می‌دونی قراره یک شرکت بیوتک – یعنی شرکتی که از علم زیست‌فناوری کلی استفاده می‌کنه – به اسم Colossal Biosciences، پرنده‌ای به اسم موآ رو که دیگه کاملاً منقرض شده بود برگردونه؟ حالا کلی دانشمند و کارشناس هم دارن درباره‌ش بحث می‌کنن و میگن این برگشت دادن، واقعاً موآ نخواهد بود! بیا با هم ماجرای این پروژه عجیب رو مرور کنیم.
ماجرای موآ چیه؟
موآها یه سری پرنده خیلی بزرگ بودن که تو جزیره جنوبی نیوزیلند زندگی می‌کردن. اینا رو بهشون South Island giant moa میگن، و واقعاً غول‌آسا بودن – مثلاً ارتفاعشون به حدود ۲ متر می‌رسید و وزنشون هم خیلی زیاد بود. البته دیگه خبری ازشون نیست و سال‌ها پیش منقرض شدن.
حالا Colossal Biosciences – که یکی از معروف‌ترین شرکت‌هایی هست که کارش احیای گونه‌های منقرض‌شده‌ست (این کار رو بهش De-extinction میگن! یعنی دوباره زنده کردن چیزایی که از بین رفتن) – گفته می‌خوایم تو ده سال آینده موآ رو برگردونیم! جالبه بدونی قبلاً این شرکت درباره ماموت پشمالو (همون Mammoth که شبیه فیل و پشم‌آلوعه!) همین ادعا رو داشت و کلی سر و صدا کرد.
واقعاً می‌تونن؟ قضیه چیه؟
محض اطلاع، هنوز تکنولوژی به اون حد نرسیده که مثلاً DNA سالم از موآ پیدا کنن و دقیقاً همون رو بازسازی کنن. خیلی وقت‌ها مجبور می‌شن از نزدیک‌ترین گونه‌های زنده کمک بگیرن. مثلاً موآ نسبتی دور با شترمرغ استرالیایی داره (اسمش emu ـه، یه پرنده بزرگ دیگه). دانشمندها می‌خوان ژن‌های موآ رو تا حد امکان در DNA امو جا بدن یا ترکیب کنن تا یه پرنده شبیه به موآ بسازن.
ولی بعضیا میگن این جای سوال داره! مثلاً یکی از کارشناسا می‌گه: نتیجه این کار نه موآست، نه می‌تونه موآ باشه! چون هم محیط زیستی که موآ توش بوده از بین رفته، هم تمام رفتارها و اطلاعاتی که از والدینش یاد می‌گرفته هیچ‌وقت منتقل نمی‌شه. تازه، این پرنده جدید ممکنه شبیه موآ به نظر بیاد، اما عملاً همون موآ قبلی نیست؛ انگار یه چیز جدید خلق کردی.
چرا اصلاً این کار رو می‌کنن؟
کلی دلیل براش میارن: بعضیا میگن احیای گونه‌های منقرض‌شده می‌تونه به حفظ اکولوژی کمک کنه – یعنی برای بازگردوندن تعادل به طبیعت مفیده. بعضیا هم میگن این بیشتر یه کار نمایشی و علمی برای جلب توجهه! حقیقت اینه که هنوز بحث‌های زیادی سر اخلاقی بودن و تاثیر واقعی این پروژه‌ها وجود داره.
نگرانی‌های دانشمندا
خیلی از دانشمندها و فعالای محیط زیست نگرانن که این جوری پروژه‌ها ممکنه منابع محدود رو از حفاظت گونه‌های فعلی منحرف کنه. یعنی بهتره به جای خرج‌کردن پول، وقت و انرژی برای برگردوندن گونه‌های منقرض‌شده، روی نجات کسایی که الان داریم نابودشون می‌کنیم تمرکز کنیم. مثلاً حمایت از پرنده‌های در خطر انقراض یا جنگل‌هایی که دارن نابود می‌شن!
در نهایت…
حتی اگه Colossal Biosciences موفق بشه یه پرنده غول‌آسا و شبیه به موآ رو تو ۱۰ سال دیگه برگردونه، واقعاً نمی‌تونیم بگیم این همون موآیه که چند صد سال پیش تو نیوزیلند می‌دویده! بیشتر شبیه یه نسخه‌ی بازسازی‌شده و تا حدی جدید از موآست. ولی خب، همین تلاش‌ها نشون می‌ده علم بیوتک تا چه حد پیشرفت کرده و هر روز داریم به چیزای عجیبی می‌رسیم.
اگه دوست داری درباره پروژه‌هایی مثل De-extinction (همون زنده‌کردن گونه‌های منقرض‌شده)، ژنتیک، و این داستان‌های علمی-تخیلی‌طور بیشتر بدونی، حتما دنبالش کن! فعلاً باید ببینیم Colossal Biosciences تا ۱۰ سال دیگه واقعاً می‌تونه کاری فراتر از شعار انجام بده یا نه 😄
منبع: +
