خب دوستای عزیز، بیاید با هم روراست باشیم: دوران دیجیتال حسابی شتاب گرفته و الان دیگه حتی تو سلامت و درمان هم تکنولوژی حسابی جولون میده. اما یه اتفاق مهم همزمان داره میفته؛ جمعیت سالمند دنیا هی داره بیشتر میشه و تکنولوژی داره وارد خونشون میشه. ولی یه مشکلی هست؛ خیلی از سالمندا با این تغییرات حال نمی‌کنن و یه جوری اضطراب یا ترس از تکنولوژی‌های سلامت دیجیتال می‌گیرن. این اضطراب هم باعث میشه که کمتر از این ابزارها استفاده کنن و حسابی عقب بیوفتن.
اصلاً “اضطراب تکنولوژی سلامت دیجیتال” یعنی چی؟ خلاصه بخوام بگم، اون حس عجیب و غریب و گاهاً ترس و مقاومتیه که یه نفر (اینجا سالمندا) نسبت به ابزارها و سرویس‌هایی که با اینترنت و تکنولوژی کار می‌کنن نشون میده. مثلاً خیلی‌هاشون با اپلیکیشن‌های پزشکی، مشورت آنلاین یا حتی گرفتن نوبت دکتر به صورت دیجیتال مشکل دارن و یه جورایی فکر می‌کنن خراب میشه یا نمی‌تونن درست استفاده کنن.
حالا بیاید ببینیم چرا این مشکل پیش میاد و چه چیزایی تو این اضطراب نقش داره. توی یه مقاله که حسابی همه چی رو جمع‌بندی و بررسی کرده، اومدن روی کلی تحقیقات نگاه انداختن و چندتا عامل رو پیدا کردن که واقعاً رو اضطراب تکنولوژی سالمندا تاثیر داره:
۱. سن خودش مهمه! هرچی سن بالاتر میره، احتمال اینکه ترس بیشتری از تکنولوژی پیدا کنن بیشتر میشه (طبق آمارا: هر سال سن بیشتر بشه، ریسک اضطراب کمی میره بالا)
۲. سواد سلامت دیجیتال (Digital Health Literacy): یعنی اینکه چقدر یه نفر می‌تونه اطلاعات سلامت مرتبط با تکنولوژی رو پیدا کنه، بفهمه و استفاده کنه. سالمندایی که سواد سلامت دیجیتال بالاتری دارن، خیلی کمتر می‌ترسن از این ابزارها استفاده کنن.
۳. میزان درآمد ماهیانه: جالبه بدونین افرادی که درآمد بالاتری دارن کمتر استرس پیدا می‌کنن چون احتمالاً ابزار بهتر دارن یا آموزش بیشتری دیدن.
۴. محل زندگی یا همون “حوزه ثبت خانوار” (Household registration): یعنی اینکه تو روستا زندگی می‌کنن یا شهر، و کلاً چی بهشون دسترسی داده میشه. ساکنین روستاها نسبت به شهری‌ها بیشتر درگیر این نگرانی‌هان.
۵. حمایت خانواده: هرچی خانواده پشتیبان‌تر باشه، سالمند راحت‌تر سراغ این تکنولوژی‌ها میره.
۶. شبکه اجتماعی (Social Network): یعنی جمع دوست و آشناها و آدم دور و بر. هرچی شبکه اجتماعی فرد قوی‌تر باشه، اضطرابش کمتره چون افراد دور و برش بهش کمک می‌کنن.
۷. توانایی استفاده از اطلاعات (Information application ability): یعنی اینکه چقدر می‌تونن با اطلاعاتِ مبتنی بر تکنولوژی کار کنن.
۸. خودکارآمدی (Self-efficacy): خلاصه بگم، این همون اعتماد به نفس شخصیه که “من می‌تونم این کار رو انجام بدم”. هرچی این قوی‌تر باشه، ترس کمتره.
توی این مقاله، حدود یازده تحقیق رو با هم ترکیب کردن و نتیجه گرفتن که همه این عامل‌ها در کنار هم، اون اضطراب رو کم یا زیاد می‌کنن. حتی حسابی بررسی کردن که این نتیجه‌ها چقد قابل اعتماد هستن و دیدن تقریباً تو همه تحقیقات، همین عوامل تکرار شده.
پس چی کار میشه کرد؟ باید برای سالمندا، مخصوصاً اونا که سنی ازشون گذشته یا درآمد پایین دارن یا تو مناطق دور از شهرن، طراحی‌های مخصوص خودشون رو کنیم. آموزش دیجیتال باید ساده و مخصوص اونا باشه. خانواده و محله و آدمای دور و برشونم حمایت قوی‌تر نشون بدن تا استرسشون بریزه و جرئت کنن وارد دنیای دیجیتال بشن.
در آخر، نویسنده‌های این مقاله گفتن لازمه آینده تحقیقات با تعداد آدمای بیشتری انجام بشه و مدت بیشتری پیگیریشون کنن تا دقیقاً بدونیم این اضطراب از کجا میاد و چطور باید برطرفش کرد.
اگه خیلی دوست دارین برید تو عمق، بدونین همه کارای این مقاله تو سایت PROSPERO ثبت شده که اصلاً مخصوص سیستماتیک ریویوها و متاآنالیزهای سلامت و درمانیه!
در کل، دنیای دیجیتال یه فرصت بزرگ برای سالمنداس، ولی باید با دلسوزی و کار دقیق کاری کنیم ترسشون بریزه و راحت‌تر بهش اعتماد کنن.
منبع: +
