حتماً براتون پیش اومده که توی کلاس ریاضی، بعضی وقتا با انگیزه و سرحال درس رو دنبال کنین و بعضی وقتا هم اصلاً حوصله نداشته باشین و اصلاً دل‌ودماغ‌تون با درس همراه نباشه. خب، یه تحقیق جالب تو چین روی ۱۱۳۵ دانش‌آموز ۱۲ تا ۱۵ ساله انجام شده که دقیقاً می‌خواد بفهمه چرا این تفاوت پیش میاد و با چی ارتباط داره!
موضوع اصلی اینه: همون چیزی که بهش میگن “سرمایه روان‌شناختی مدرسه” یا به انگلیسی “School Psychological Capital (PsyCap)”. حالا PsyCap یعنی چی؟ یعنی اون حالت روانی مثبت یا منابع روحی و روانی مثبتی که ما تو مدرسه از خودمون نشون می‌دیم یا کسب می‌کنیم. مثل باور داشتن به خودمون، امید داشتن به موفقیت، خوش‌بینی نسبت به آینده، و استقامت در مقابل مشکلات.
حالا محقق‌ها اومدن بررسی کردن که این PsyCap مدرسه‌ای چجوری با احساسات ما (مثلاً لذت بردن یا اضطراب داشتن موقع یادگیری ریاضی) و به دنبالش با میزان درگیر بودن فعال یا همون مشارکت رفتاری‌مون در درس ریاضی ربط داره.
کلاً یه نکته مهم اینه که قبلاً پژوهش‌ها نشون داده بودن PsyCap با احساسات خوب و انگیزه و حتی حس رضایت از زندگی مدرسه‌ای رابطه داره، ولی خیلی کم بررسی شده بود که آیا احساساتی مثل لذت بردن یا اضطراب سر کلاس واسطه این رابطه هستن یا نه (یعنی خودشون وسط این زنجیره نقش دارن؟).
توی این تحقیق، محقق‌ها از دانش‌آموزا پرسیدن که:
- حس و حالشون نسبت به ریاضی چیه؟
- چقدر هنگام یادگیری ریاضی حالشون خوبه (یعنی از یاد گرفتن کیف می‌کنن یا بالعکس اضطراب می‌گیرن)
- و همین طور چه مقدار تو فرآیند یادگیری واقعاً مشارکت فعال دارن (مثلاً سوال می‌پرسن، تمرکز دارن، علاقه نشون می‌دن)
یه مدل آماری خیلی باکلاس هم به اسم «مدل معادلات ساختاری» یا “Structural Equation Modeling (SEM)”, که یک روش تجزیه و تحلیل پیشرفته برای بررسی رابطه بین چند تا متغیر مختلف هست، استفاده کردند.
نتایج خیلی جالب بودن: اول اینکه هرچی دانش‌آموزا PsyCap بالاتری داشتن – یعنی روحیه و امید و اعتماد به نفس بیشتر – هم احساسات مثبت‌مندی نسبت به ریاضی داشتن، هم اضطرابشون کمتر بود، و در نهایت خیلی بهتر و با انگیزه‌تر تو یادگیری شرکت می‌کردن. برعکس، اونایی که بیشتر اضطراب داشتن یا حس منفی نسبت به ریاضی داشتن، انگیزه و مشارکتشون هم اومده بود پایین.
نکته خفن این بود که احساسات موفقیتی، مثلاً لذت بردن از کلاس یا بالعکس اضطراب داشتن، به طور جزئی واسطه‌ی رابطه PsyCap و مشارکت رفتاری بودن. یعنی PsyCap هم مستقیماً روی فعال بودن دانش‌آموزا تاثیر میذاره، هم یه تیکه از این تاثیر از طریق احساس مثبت یا منفی منتقل میشه.
خلاصه‌ی داستان: اگه مدرسه‌ها و معلم‌ها بتونن این سرمایه روان‌شناختی رو توی دانش‌آموزا تقویت کنن (مثلاً بچه‌ها رو به خودشون و موفقیتشون امیدوار کنن، حس قدرت و مثبت بودن بدن)، اون‌وقت هم حال بچه‌ها تو کلاس بهتر میشه، هم از ریاضی بیشتر لذت می‌برن و اضطرابشون کمتر میشه، و هم بیشتر و بهتر تو یادگیری ریاضی شرکت می‌کنن.
پس اگه دیدین کسی تو ریاضی فعال‌تر و باانگیزه‌تره، احتمالش هست که پشت صحنه روحیه و PsyCap بالایی داره و احساس مثبتش باعث شده همه چی راحت‌تر پیش بره!
منبع: +
