بیا با هم روراست باشیم؛ چند نفرمون تو دوران راهنمایی واقعاً با انگیزه می‌رفتیم کلاس ورزش؟ اصلاً چرا بعضی بچه‌ها تو زنگ ورزش پرانرژی‌ان و بعضیا کلاً بی‌حوصله؟ یه تحقیق قشنگ روی ۱۰۵۹ تا دانش‌آموز راهنمایی انجام شده که میخوام خلاصه و خیلی خودمونی برات توضیح بدم.
اول از همه، این تحقیق اومده اثر “حمایت خانوادگی” رو بررسی کرده. حمایت خانواده یعنی اینکه خانواده درک کنه ورزش مهمه، بچه رو تشویق کنه و براش امکانات بزاره یا حتی باهاش ورزش کنه. معلوم شده هرچی خانواده بیشتر پشتیبان باشه، بچه‌ها خودشون بیشتر حال و انگیزه دارن تو کلاس ورزش فعال باشن و مشارکت نشون بدن.
حالا داستان اینجا تموم نمیشه. پژوهشگرها دنبال این بودن که بفهمن چی باعث میشه این حمایت خانوادگی واقعاً به مشارکت بچه‌ها کمک کنه. دقیقاً این وسط “خودانگاره تحصیلی” نقش مهمی بازی میکنه. خودانگاره تحصیلی یعنی اینکه بچه راجع به خودش چی فکر میکنه تو درس و مدرسه؛ فکر میکنه موفق و باهوشه یا برعکس. هرچی این احساس بهتر باشه، احتمال اینکه سراغ هدف‌های تحصیلی جدی‌تر بره و حتی تو ورزش هم با انگیزه‌تر بشه، بیشتره.
یک نکته جالب هم این بود که این “گرایش به هدف‌های موفقیت” (Achievement Goal Orientation) هم وسط این ماجراست. منظورش اینه که بچه‌ها دوست دارن تو درس و ورزش موفق باشن و هدف‌گذاری کنن. حمایت خانواده اول خودش رو تو خودانگاره تحصیلی نشون میده و بعد حس هدفمند بودن رو زیاد میکنه، و همین باعث میشه بچه بیشتر تو ورزش مشارکت کنه. خلاصه یه زنجیره بین این مفاهیم هست: حمایت خانواده → خودانگاره تحصیلی → گرایش به هدف موفقیت → انگیزه ورزش.
ولی یه چیز جالب‌تر! یه مانع سر راه هست به اسم “فرسودگی تحصیلی” (Academic Burnout). این یعنی بچه‌ها از درس و مشق خسته و کوفته بشن و دیگه انرژی واسه هیچی نداشته باشن. فرسودگی تحصیلی یه جوری بین خودانگاره تحصیلی و گرایش به هدف موفقیت مثل فیلتر عمل میکنه؛ هرچی بچه فرسوده‌تر باشه، سخت‌تر می‌تونه اون حس هدفمند بودن رو نگه داره و انگیزش تو ورزش هم کمتر میشه.
پژوهشگرها برای رسیدن به این نتایج از کلی ابزار روان‌شناسی و پرسشنامه استفاده کردن و با نرم‌افزارهای آماری داده‌ها رو بررسی کردن. مثلاً از ابزارهایی مثل Family Support Scale و Academic Burnout Scale استفاده شده (یعنی یه سری پرسشنامه استاندارد که میزان حمایت خانوادگی و فرسودگی درسی بچه‌ها رو اندازه می‌گیرن).
پس جمع‌بندی داستان اینه: اگه خانواده‌ها با بچه‌هاشون همراه باشن و بهشون باور بدن که می‌تونن موفق بشن، هم تو درس و هم تو ورزش حال و انگیزه‌شون بیشتر میشه. اما اگه بچه مدام از درس خسته بشه، این وسط نخ انگیزه پاره میشه و دیگه ورزش هم کمرنگ میشه. پس اگه دوست دارین فرزندتون تو زنگ ورزش جَوونِ باحال کلاس باشه، اول باهاش دوست باشین و حمایتش کنین، نه اینکه فقط انتظار نمره خوب داشته باشین!
منبع: +
