خب اگه تو هم اهل رقص باشی یا حتی فقط علاقهمند باشی و رقاص حرفهای یا حتی آماتور باشی، قطعاً میدونی زندگی یه رقاص فقط حرکت با موزیک نیست. پشت همه این جذابیت، کلی دردسر و چالش هست که میتونه هم از نظر بدنی و هم روانی رو حال آدم تأثیر بذاره. دقیقاً همین موضوع سوژه یه بررسی خیلی مفصل و کارشناسی شده بوده که اومدن همه اطلاعات و تحقیقات مربوط به «سلامت روان و جسمی رقصندهها» رو از سال ۱۹۸۴ تا نوامبر ۲۰۲۴ جمع و جور کنن!
حالا خود بررسی چی میگه؟ اول از همه، تیم پژوهش بر اساس یه استاندارد علمی به اسم PRISMA کارشو پیش برده. (PRISMA یه جور استاندارده که کمک میکنه تحقیقات رو دقیقتر و منظمتر جمعآوری و بررسی کنن) و برای این بررسی، ۱۸ تا مقاله معتبر از دیتابیسهایی مثل Web of Science، Scopus، PubMed و … رو زیر و رو کردن. واسه اینکه مطمئن شن این مقالات درست و بیطرف جمعآوری شدن، یه ابزار مخصوص هم استفاده کردن به اسم MMAT. (MMAT همون Mixed Methods Appraisal Tool ـه، یعنی ابزاری که میاد روشهای مختلف تحقیق رو محک میزنه و ببینه چقدر ممکنه جانبدارانه باشه).
نتیجه چی شد؟ یکی از جالبترین چیزهایی که پیدا کردن اینه که نگاه مردم و پژوهشگرا به شادی و حال خوب رقصندهها داره تغییر میکنه. اوایل همه فکر میکردن خوشحالی فقط یه حس لحظهای یا خوشگذرونیه، ولی الان دارن به «دیدگاه چندبعدی و پایدار» نگاه میکنن. حالا منظور از دیدگاه یودایمونیک (Eudaimonic) هم اینه که به رضایت عمیق و معنای زندگی فکر میکنن، نه صرفاً یه شادی گذرا.
برای سنجش حال خوب رقصندهها، بیشتر از یه مقیاس استفاده کردن به اسم “Positive and Negative Affect Schedule” یا همون PNAS. (این ابزار خودش میاد شدت احساسات مثبت و منفی رو جداگانه میسنجه تا یه تصویر جامع بده از وضعیت روانی فرد).
ولی قصه به همین جا ختم نمیشه. چه چیزایی رو پیدا کردن که رو این حال و هوای رقصندهها موثره؟
- ویژگیهای جمعیتشناسی (Demographic factors) مثل سن، جنسیت و حتی سطح حرفهای بودن.
- جو و فضای انگیزشی (Motivational climate) یعنی اینکه محیط آموزشی یا کاری چقدر انرژیبخشه یا استرسآوره.
- عوامل روانی مثل عزت نفس، اعتماد به نفس یا میزان مثبتاندیشی که خودش کلی مهمه.
- منابع و استرسهای سازمانی (Organizational stressors and resources) که مربوط به امکانات باشگاه یا شغل، پشتیبانی روانی یا مشکلات کاری میشه.
یه نکته جالب اما عجیب اینجا بود که از همه این ۱۸ تا تحقیق، فقط یه دونه از روش “آزمایش کنترلشده تصادفی” (Randomized Controlled Trial) استفاده کرده بودن، یعنی همون روشی که خیلی مطمئنتر و علمیتره و بیشتر تو تحقیقات پزشکی کاربرد داره. پس کلی جای کار علمیِ پیشرفتهتر هنوز مونده.
اما تیم پژوهش دقیقا به چی پیشنهاد داده برای آینده؟
- گفتن بهتره مطالعهها فقط یه عکس از یه لحظه نباشه؛ باید مطالعات طولی (longitudinal) انجام بشه که ببینن حال رقصنده تو طول زمان چطور تغییر میکنه.
- باید مقیاسهایی ساخته بشه که دقیقاً برای رقصندهها طراحی شده باشه، چون ابزارهای فعلی خیلی عمومیان.
- پیشنهاد دادن بررسیها فقط محدود به باله یا یک سبک نشه؛ باید سراغ رقصندگان مرد، سبکهای مختلف و حتی فرهنگهای دیگه هم برن، که ببینن کجاها وضع بهتره یا بدتر.
در آخر، این تحقیق اومد یه جمعبندی خوب و همهجانبه داد که:
۱- کلی عامل هر روز میتونن روی شادی و روان رقصندهها موثر باشن.
۲- مدلها و ابزارهای سنجش باید واقعیتر و دقیقتر شن.
۳- لازم داریم که تحقیقات بعدی مخصوصتر طراحی شن و مداخلههایی ارائه بشه که به درد همه سبکها و رقصندهها بخوره.
اگه دوست داری بیشتر بدونی یا آمار و جزئیات دقیقتری بخونی، این پژوهش به اسم CRD420251003173 هم یه جا ثبت شده و میتونی از سایت PROSPERO پیدا کنی. خلاصه اینکه، حال خوب رقصندهها فقط دست خود فرد نیست؛ هم از محیط، هم از جامعه، مدلا و ابزارهای سنجش و حتی فرصتهای حمایتی تاثیر میگیره و هنوز کلی جا داره برای کشفهای جدید!
منبع: +
