احتمالاً تا حالا درباره اینکه هوش مصنوعی (AI) قراره کلی چیز رو تو دنیای ما تغییر بده شنیدین، ولی می‌خوام یه بحث جالب رو درباره ماشینای برقی واستون باز کنم: هوش مصنوعی قرار بوده کمکشون کنه، ولی فعلاً یه ترمز محکم جلوش هست!
ماجرا اینه که استفاده از هوش مصنوعی تو چیزای مختلف واقعا مفیده، مخصوصاً برای پیش‌بینی‌ها. می‌خوان تو ماشینای برقی هم ازش استفاده کنن تا راندمانشون بره بالا. یکی از اصلی‌ترین جاهایی که می‌تونن هوش مصنوعی رو وارد کنن، همین سیستم تخمین باتریه. یعنی چی؟
تو ماشینای برقی، اینکه بدونی دقیقاً چقدر شارژ باتریت مونده خیلی مهمه، فقط بحث اینکه تا کجا می‌تونی بری نیست؛ ماجرا سر امنیت خودته. این درصد شارژ باقی‌مونده رو بهش می‌گن State of Charge یا به اختصار SOC (یعنی چقدر باتری پره، مثلاً ۷۰٪). اگه این عدد رو اشتباه بگیری، شاید ماشینت یهو وسط راه خاموش بشه، یا بدتر – باتریت بیش‌ازحد شارژ شه که باعث داغی شدید، خراب شدن مواد شیمیایی داخل باتری و حتی آتیش گرفتن می‌شه! اونم تو شدیدترین حالتش یه چیزی اتفاق می‌افته به اسم «حرارت مهارناپذیر» یا Thermal Runaway که باتری جدا به فنا می‌ره.
خب حالا چرا هنوز هوش مصنوعی رو با آغوش باز تو ماشینای برقی راه ندادن؟ ماجرای اصلی اینه که هوش مصنوعی بر پایه داده (Data-driven) کار می‌کنه، یعنی مثل یه جعبه سیاهه؛ نمی‌شه دقیق بفهمی وقتی خطا می‌کنه مشکل از کجا بوده – برخلاف سیستم‌های قدیمی که همه‌چی تست‌شده و قاعده‌منده. برای مثال، تو اون سیستم‌ها فقط جریان، ولتاژ و دما کنترل می‌شن و دقیقاً می‌شه فهمید کدوم قسمت خراب شده و چطور باید درستش کرد. ولی AI هرچی داده بخوره ازش درس می‌گیره و سبک خودش رو داره؛ واسه همین اگر اتفاقی بیافته، نمی‌شه راحت بندازیم گردن یه نفر یا یجای خاص!
یه کارشناس از موسسه ریسرچ سوئد (Research Institutes of Sweden یا RISE) به اسم مارتین اسکوگلوند یه توضیح جالب درباره این موضوع داده. گفته قبلاً به خاطر همین جعبه سیاه بودن AI، اصلاً نمی‌ذاشتن وارد ماشینای برقی بشه. چون معلوم نیست دقیق تو مغزش چی می‌گذره و اگه یه مشکلی پیش بیاد، نمی‌شه معلوم کرد مقصر کیه و چرا این‌طوری شد.
ولی نکته باحالش اینه که الان دارن ذهنیت‌ها نسبت به AI رو تغییر می‌دن. محقق‌ها شروع کردن مدل‌های هوش مصنوعی رو با کلی داده واقعی شارژ، ولتاژ، دما و… مربوط به باتری آموزش می‌دن. اینجوری هوش مصنوعی خیلی بهتر می‌تونه نشونه‌های فرسودگی و خراب شدن باتری رو تشخیص بده؛ مثلاً تغییرات کوچیکی که توی باتریای مختلف اتفاق میوفته رو AI راحت می‌فهمه، ولی روش قدیمی شاید اصلاً متوجه نشه. چون حرکت باتری‌ها رو تو دنیای واقعی سرعت رشدش بالاست و مدل‌های کلاسیک کُند عمل می‌کنن.
حالا این وسط یه نکته مهم هم هست: اگه هوش مصنوعی کارشو درست انجام بده، واقعاً می‌تونه باعث بشه ماشینای برقی بیشتر و بهتر حرکت کنن، و عمر باتری هم بالا بره. اما امان از وقتی که اشتباه کنه! محقق‌ها اومدن دقیقا اینو آزمایش کردن: بهش می‌گن Fault Injection Experiment، یعنی یه جورایی عمداً به سنسوراش ایراد وارد کردن تا ببینن AI تو شرایط خطا چیکار می‌کنه. نتیجه؟ حتی یه ایراد کوچولو توی داده‌های ورودی AI می‌تونه باعث بشه نشون بده شارژ باتری مثلاً ۸۰ درصده، در‌حالی‌که تو واقعیت نصف اون یا چیز دیگه‌ایه! اینجوری ممکنه ماشین یهو خاموش شه یا بدتر، باتری انقدر شارژ بشه که داغ کنه و خطرناک بشه.
خب پس تکلیف چیه؟ دانشمندها پیشنهاد یه چیز جدید به اسم “Safety Cage” دادن – به فارسی خودمونی، یه قفس امنیتی برای AI! این یعنی یه سیستم سنتی کنارش باشه که همیشه چک می‌کنه ولتاژ، جریان و دما واقعاً درست هستن یا نه. اگه هوش مصنوعی خطایی بکنه و رفتار عجیبی نشون بده، این قفس امنیتی سریع اون رو خاموش می‌کنه و ماشین می‌ره رو حالت امن. اینجوری هم از خلاقیت و قدرت هوش مصنوعی بهره می‌گیریم، هم خیالمون راحته که اتفاق ناجوری قرار نیست بیُفته.
در آخر، به نظر میاد آینده ماشینای برقی و هوش مصنوعی کاملاً به هم گره می‌خورن. فعلاً احتیاط لازمه، ولی اگر راه درست رو پیدا کنن و این ترکیب سنت و تکنولوژی رو داشته باشیم، هم عمر باتریا بیشتر می‌شه، هم امنیت مسافرا تضمینه. نظر شما چیه؟ حاضرید به ماشین برقی اعتماد کنین که هوش مصنوعی مغزش باشه؟ 😄
منبع: +
