الان همه می‌دونیم که شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام، توییتر و فیسبوک، حسابی توی زندگی روزمره‌مون جا باز کردن. اما جالبه بدونید که همین سوشال مدیاها دارن یه نقش مهم تو جرم‌یابی و تحقیقات پلیسی بازی می‌کنن! یعنی اگه یه اتفاق یا جرمی پیش بیاد، کلی سرنخ و مدرک می‌شه از پست‌ها، پیام‌ها و حتی عکس‌های آدم‌ها پیدا کرد. یه جورایی تبدیل شدن به معدن طلای اطلاعاتی برای هر کی بخواد وقایع رو بازسازی کنه یا دنبال مجرم بگرده.
ولی خب، جنگ با حجم عظیمی از دیتاهای سوشال مدیا واقعاً کار آسونی نیست. فرض کنین میلیاردها پست و پیام و عکس و ویدئو وجود داره که باید مو را از ماستش کشید بیرون. اینجاست که پای کارشناسای ما به اسم تحلیل‌گرهای دیجیتال یا forensic analyst وسط میاد! Forensic analyst یعنی کسی که تخصصش پیدا کردن و بررسی کردن مدرک‌های دیجیتالی برای حل پرونده‌های پلیسی یا حتی حقوقیه.
حالا با همه این خوبی‌ها، یه عالمه چالش هم هست. مثلاً قانونِ حفظ حریم خصوصی، privacy constraints یعنی قوانینی که می‌گن همه چی رو نباید همینطوری دید! بعدشم بحث صحت دیتا وجود داره، یعنی data integrity. این یعنی اطلاعاتی که از شبکه‌های اجتماعی استخراج می‌شه، باید واقعی و دست‌کاری نشده باشه، وگرنه توی دادگاه قبولش نمی‌کنن. بالاخره عدالت از این چیزا میاد دیگه!
تحقیقی که داشتیم درباره‌ی همین مسائل نوشته شده بود و بررسی کرد که روش‌های امروزی برای آنالیز فورنزی (forensic analysis) سوشال مدیا چقدر جواب می‌ده و کجاهاش لنگ می‌زنه. خلاصه بخوام بگم، هنوز روش‌های قدیمی خیلی وقتا توی حجم زیاد دیتا کم میارن یا نمی‌تونن همه ارتباط‌ها و سرنخ‌ها رو به هم وصل کنن.
اینجاست که هوش مصنوعی و یادگیری ماشین یا همون machine learning به دادمون می‌رسن! (مثلاً هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence یعنی برنامه‌هایی که مثل مغز آدم فکر و تحلیل می‌کنن؛ یادگیری ماشین هم یعنی سیستم‌هایی که خودشون از دیتای قبلی یاد می‌گیرن و بهتر می‌شن.)
محقق‌ها با آزمایش‌های دقیق روی موضوعاتی مثل شناسایی آزار و اذیت آنلاین (cyberbullying)، کشف کلاهبرداری و افشای کمپین‌های دروغ‌پراکنی (misinformation)، نشون دادن که چه‌جوری تکنیک‌های پیشرفته مثل text mining – یعنی کندوکاو و استخراج اطلاعات از متن‌ها، یا network analysis – تحلیل ارتباط و ارتباطات بین آدم‌ها و گروه‌ها، و همینطور بررسی جزئیات متادیتا (metadata evaluation، یعنی نگاه کردن به نور، لوکیشن یا زمان ارسال هر پیام)، می‌تونن حسابی کمک کنن تا مامورهای پلیس سرنخ پیدا کنن یا حتی مدرک‌های قوی و قانونی جمع کنن.
خلاصش این که، استفاده از فناوری‌های سریع و قابل گسترش (scalable technologies) همراه با رعایت اصول اخلاقی و قوانین، خیلی مهمه. چون باید مدارک استخراج‌شده از سوشال مدیا توی دادگاه قابل قبول باشه و کسی به حریم شخصی مردم آسیب نزنه. پس بدون رعایت این قواعد، حتی بهترین تکنولوژی هم شاید جواب نده و مدرک رد بشه!
در کل، الان دادسراها و پلیس دارن روز به روز بیشتر سراغ این ابزارهای خلاقانه و پیشرفته می‌رن تا بتونن با دقت و سرعت بیشتر حقیقت رو پیدا کنن و جرائم مختلف رو کشف یا اثبات کنن. پس اگه یه روزی دیدید پلیس اومد یه موبایل یا لپ‌تاپ گرفت و شروع کرد به بررسی پیج و پیام‌ها، بدونین پشتش کلی تکنولوژی و قوانین باحال هست که کمک می‌کنن حقیقت روشن بشه!
منبع: +
