خب بیا یه داستان جالب برات تعریف کنم! یه شرکت مهندسی بریتانیایی به اسم MGI Engineering که ریشه‌هاش توی مسابقات فرمول یک هست (یعنی اونجا که ماشین‌ها با حداکثر سرعت و آیرودینامیک باورنکردنی برا قهرمانی رقابت می‌کنن)، یه پهپاد نظامی جدید رو معرفی کرده که گفته میشه می‌تونه جنگ رو برای نیروهای انگلیسی کلی تغییر بده.
اسم این پرندهٔ جدید «SkyShark» ـه، یعنی کوسه آسمان. حالا اسمش هم که خودش حسابی خفنه، ولی وقتی بدونی این پهپاد چیکار می‌تونه بکنه، قطعاً شگفت‌زده میشی! مراسم رونمایی رسمی SkyShark هم ۱۱ جولای توی فرودگاه Enstone آکسفوردشایر برگزار شد و ملت حسابی هیجان زده شدن.
این پهپاد بدون سرنشین (یعنی خودش پرواز می‌کنه و هیچکس داخلش نیست!) مخصوص عملیات اطلاعاتی، حمله به اهداف یا حتی فریب دشمن طراحی شده. یعنی می‌تونه نقش جاسوس، بمب‌گذار یا طعمه رو بازی کنه! تازه، یکی از ویژگی‌های مهمش اینه که اگر گیر GPS قطع یا سیستم‌های جنگ الکترونیکی دشمن فعال باشه (GPS-denied or jammed environments یعنی جاهایی که سیگنال ماهواره رو قطع یا مختل کردن)، اصلاً به مشکل برنمی‌خوره و راحت ادامه میده. واسه این کار از یه سیستم ناوبری باحال به اسم “TERCOM” استفاده می‌کنه که بر اساس شکل و ارتفاع زمین دور و برش حرکت می‌کنه. یعنی لازم نیست به ماهواره وابسته باشه که خیلی باحاله، چون دشمن نمی‌تونه راحت ردش رو بزنه یا گمراهش کنه.
حالا چه چیزی SkyShark رو خاص و متفاوت کرده؟ اولاً دوتا مدل داره: یکی موتور توربینی گازی داره (Gas Turbine Engine)، یکی هم موتور الکتریکی از نوع فن کانالی (Electric Ducted Fan). مدل اول رو شرکت Argive (یه شرکت انگلیسی دیگه که تو ساخت موتور و پیشرانه حرفه‌ایه)، تامین کرده که باعث میشه SkyShark صد درصد ساخت بریتانیا و مستقل از کشورهای خارجی باشه. اصطلاحاً بهش “fully sovereign capability” میگن، یعنی هیچی وابسته به خارج نیست.
مدل دوم که با موتور برقی کار می‌کنه هم توسط Greenjets (یه شرکت انگلیسی دیگه با تخصص تو سیستم‌های الکتریکی) ساخته شده؛ این مدل واسه ماموریت‌هایی که باید بی‌صدا و نامحسوس انجام بشه (یعنی دشمن اصلاً نفهمه چی شده!) حسابی به درد بخوره و کلی کم‌مصرف و اقتصادیه.
طبق گفته‌های رسمی خود شرکت، SkyShark تو آزمایش می‌تونه تا بیش از ۲۸۰ مایل بر ساعت (یعنی حدود ۴۵۰ کیلومتر بر ساعت! بله، باور کن، اونم یه پهپاد نظامی!) سرعت بگیره، هدف‌هاش رو در فاصله ۲۵۰ کیلومتری (حدود ۱۵۵ مایل) بزنه و حتی تا ۲۰ کیلوگرم مواد منفجره (که بهش میگن warhead) با خودش حمل کنه. یعنی اگه تبدیل به بمب شه هم حسابی قدرت تخریب داره!
یادت باشه SkyShark جزو دسته “one-way effector (OWE)”هاست. این اصطلاح یعنی پهپادهایی که میرن ماموریت و لازم نیست برگردن ـ عین پهپادهای انتحاری یا همون کامی‌کازه‌ها. اینا معمولاً واسه زدن یه هدف مهم، حتی اگه خودشون قربانی بشن، ساخته شدن.
هر دو مدل SkyShark خیلی جمع‌وجورن، قیمتشون به‌صرفه‌ست و برای تولید انبوه طراحی شدن (مهندسای خودشون میگن rapid manufacturing یعنی سریع و با هزینه‌ی کم بشه ساختش)، پس اگه جنگ بشه و باید سریع صدتاش رو ساخت، مشکلی نیست!
اما جالب اینجاست که این قضیه انگار با الهام از جنگ اوکراین بوده! همه‌ی دنیا دیدن که توی این درگیری، پهپادها چقدر نقشه عوض کردن. اونجا ثابت شد که هواپیماهای بدون سرنشین کوچیک و ارزون هم می‌تونن توی جنگ‌های مدرن حرف زیادی واسه گفتن داشته باشن. واسه همین دولت بریتانیا دنبال این بود که توی تکنولوژی پهپاد جلو بزنه. اینجا بود که MGI با همکاری Argive و Greenjets، حسابی همت کردن و SkyShark رو ساختن.
آقای Mike Gascoyne (بنیان‌گذار و مدیرعامل MGI) سر معرفی پهپاد گفته: «این پروژه نشون میده وقتی نوآوری انگلیسی با انگیزه و سرعت جلو میره، چقدر کارهای بزرگ میشه انجام داد. از موتور گرفته تا تجهیزات و سلاح، همه‌چی توی بریتانیا طراحی و ساخته و آزمایش شده.»
آقای Rob Joles از شرکت Argive هم گفته: «همکاری ما با تیم MGI نشون داد وقتی دو فرهنگ مهندسی عملکرد-محور با هم یکی شن، نتیجه‌ش یه راه‌حل مستقل و تاکتیکی فوق‌العاده‌ست که به SkyShark برتری واقعی میده.” منظورش از “سورین” (sovereign) همین کاملاً داخلی بودن فنی پروژه‌ست.
البته خیلی‌ها به موتور برقی SkyShark هم هیجان نشون دادن، چون باهاش میشه بی‌صدا و تمیز کار کرد و حتی هزینه زیادی هم نیاز نیست. دکتر Guido Monterzino (مدیر ارشد فنی Greenjets) گفته: «SkyShark با موتور برقی ثابت کرد که پیشروی در حوزه دفاعی لازم نیست همیشه پرهزینه یا محدود به عملکرد پایین باشه؛ این کار، آینده هوانوردی در میدان نبرد رو نشون میده.»
یادمون نره، برنامه تولید SkyShark کلا توی خاک بریتانیا انجام شده و به هیچ خارجی وابسته نبوده. این موضوع بعد جنگ اوکراین خیلی فاز پیدا کرده، چون متوجه شدن باید بتونن با کمترین هزینه، بیشترین پهپاد رو بسازن و اگر لازم باشه، قربانی‌شون کنن (به اینا میگن “attritable drones” یعنی پهپادهایی که اگر توی ماموریت نابود شدن، مشکل بزرگی نیست چون ارزون و انبوه ساخته می‌شن).
در نهایت، همه‌ی این تلاش‌ها نشون‌دهنده‌ی این هست که آینده جنگ‌ها و عملیات‌های نظامی حسابی داره سمت پهپادهای سریع، چابک و کم‌هزینه میره. مدیر MGI هم گفته: «توی عصر بی‌ثباتی استراتژیک، ما باور داریم که باید سریع حرکت کنیم، مستقل فکر کنیم و هوشمندانه بسازیم. SkyShark جواب ما به این چالشه.»
خلاصه! اگه چند سال پیش بهمون می‌گفتن یه روز پهپادی ساخته میشه که شبیه ماشین‌های فرمول یک آیرودینامیک داره و با ۴۵۰ تا می‌تونه بره سراغ هدفش و حتی با کمترین هزینه تولید بشه، شاید باورنکردنی بود. ولی حالا انگار این آینده داره تبدیل به واقعیت میشه!
منبع: +
