خب، اگه دنبال این هستین بدونین تا سال ۲۰۳۰ هوش مصنوعی (AI) قراره چه کارایی بکنه و دنیا چه شکلی میشه، بیاین یه گپ خودمونی با هم بزنیم! اخیراً دو تا نشریه معروف – Financial Times و MIT Technology Review – با هم یه سری بحثای جذاب درباره انقلاب هوش مصنوعی داشتن و خلاصه حرفهاشون اینه: آینده پر از ابهامه، اما یه چیز قطعیه؛ بدون AI دیگه نمیتونیم دنیا رو تصور کنیم.
آیا AI واقعا دنیا رو مثل انقلاب صنعتی تغییر میده؟
یه طرف داستان، پروژهای هست به اسم AI Futures Project که یکی از قبلیهای OpenAI داره روش کار میکنه به اسم دنیل کوکوتایلو. اونا چند وقت پیش یه سناریویی ساختن به اسم AI 2027 (یعنی قراره دو سال دیگه چه خبره) و معتقدن تا یه دهه بعد، تاثیر هوش مصنوعی از انقلاب صنعتی هم بیشتر میشه. حالا این انقلاب صنعتی چیه؟ همون دورانی که تو دنیا کلی کارخانه و تکنولوژی وارد شد و سبک زندگی آدمها رو کلاً عوض کرد.
اما از اون ور، یه تیم دیگه (Arvind Narayanan و Sayash Kapoor از دانشگاه Princeton) پا رو ترمز گذاشتن و میگن:
«هی بابا، تکنولوژی همیشه سریع پخش نمیشه! حتی اگه لبه تکنولوژی پیشرفت کنه، برای اینکه توی جامعه و اقتصاد جا بیفته، سالها زمان لازمه.»
واسه همین هم میگن تاثیرات AI گسترده، اما فوری و ناگهانی نیست.
ChatGPT و رفقاش: انقلاب یا حباب؟
الان سه سال از اومدن ChatGPT گذشته، اما هنوز معلوم نیست واقعاً میتونه جای شغلهایی مثل برنامهنویس و وکیل و خبرنگار یا هر کس دیگه رو بگیره یا هنوز راه درازی مونده. تازه سرعت پیشرفت هم نسبت به اون روزای اول انگار یه کم کندتر شده.
با وجود همه این حرفا، کسی دقیق نمیدونه این مدلهای زبانی بزرگ – که بهشون LLM میگن (یعنی یه مدل هوش مصنوعی که کاملاً با زبون آدما کار میکنه) – چطور دارن یاد میگیرن! خود محققها هم موندهن. یعنی هنوز کلی رمز و راز مونده که بعداً میتونن فناوری رو متحول کنن.
جنگِ شرکتها سر کاربرد AI شروع شده!
حالا رقابت اصلی از خود تکنولوژی رفته سمت این که کی چطور ازش استفاده میکنه. مثلاً سر اینکه چه مرورگرهایی میتونن امکانات جدید هوش مصنوعی اضافه کنن یا چه چتباتهایی کارای مختلف انجام میدن، حسابی بازار داغه! مدلهای گرون قیمت هم دارن کمتر و قابلدسترستر میشن.
آینده: از رباتتاکسی تا ربات توی خونه
تیم تیم بردشاو (خبرنگار تکنولوژی Financial Times) میگه تا ۵ سال دیگه بعید نیست تو هر شهری رباتتاکسی مثل آب خوردن باشه یا حتی توی خونهها رباتهای آدمنما ببینیم. (آدمنما یعنی رباتهایی که ظاهرشون شبیه آدمه!) اما یه مشکل بزرگ هست: استفاده واقعی و درست از این امکانات هنوز خیلی گرونه. حتی اگه شرکت چینی Unitree الان ربات ارزون بده و وایمو توی سانفرانسیسکو پول کمی واسه رباتتاکسی بگیره، هنوز هزینه پردازش و اجرای این سیستمها وحشتناکه؛ در نتیجه احتمالش زیاده تبدیل بشه به یه لطف لاکچری واسه پولدارها! بقیه مردم میمونن و یه اینترنت پر از محتوای بیخود و دسترسی محدود به ابزارهای AI.
اختلاف طبقاتی دیجیتال: دنیای دو تکه با هوش مصنوعی
واقعیت تلخ اینه که داره یه جامعه دو قطبی شکل میگیره؛ یعنی آدمای پولدار که میتونن اشتراک ماهانه ۲۰۰ دلار خریداری کنن و کلی قابلیت داشته باشن، و بقیه که مجبور میشن با نسخه رایگان و نحیف سر کنن. حتی الان هم اگه پول بدی و اکانت ChatGPT یا Gemini بخری، یه تجربه خیلی متفاوت خواهی داشت نسبت به آدمای عادی. این شکاف احتمالا روز به روز بیشتر میشه.
تازه این مسئله فقط تو کشورای پیشرفته نیست. خیلی جاها توی دنیا اصلاً اینترنت و برق درست ندارن، چه برسه به دسترسی به هوش مصنوعی! یه گزارش از موسسه اقتصاد AI مایکروسافت نشون میده AI سریعترین تکنولوژی تاریخ بشره که تو کمتر از سه سال بیش از ۱.۲ میلیارد نفر ازش استفاده کردن! حتی سریعتر از اینترنت و کامپیوتر شخصی و گوشی موبایل. ولی خب، اون طرف دنیا آدمهایی هستن که هنوز به اینترنت وصل نیستن، پس عملاً از این سفر عقب موندن.
آیا مدلهای اوپنسورس نجاتبخش خواهند بود؟
شاید بعضیا بگن مدلهای اوپنسورس – یا بهتر بگم “اوپنویت” یعنی مدلهایی که وزنهای یادگیریشون رایگانه و میشه از اونا به سادگی استفاده کرد – بتونن هزینهها رو بیارن پایین و همه به AI دسترسی پیدا کنن. اما فعلاً بیشتر پیشرفتها دست بزرگای فناوری در سیلیکون ولی (Silicon Valley، یعنی همون قطب فناوری آمریکا) هست.
رقابت بینالمللی و آینده نوآوری از شرق!
یکی از احتمالات باحال اینه که، شاید موج بعدی نوآوری دیگه از آمریکا در نیاد! چون شرکتهای آمریکایی فعلاً انگیزهای ندارن مدلها رو کوچیکتر کنن یا سراغ چیپهای خیلی متفاوت برن (چیپ یعنی قطعات کوچیک پردازشی کامپیوتر). شاید چین، هند یا حتی یه کشور ناشناخته دیگه پیشتاز بشه.
در آخر چه میشه؟
به نظر خیلیها، ما وارد دوران جدیدی از رقابت جهانی واسه کنترل AI شدیم. بحث اینه که سودش باید چطور خواه به همه برسه؛ و این داستان کلی چالش سیاسی ایجاد میکنه که حتی تا ۲۰۳۰ هم تموم نمیشه!
بعضیا امید دارن شاید breakthrough (یعنی یه جهش کاردرست فناورانه) بیاد و مدلهای ارزون، سریع و کارآمد بسازه که همه بتونن استفاده کنن. فعلاً ولی همه چیز گرونه، بازار هم داغ و خیلی از شرکتهای فسقلی AI ممکنه چند سال دیگه اصلاً حذف بشن و فقط بزرگها باقی بمونن. تازه ممکنه مجبور باشیم واسه هر سرویس AI دهها برابر بیشتر پول بدیم!
پیشنهاد مطالعه بیشتر
اگه میخواین دقیقتر بدونین هوش مصنوعی واقعاً چیه، چندتا لینک توپ از خود نویسندهها منتشر شده که میتونین سر بزنید. مثلاً درباره “AGI” (یعنی هوش مصنوعی همسطح یا قویتر از انسان) و البته کلی مقاله درباره اقتصاد ماشینهای خودران و آینده مدلهای اوپنسورس که میتونن قیمتها رو بکشن پایین و دست چینیها تو بازار کشورهای در حال توسعه بازتر بشه.
پس فعلاً تا سال ۲۰۳۰ باید کمربندامون رو ببندیم؛ هم منتظر هیجانش باشیم هم حواسمون به چالشهاش باشه!
منبع: +
