تا حالا اسم “اسلحه‌های شبحی” یا همون Ghost Guns رو شنیدی؟ قضیه‌ش اینه که الان با پرینت سه‌بعدی، خیلی راحت میشه اسلحه درست کرد. این اسلحه‌ها داخل هیچ سیستم قانونی و نظارتی ثبت نمیشن و به همین خاطر پلیس‌ها نمی‌تونن راحت پیداشون کنن. بعضی وقتا حتی توی جنایت‌های مهمی مثل قتل مدیرعامل UnitedHealthcare تو سال ۲۰۲۴ هم ازشون استفاده شده!
خب طبیعتاً همه از این موضوع نگران شدن که تکنولوژی پرینت سه‌بعدی (یعنی دستگاه‌هایی که هر طرحی رو مثل اسباب‌بازی، قطعه یدکی یا حتی اسلحه خیلی واقعی، لایه‌به‌لایه می‌سازن) داره برای خلاف هم استفاده میشه. اما پژوهشگرها خبرهای جالبی دارن: حتی اگه اسلحه رو بشکونی و داغون کنی، باز هم میشه یک سری سرنخ علمی و فنی ازش درآورد!
ایده اصلی چیه؟
ماجرای جدید درباره چیزی به اسم “اثر انگشت مخفی توی پرینت سه‌بعدی” هست. یعنی هرچیزی که پرینت میشه، یه امضای نامرئی روش داره. این امضا می‌تونه شامل اطلاعاتی مثل زمان ساخت، شناسه دستگاه پرینتر سه‌بعدی و حتی موقعیت جغرافیایی (یا همون Geolocation یعنی محل دقیق دستگاه هنگام پرینت) باشه.
اما همیشه این سؤال بود که اگه یکی بیاد اشیا رو بشکونه، یا تغییرشون بده (خرابکاری کنه)، چی؟ اینجا تیمی تو دانشگاه واشنگتن به رهبری نتانل راویو یه راه حل قوی معرفی کردن.
روش جدید، که اسمش رو SIDE گذاشتن (Secure Information Embedding and Extraction یا همون “جاسازی و استخراج اطلاعات امن”)، با روش‌های ریاضی باحال کاری می‌کنه که حتی اگه یه تیکه از اسلحه یا جسم چاپ‌شده هم بمونه، باز بشه اطلاعات مهمِ اون اثر انگشت مخفی رو پیدا کرد.
این سیستم رو قبلاً تو یه کنفرانس فناوری بزرگ (IEEE International Symposium on Information Theory سال ۲۰۲۴) معرفی کرده بودن؛ اون موقع تازه روش کدگذاری رو مطرح کردن که بتونی از تیکه‌های باقی‌مونده، اطلاعات رو بیرون بکشی. الان نسخه جدیدش، کلی ویژگی امنیتی هم داره که می‌تونه شرکت‌های تولیدکننده پرینتر سه‌بعدی رو مجبور کنه این اثرانگشت‌ها رو تو هر پرینتری فعال کنن.
یعنی چی؟ یعنی حتی اگه یک خلافکار بیاد اسلحه رو بکوبه و خردش کنه، باز پلیس می‌تونه با ابزارهای علمی اثرانگشت‌های دیجیتال روی تیکه‌های کوچک پلاستیکی پیدا کنه و بفهمه این از کدوم پرینتر، تو چه تاریخی و تو کدوم محل ساخته شده.
البته اینجا یه بحث دیگه هم پیش میاد: حالا همه دارن درباره امنیت و ردیابی صحبت می‌کنن، ولی از اون طرف بحث حریم خصوصی (privacy یعنی این که اطلاعات شخصی آدم‌ها امن و خصوصی بمونه) هم وسطه. چون ممکنه یه پرینتر خونگی ساده که فقط برا ساختن کاردستی استفاده میشه، مجبور بشه طبق همین قوانین سفت و سخت عمل کنه. خلاصه این‌طوری ممکنه حتی سرگرمی‌های ساده آدم‌ها هم زیر ذره‌بین بره!
جالبه که کاربرد این سیستم فقط برای اسلحه و جنایت نیست؛ هر چیزی که با پرینت سه‌بعدی ساخته میشه می‌تونه یه امضای نامرئی داشته باشه. و اگه این موضوع رو با ابزارهای هوش مصنوعی (AI tools یعنی برنامه‌های باهوشی که می‌تونن الگوها رو پیدا کنن و بتونن اطلاعات رو از لابلای داده‌ها دربیارن) ترکیب کنی، عملاً با تکه‌ای پلاستیک هم میشه فهمید چه کسی، کی و کجا اون رو ساخته.
خود نتانل راویو هم گفته که این کارشون تازه اول راهه و فعلاً جلوی خلافکارهای خیلی حرفه‌ای و ماهر رو به راحتی نمی‌گیره، اما باعث میشه کار براشون خیلی سخت‌تر بشه و برای گم و گور کردن سرنخ‌ها به دانش و امکانات بیشتری نیاز داشته باشن.
در کل، تکنولوژی داره هر روز باهوش‌تر میشه و حتی اسلحه‌های شبحی رو هم میشه ردگیری کرد. اما همزمان، یه سوال بزرگ سر جای خودش می‌مونه: امنیت بهتر، یا محدود شدن آزادی و حریم خصوصی؟
منبع: +
