تا حالا شده توی پارک یا مسیر سبز (greenway یعنی همون راه‌های مخصوص پیاده‌روی، دویدن یا دوچرخه‌سواری که وسط فضای سبز ساخته شدن) قدم بزنی و خودت رو غرق تماشای درختا و منظره‌ها کنی؟ خب، یه تحقیق جالب انجام شده که اومدن دقیقاً بررسی کنن وقتی آدم‌ها تو این راه‌ها پیاده‌روی، دویدن یا دوچرخه‌سواری می‌کنن، بیشترین توجه‌شون به کدوم بخش از محیط میره و مغزشون با چی بیشتر درگیره.
روش تحقیق خیلی باحال بود: ۲۶ نفر رو آوردن و حرکات چشمشون رو گرفتن، در حالی که داشتن ویدئویی از مسیر سبز رو می‌دیدن. این ویدئوها تو سه حالت مختلف نشون داده شد: یکی انگار دارن راه می‌رن، یکی انگار دارن می‌دون و آخری هم انگار دارن دوچرخه‌سواری می‌کنن. اینجوری می‌تونستن بفهمن مغز و چشم آدم‌ها تو هر حالت کجا بیشتر تمرکز می‌کنه.
نتیجه‌ها واقعاً بامزه بودن! مثلاً، همه چه پیاده‌رو، چه دونده و چه دوچرخه‌سوار هر طور حسابش رو بکنی بیشتر از همه به پوشش گیاهی (یعنی همون درختا، چمنا و گل‌ها) توجه داشتن. پس گیاه‌ها حسابی دل می‌برن! اینو با دو تا معیار علمی سنجیدن: تعداد دفعاتی که چشمشون دقیقاً روی گیاه‌ها مکث می‌کرد (بهش می‌گن rNF)، و مدت زمانی که با دقت بهش زل می‌زدن (rTDF یعنی total fixation duration).
ولی جالب‌تر اینکه وقتی بحث راه و جاده تو مسیر سبز میشه، ذهن آدم‌ها باید بیشتر کار کنه تا جهت‌یابی کنن یا بفهمن کجان – اینو هم از طولانی‌تر بودن مدت هر بار نگاه به جاده (rAFD یعنی average fixation duration) فهمیدن. یعنی جاده‌ها بیشتر مغز رو درگیر پیدا کردن راه و فضاسازی (یا همون spatial orientation) می‌کنن.
اما تفاوت‌هاش چی بود؟ ببین پیاده‌روها، از همه بیشتر محو تماشای درختا و گیاه‌ها میشن؛ مدت نگاهشون به این محیط‌ها از بقیه بیشتره. حتی وقتی اولین بار نگاهشون رو روی گیاه‌ها می‌ندازن، زمانش طولانی‌تره نسبت به وقتایی که به چیزای دیگه نگاه می‌کنن (یعنی rDFF). دونده‌ها یه جور دیگه‌ان: چشمشون خیــــلی متمرکز میشه؛ کمتر پلک می‌زنن (پلک زدن کمتر یعنی AB پایین‌تر) که نشون میده عمیق‌تر خیره میشن و متمرکزترن. ضمن اینکه روی جاده‌ها مدت نگاهشون بیشتر از پیاده‌روها و دوچرخه‌سوارهاست—شاید چون سرعتشون بیشتره و باید مراقب باشن.
دوچرخه‌سوارا چی؟ اونا بیشتر جذب مناظر دور و ویووهای بازتر میشن. نقشه حرارتی چشم‌هاشون هم تقریباً پخش‌تر و صاف‌تره (heatmap یعنی یه جور نمودار رنگی که نشون میده چشم کجا بیشتر مکث داشته). ضمن اینکه کلّی به آب‌ها و مناظر باز آب (مثل دریاچه یا رودکنار) علاقه نشون میدن و میزان مکث چشم روی آب هم از بقیه فعالیت‌ها بیشتره.
در کل چی درمیاد از این تحقیق؟ اگر قراره مسیر سبز یا پارکی طراحی بشه که همه ازش کیف کنن و خستگی روحیشون کم بشه، باید بهش توجه کرد: فضای سبز متنوع و جذاب، جاده‌های واضح و مشخص، و آب یا مناظر باز می‌تونن حسابی آدم‌ها رو درگیر کنن و از نظر ذهنی تو حالت خوبی نگه دارن. اینجوری نه‌تنها ورزششون دلچسب‌تر میشه، بلکه از نظر روحی هم حال بهتری می‌گیرن و شاید راحت‌تر خستگی روزمره رو فراموش کنن!
خلاصه هر کی به سبک خودش یه جایی از مسیر سبز حال بیشتری می‌بره. دفعه بعدی که رفتی پارک، به این چیزا دقت کن ببین تو بیشتر مجذوب چی میشی؟!
منبع: +
