بیا با هم یه ایده باحال رو تصور کنیم: محقق‌ها و مهندس‌ها یه سفینه فضایی فرضی به اسم “کریسالیس” طراحی کردن که می‌تونه تا ۲۴۰۰ نفر آدم رو تو یه سفر یه‌طرفه (یعنی فقط رفت، خبری از برگشت نیست!) ببره به سامانه ستاره‌ای آلفا قنطورس – این نزدیک‌ترین سیستم ستاره‌ای به منظومه شمسی ماست.
فاصله این مسیر؟ عددش هم خودش یه ماجراست: حدود ۴۰ تریلیون کیلومتر! با تکنولوژی‌ای که برای کریسالیس در نظر گرفتن، این سفر تقریباً ۴۰۰ سال طول می‌کشه. یعنی اونایی که سوار این سفینه می‌شن، عملاً قراره فقط زندگی رو تو کریسالیس تجربه کنن و به مقصد نمی‌رسن! بلکه نوه‌ها و نتیجه‌هاشون اون‌ور پیاده می‌شن!
هدف نهایی این سفر، رسیدن به سیاره پروکسیما قنطورس بی (Proxima Centuri b) هست. این سیاره اندازه‌اش تقریبا هم‌اندازه زمین خودمونه و می‌گن شاید برای زندگی مناسب باشه.
یه نکته باحال درباره کریسالیس اینه که سفینه رو جوری طراحی کردن که چند نسل آدم توش زندگی کنن. یعنی فکر کن بچه‌ها و نوه‌هات تو همون سفینه به دنیا میان و بزرگ می‌شن تا بالأخره یه زمانی به مقصد برسن.
حالا اینکه چطوری قراره آدم‌ها آمادگی زندگی تو کریسالیس رو پیدا کنن؟ ایده اینه که نسل اول آدم‌هایی که قراره تو سفینه باشن، باید بین ۷۰ تا ۸۰ سال تو محیط‌های ایزوله و دورافتاده (مثلاً قطب جنوب!) زندگی کنن تا ببینن می‌تونن به این شرایط خاص عادت کنن یا نه. این تمرینه برای اینکه بفهمن از لحاظ روانی، طولانی‌مدت توی محیط بسته دووم میارن یا نه.
یکی از چیزای جالب توی این طرح، شکل سفینه‌ست: کریسالیس مثل یه ماتروشکا (همون عروسک‌های چوبی روسی که یکی توی یکی قرار داره) جور شده. یعنی چندین لایه داره که به شکل پوسته‌های دور هم هستن و وسطش یه هسته مرکزی قرار گرفته. هر لایه کار خودش رو داره:
- لایه مرکزی: اینجا کپسول‌ها و تجهیزات اصلی ارتباط با زمین و شاتل‌هایی هستن که آخر سفر می‌تونن آدم‌ها رو به سطح پروکسیما ببرن.
- لایه اول دور هسته: مخصوص تولید غذاست؛ پر از مزرعه‌ها و باغ‌ها و حتی حیوانات و میکروب‌ها! هدف اینه که بتونن تو محیط کنترل‌شده غذا تولید کنن و مثلاً بذر و حیوانات مختلف رو هم حفظ کنن تا تنوع زیستی (یعنی Biodiversity که یعنی انواع جانداران مختلف حفظ بشن) وجود داشته باشه.
- لایه دوم: اینجا یه جورایی محیط عمومی مسافرهای سفینه‌ست، مثل پارک‌ها، مدرسه‌ها، بیمارستان‌ها و کتابخونه‌ها. خلاصه جاییه برای با هم بودن، آموزش و سلامت.
- لایه سوم: تو این لایه خونه‌های خانوادگی هر کدوم هست و تمام امکانات مثل تهویه هوا و گرم‌کننده ویژه هم براش در نظر گرفتن.
- لایه چهارم: محل کاره! کارخونه‌ها، مراکز بازیافت، داروسازی و حتی ساخت و ساز تو این لایه‌ست.
- لایه پنجم و بیرونی‌ترین: انبار وسیله‌ست. همه منابع و تجهیزات اینجا نگهداری می‌شن، تازه قراره ربات‌ها (همون ماشین‌های هوشمندی که خودشون کار انجام می‌دن) مدیریت این قسمت رو به عهده بگیرن تا کارهای سنگین رو آدم‌ها انجام ندن.
برق و انرژی سفینه هم قراره از رآکتورهای هم‌جوشی هسته‌ای تأمین بشه. اینا همون نیروگاه‌هایی هستن که از هم‌جوشی هسته‌ها انرژی می‌گیرن، تقریباً شبیه سوختن خورشید! البته این تکنولوژی هنوز عملیاتی نشده، ولی خب ایده‌ش توی طرح‌هاشون هست.
خود سفینه هم حدود ۵۸ کیلومتر طول داره! اونم توی فضا چرخش دائمی داره. دلیلش هم اینه که اینطوری به کمک نیروی گریز از مرکز (واسه توضیح ساده‌تر: نیرویی که موقع چرخیدن شما رو پرت می‌کنه به سمت بیرون) یه جاذبه مصنوعی تولید می‌شه و دیگه مشکلی با بی‌وزنی طولانی‌مدت پیش نمیاد.
جمعیت داخل کریسالیس هم زیر نظر دقیق کنترل می‌شه. یعنی تولدها حساب‌شده هستن که جمعیت همیشه حدود ۱۵۰۰ نفر بمونه—اینجوری همه راحت‌تر و بهتر می‌تونن زندگی کنن و منابع کفاف بده.
حکومت و مدیریت سفینه هم با همکاری بین انسان‌ها و هوش مصنوعی اداره می‌شه. (هوش مصنوعی، همون AI یعنی برنامه‌های کامپیوتری خیلی هوشمندی که می‌تونن تحلیل کنن و تصمیم بگیرن.) دلیل این کار اینه که انتقال دانش بین نسل‌ها راحت‌تر بشه، جامعه پایدارتری بسازن و خلاصه سفینه توی سفر چندصد ساله دچار مشکل نشه.
این طرح برای مسابقه Project Hyperion ارائه شد و اتفاقاً جایزه اول رو هم برد! داورای مسابقه به خاطر خلاقیت، انسجام سیستم و جزئیات ریز توی طراحی سفینه حسابی تحسینش کردن. تیم طراح هم جایزه ۵۰۰۰ دلاری گرفتن.
حالا بیاید واقع‌بین باشیم: فعلاً خیلی از تکنولوژی‌های مورد نیاز کریسالیس، مثلاً همین راکتورهای هم‌جوشی یا ساخت این سفینه غول‌پیکر، وجود ندارن. ولی ایده‌هایی از این جنس (که بهشون می‌گن طرح‌های فرضی یا مفهومی) کمک می‌کنن تا دانشمون رو گسترش بدیم و یه روزی شاید واقعاً بتونیم همچین راه‌هایی به ستاره‌ها پیدا کنیم.
خلاصه اینکه کریسالیس فعلاً بیشتر شبیه داستان علمی‌تخیلیه تا یه پروژه واقعی، ولی چه کسی می‌دونه؟ شاید همین خلاقیت‌ها و رویاها آینده سفرهای بین‌ستاره‌ای رو رقم بزنه!
منبع: +
