف (آقای فوجیموتو) این یکی از قدرتمندترین نمونه‌های گرانش لنزینگه که تا حالا دیدیم. به خاطر همین بزرگنمایی طبیعی و همکاری ابزارهای پیشرفته، تونستن جزئیاتی رو ببینن که قبلاً هیچ‌کس نتونسته بود تو یه کهکشان این‌قدر دور ببینه.

واسه مشاهده‌اش حسابی وقت گذاشتن، بالای ۱۰۰ ساعت با تلسکوپ‌هاشون سر و کله زدن! قبلاً فقط تصاویر هابل (تلسکوپ فضایی معروف) یه دیسک صاف و خوش‌فرم نشون می‌داد ولی جیمز وب و آلما اومدن با وضوح بالا لو دادن که تو دل این کهکشان چه خبره؛ پر از همون توده‌های پر از ستاره‌های جوون و گازهای متراکم که آماده انفجار و ساخت ستاره‌ان!

یه نکته عالی که دانشمندها فهمیدن اینه که نور بیشتر این کهکشان‌های جوون نه از ستاره‌ها به طور پخش، بلکه از همین توده‌های جوون و فشرده میاد. یعنی انگار وسط یه مهمونی، فقط چند نفر دارن حسابی می‌درخشن!

این کشف، دید ما رو نسبت به رشد اولیه کهکشان‌ها حسابی تغییر داده. چون قبلاً فکر می‌کردیم بیشتر این کهکشان‌های قدیمی صاف و بی‌سر و صدان، ولی الان فهمیدیم شاید خیلی از اینها در واقع پر از توده‌های مخفی ستاره‌ای‌ باشن که تلسکوپ‌های قدیمی ندیده‌ بودنشون.

همه این یافته‌ها رو تو ژورنال Nature Astronomy چاپ کردن و مطمئناً قراره درباره‌ش کلی حرف و حدیث تو دنیای علم فضا راه بیافته.

خلاصه اگه بهت گفتن که کهکشان‌های اولیه فقط توپ‌های یکنواخت بودن، باور نکن! این «انگور کیهانی» نشون داد تو دل خیلی از این کهکشان‌ها غوغاست و می‌تونه رازهای زیادی برامون روشن کنه.

منبع: +