از اول سال جدید، فلیکس تومس (Felix Thoemmes) میشه سردبیر جدید مجله علمی Advances in Methods and Practices in Psychological Science یا همون AMPPS که خلاصه بگیم: یکی از مهم‌ترین نشریه‌ها برای بحث روش‌های تحقیق و شیوه‌های علمی توی روانشناسی. داستان اینجاست که AMPPS حسابی اسم در کرده تو زمینه شفافیت و مسئولیت‌پذیری تو علم، و حالا ببینیم برنامه‌های فلیکس برای ادامه این مسیر چیه!
اول یه آشنایی کوچیک: فلیکس تومس الان استاد و رییس دانشکده روانشناسی دانشگاه کورنل (Cornell University) هست. تخصص اصلی‌ش روش‌های کمی، آمار و متدلوژی پژوهشی ـ همون روش‌های دقیق و عدد و رقم‌دار توی روانشناسی. یه کم توضیح بدم: “روش‌های کمی” یعنی همون استفاده از آمار و عدد و فرمول‌ها برای تحلیل داده‌ها و نتیجه‌گیری تو تحقیقات. علاوه بر این، فلیکس کلی تجربه داره تو موضوعات مهمی مثل نتیجه‌گیری علّی (یعنی دنبال اینه بفهمه علت و معلولای واقعی چی‌ان توی یه تحقیق)، مدیریت داده‌های ناقص (مثلاً وقتی وسط کار یه سری اطلاعات نداریم)، و همینطور علوم باز (Open Science یعنی علم شفاف و قابل بررسی برای همه).
مسیر علمی‌ش هم جالبه؛ از دانشگاه ایندیانا و آریزونا تحصیل کرده و بعد سمت استادی در تگزاس ای اند ام، دانشگاه ینا و توبینگن آلمان رو هم تجربه کرده و الان کورنل رو اداره می‌کنه. قبلاً هم پنج سال مسئولیت داوری مقالات تو یه مجله معتبر دیگه به اسم Multivariate Behavioral Research رو داشته. تجربه ریاست دانشکده و مدیریت ادغام دوتا بخش تو کورنل هم حسابی بهش یاد داده چطور تیم قوی بسازه و تصمیمای عدالت‌محور بگیره.
حالا برنامه‌هاش برای AMPPS:
فلیکس معتقده AMPPS باید جایگاه خودش رو به عنوان بهترین نشریه برای مطالعات متدلوژی کیفیت بالا حفظ کنه. یعنی کارهایی که کاملاً دقیق، علمی و البته قابل فهم برای محققای مختلف باشن. اما خودش چند موضوع رو به طور ویژه دوست داره تو مجله بیشتر ببینه:
۱- تحقیق‌های مرتبط با نتیجه‌گیری علّی (Causal Inference). مثلا مدل‌های گرافیکی (Graphical Models: روشی برای نشون دادن رابطه علت و معلول با شکل و نمودار) و روش‌هایی مثل چارچوب «آزمایش هدف» (Target Trial Framework) که واقعا این روزا داغ‌ان.
۲- متا-ساینس (Meta-science)، یعنی اینکه خودِ علم و فرآینداش رو زیر ذره‌بین بذارن و بهتر کنن. به عبارتی، تحقیق درباره چطور تحقیق کردن!
۳- گزارش‌های تکرارپذیری ثبت‌شده (Registered Replication Reports یا RRRs): یعنی چندتا تیم تحقیقاتی مستقل، آزمایشو باهم تکرار می‌کنن تا ببینن نتایج یکی میشه یا نه.
به طور کلی، فلیکس می‌خواد کارایی رو پررنگ کنه که به محققای روانشناسی کمک کنه ابزارها و روش‌های جدید رو راحت‌تر توی کاراشون استفاده کنن.
AMPPS قبلاً هم معروف بوده به رعایت اصول علم باز و شفافیت. فلیکس میگه هدفش اینه که این نقش رو حتی قوی‌تر کنه و مجله رو تبدیل کنه به الگویی برای شفافیت کامل. مثلا دوست داره AMPPS گواهینامه سطح ۳ از راهنمایی‌های TOP Guideline رو بگیره. یه توضیح کوچیک: TOP Guideline یعنی یه سری استاندارد که نشون میده یه مجله چقدر شفافیت داره درباره داده‌ها، کدها، پروتکل‌ها و موارد دیگه. سطح ۳ یعنی نهایت شفافیت!
نکته دیگه اینکه تو بعضی پژوهش‌ها به خاطر حفظ حریم خصوصی افراد، نمی‌شه داده‌ها رو کامل منتشر کرد. اینجاست که تومس طرفدار «داده‌های مصنوعی» هست یعنی داده‌هایی که با الگوریتم تولید شدن تا شبیه داده‌های واقعی باشن ولی اسم و اطلاعات واقعیش رو لو ندن. همینطور دوست داره راه‌هایی مثل آموزش‌های تعاملی و دفترچه‌های کد (Code Notebooks) رو بیشتر گسترش بده. دفترچه کد یعنی فایل‌هایی که هم توضیح دارن هم کد؛ محقق با اجراش می‌تونه مرحله‌به‌مرحله کار تحلیل داده رو یاد بگیره و خودش هم تست بزنه.
یه بحث مهم دیگه: تومس تاکید داره که مجله باید واقعا نماینده همه باشه؛ چه از نظر منطقه جغرافیایی، چه از نظر پیش‌زمینه دانشگاهی یا حتی جایگاه شغلی. میگه علم فقط کار تیمی نیست؛ بلکه تو کل دنیا پخش شده و ایده‌های عالی واقعا ممکنه از هر گوشه‌ای بیان. واسه همین می‌خواد آدم‌ها رو از جاها و حوزه‌های مختلف جذب هیئت داوری و سردبیری کنه. حتی برنامه حرفه‌ای«APS Editorial Fellows» براش مهمه تا به پژوهشگرای تازه‌کار کمک کنه اونام دیده بشن و یاد بگیرن. خلاصه، دوست داره هر کی تو هرجای دنیا که یه ایده جذاب برای پیشرفت روش‌های روانشناسی داره، حس کنه می‌تونه تو AMPPS بدرخشه.
در نهایتم تشکر و قدردانی. فلیکس میگه خیلی با حس وظیفه و فروتنی این مسئولیت رو قبول می‌کنه. سردبیرای قبلی (Dan Simons و David Sbarra) باعث شدن مجله جاش رو تو روانشناسی باز کنه و بهش اعتبار بدن. هدفش اینه که ادامه‌دهنده‌ی همون رسالت باشه: وضوح هدف، شفافیت، دسترسی ساده و حمایت از تمام شاخه‌های روش‌شناسی روانشناسی. میگه اگه بتونه همین برنامه رو تثبیت کنه و همچنین تیمی پرانرژی و حمایت‌گر بسازه، خودش رو موفق می‌دونه!
اگه نظری یا سوالی یا حتی دوست داشتین تو این حوزه فعالیت کنین، راحت می‌تونین به تیم مجله ایمیل بزنین یا مقاله بدین. در کل، منتظر اتفاقات جذاب و نو در AMPPS باشین!
منبع: +
