بذارید یه داستان خیلی باحال رو تعریف کنم! یه تیم غواص، چند وقت پیش تونستن کف دریای مدیترانه کنار سیسیل یه گنج تاریخیِ حسابی پیدا کنن. توی این گنج، یه کلاه‌خود برنزی رومی تو وضعیتی فوق‌العاده سالم دراومده که واقعاً هر کی ببینه، انگار تازه دیروز ساخته شده!
ماجرا اینه که این کلاه‌خود احتمالاً مربوط میشه به نبرد معروف “جزایر اگادی”، یا همون ایگاتیس، که زمان اولین جنگ پونیک (پونیک: یه سری جنگ بین رم و تمدن باستانی کارتاژ، الآن تونس) تو سال ۲۴۱ قبل میلاد رخ داده بود. واسه همین این کشف واقعاً هیجان‌انگیزه، چون تقریباً بیشتر از ۲۲۰۰ سال پیش از دست سربازا افتاده پایین آب!
این تیم غواص، که اسم‌شون “انجمن مستندسازی سایت‌های غرق‌شده” هست (یعنی آدمایی که کارشون پیدا کردن و ثبت بقایای باستانی زیر آب هست)، تو مرداد ۱۴۰۳ علاوه بر این کلاه‌خود، حدود ۳۰ تا شی فلزی دیگه هم پیدا کردن. خودشون می‌گفتن این کلاه‌خود Montefortino یکی از قشنگ‌ترین و کامل‌ترین چیزاییه که تا حالا تو این منطقه پیدا شده.
حالا یه کم در مورد این سبک کلاه‌خود بگم: استایل Montefortino رو در اصل اقوام سلت به رومی‌ها یاد دادن. (سلت‌ها یه قوم اروپایی قدیمی و جنگجو از حوالی غرب و شمال اروپا بودن.) این مدل از قرن چهارم قبل میلاد تا قرن اول میلادی خیلی محبوب بوده بین ارتش‌ها. از ویژگی‌هاش اینه که یه دکمه کوچیک بالاش داره که روش پر یا چیز زینتی می‌ذاشتن، و یه نقاب شبیه کلاه بیسبال(!) به همراه دو تا حلقه خمیده روی لپ‌هاش که از صورت محافظت می‌کردن.
تا حالا دست‌کم شش تا از این مدل کلاه‌خود تو منطقه Egadi پیدا شده و تقریباً مطمئنن همشون مربوط به همون جنگ معروف روم و کارتاژ هستن. علاوه بر این‌ها، سال قبل هم یه وسیله عجیبی به نام “rostrum” رو پیدا کردن (rostrum: دَماغه فلزیِ کوبنده که به جلوی کشتی‌های جنگی وصل می‌کردن تا تو نبرد‌ها کشتی طرف رو سوراخ کنن!) که حتی روش یه نوشته هم کشف شد که نشون می‌داد متعلق به یه مقام رومی به اسم Gaius Sulpicius Gallus بوده.
اون روز جنگ چی شد؟ طبق نوشته‌های مورخ قدیمی، پولیبیوس (Polybius: یکی از مورخ‌های معروف یونان باستان)، هرچند کارتاژی‌ها تعدادشون بیشتر بود، ولی رومی‌ها آموزش بهتری داشتن و آخر سر پیروز شدن. کارتاژ مجبور شد سیسیل رو واگذار کنه و اینطوری اولین جنگ پونیک بعد از ۲۳ سال تموم شد.
توی همون کاوش غواص‌ها، علاوه بر کلاه‌خود، کلی شمشیر، نیزه و سرنیزه هم با دستگاه سی‌تی اسکن (CT scan: همون تصویربرداری پیشرفته‌ای که می‌تونن بدون خراب کردن، داخل اشیا ببینن) بررسی کردن و فهمیدن خیلیاشون مربوط به همون نبرد باستانیه. بعضی‌ها میگن، این وسایل وقتی رومی‌ها قایق‌شون رو از دست دادن یا کارتاژی‌ها واسه سبک‌تر شدن قایق‌ها مجبور شدن وسایل سنگین مثل اینارو بندازن تو دریا (گویا فکر می‌کردن اینطوری از دست رومی‌ها راحت‌تر فرار می‌کنن!). البته احتمال داره مزدورهای گالی و ایبریایی (از فرانسه و اسپانیای امروزی) هم تو این نبرد بودن، چون اونا هم همین سبک کلاه‌خود رو می‌پوشیدن.
یکی از باستان‌شناس‌های مستقل به اسم جفری رویال (Jeffrey Royal) که خودش نمونه‌های مشابه از این نبرد پیدا کرده، خیلی ذوق کرده بود که این یکی تقریباً با همه تیکه‌هاش پیدا شده. معمولاً تیکه‌های لپش جدا جدا تو آب پخش می‌شن و جمع کردنشون سخته.
خلاصه، پیدا شدن یه کلاه‌خود قشنگ و کامل رومی بعد از ۲۲۰۰ سال، زیر آبای سواحل سیسیل واقعاً یه ماجرای جذاب و فوق‌العاده‌ست و همه باستان‌شناس‌ها و طرفدارای تاریخ رو کلی هیجان‌زده کرده!
منبع: +
