تا حالا شده بهت بگن باید تو زندگی “جرأت‌مند” باشی؟ بیشتر مواقع وقتی حرف از جرأت‌مندی میشه فقط فکر می‌کنیم یعنی تو جمع حرفمون رو بزنیم و از حقمون دفاع کنیم. ولی واقعیت اینه که جرأت‌مندی خیلی وسیع‌تر و باحال‌تر از این حرفه! امروز می‌خوام درباره یه مدل جدید و چند بعدی صحبت کنم که می‌گه جرأت‌مندی فقط “حرف زدن” نیست، بلکه چهار مسیر مختلف داره و هر کدومش به جور خاصی حال آدم رو خوب می‌کنه.
این مدل جدید اومده جرأت‌مندی رو به ۴ شاخه تقسیم کرده:
۱. “حرفتو بزن” (جرأت‌مندی اجتماعی): این همون چیزیه که همه می‌شناسیم. یعنی تو جمع یا موقعیت‌هایی که با بقیه معاشرت داریم، راحت حرف دلمون رو بزنیم و حرفمون رو «قورت ندیم». یعنی اگر نظری داریم یا چیزی ناراحتمون می‌کنه، رودربایستی رو بذاریم کنار و به شکل محترمانه بیانش کنیم.
۲. “دست به کار شو” (جرأت‌مندی رفتاری): این یعنی فقط تو ذهنمون نمونه، بلکه واقعاً یه حرکتی بکنیم! مثلاً اگه یه فرصت باحال پیش اومده، نترسیم و بپریم وسطش! این بعد بیشتر به رفتارای عملی اشاره داره. یه جورایی مثل همون “جرات ریسک کردن” یا همون چیزی که تو روانشناسی بهش “grit” یا سرسختی و پافشاری میگن.
۳. “مهربونی با خود و دیگران” (جرأت‌مندی احساسی): این یکی شاید جدیدتر باشه و بیشتر در مورد احساسات خودمون و دیگرانه. یعنی جایی که خودمون یا بقیه رو قضاوت نمی‌کنیم و اجازه می‌دیم احساسات بیاد و بره. مثلاً اگه ناراحت یا عصبی یا حتی خوشحالیم، خودمون رو به خاطر این احساسات سرزنش نمی‌کنیم. علاوه بر این، با بقیه هم با همدلی و محبت رفتار می‌کنیم. اینو تو روانشناسی بهش “empathy” میگن، یعنی گذاشتن خودت جای بقیه و درک حسشون.
۴. “زندگی رو بپذیر” (جرأت‌مندی ذهنی): این یعنی بتونیم واقعیت‌ها، شکست‌ها یا چیزایی که از دست ما خارجه رو هم بپذیریم و با آرامش باهاشون کنار بیایم. این مهارت باعث میشه ذهنمون انعطاف‌پذیرتر شه و بتونیم شرایط متفاوت زندگی رو راحت‌تر بپذیریم. تو علم روانشناسی به این میگن پذیرش یا acceptance.
این مدل چه فایده‌ای داره؟
کل این مدل اومده بگه: اگه می‌خوای واقعاً حال دلت خوب باشه و تو زندگی رشد کنی، فقط کافی نیست تو جمع حرف بزنی یا پررو باشی، باید بتونی تو رفتار، احساسات و ذهنت هم جرأت نشون بدی. یعنی آگاهانه و بسته به هر موقعیت، یکی از این چهار مسیر یا حتی چندتاش با هم رو انتخاب کنی تا از پس مسئله‌ها بربیای.
راستی، این مدل جدید رو بر اساس نظریه‌های مختلف روانشناسی نوشتن. مثلاً از خودکنترلی (self-regulation) که یعنی بتونی خودتو مدیریت کنی، سرسختی (grit)، و همدلی (empathy) الهام گرفته.
برنامه برای آینده؟
اونا واسه تحقیقات بعدی کلی ایده دارن، مثلاً می‌خوان تست‌هایی بسازن که خودمون بتونیم به خودمون نمره بدیم (این یعنی Self-report measure)، یا تو موقعیت‌های مختلف ببینن واقعا آدم‌ها چطور رفتار می‌کنن (اینم میشه behavioral task)، یا با مصاحبه و پرسش و پاسخ (همون qualitative assessment) بفهمن که هرکدوم از این ابعاد چطوری تو زندگی واقعی جواب میده!
در کل، اگه دنبال یه مدل کامل برای رشد فردی و حال خوب می‌گردی، این مدل چهار مسیره جرأت‌مندی حسابی می‌تونه کمکت کنه! هرکدوم از این ابعاد رو تقویت کنی، یه قدم به حال خوب نزدیک‌تری.
منبع: +
