احتمالاً تا حالا تو بچگی با اون برچسبهای شبتاب کلی کیف کردی، نه؟ حالا تصور کن همچین چیزی رو که دیگه برچسب نباشه، بلکه یه گیاه واقعی باشه! دانشمندهای چینی واقعاً کار جالبی کردن: اومدن و یک سری کاکتوسهای گوشتی (همون سوکولنتها که برگای ضخیم دارن و آب ذخیره میکنن) ساختن که وقتی نور میگیرن، بعدش تو تاریکی، اونم چند رنگ، میدرخشن!
ماجرا از این قراره که این دانشمندها، اومدن یه سری ذرات فسفری خاص (فسفر: یه مادهای که نور رو تو خودش ذخیره میکنه و بعداً آزادش میکنه) رو به داخل برگهای سوکولنت تزریق کردن. این ذرات یه چیزی مثل پلاستیک شبتاب رو یادت میاندازن، با این تفاوت که این بار تو دل گیاه کار گذاشته شده. خلاصه، گیاه رو یه خورده زیر آفتاب یا حتی نور لامپهای LED میذاری، بعد که چراغا خاموش شه، شروع میکنه به درخشش! جالبتر این که جناب دکتر شوتینگ لیو (یکی از نویسندههای اصلی پژوهش)، توضیح داده ذرات خیلی سریع تو کل برگ پخش میشن و کل ساکولنت میدرخشه.
یه نکته باحال دیگه اینه که این سوکولنتهای شبتاب، رکورد همهٔ نمونههای قبلی رو زدن! مثلاً تا حالا با مهندسی ژنتیک و مهندسی مواد سعی کرده بودن گیاه درخشان بسازن، اما یا نورشون کم بوده یا فقط به رنگ سبز محدود بودن. مهندسی ژنتیک یعنی دستکاری کردن ژنها – اونایی که باعث میشن جانورایی مثل فیتوپلانکتون (نوعی جلبک دریایی نورانی)، یا کرم شبتاب، نور تولید کنن. ولی خب رنگ و شدتش کمتر بوده.
این تیم چینی برای این کار از ذرات فسفری با اندازهای نزدیک به قطر سلولهای قرمز خون (یعنی حدود ۶ تا ۸ میکرومتر) استفاده کردن. اینجوری ذرات هم تو گیاهها خوب حرکت میکنن و هم نورشون حسابی قویه. قبلاً با ذرات کوچیکتر (نانو اندازه) امتحان کرده بودن، ولی نورش ضعیف درمیومد.
نکته جالب بعدی اینه که این روش فقط رو سوکولنتها جواب داد، خصوصاً یه نوع به اسم Echeveria “Mebina” که برگای سبزآبی با نوکای قرمز داره. دلیلش هم اینه که توی برگها و سلولهاشون فاصله بیشتری وجود داره و ذرات میتونن راحت حرکت کنن. روی گیاهای دیگه مثل بوک چوی (یه سبزی برگدار شرقی) و پوتوس طلایی (گلدون خونگی محبوب!) جواب نداد. یعنی نمیشه فعلاً هر گیاهی رو این شکلی درخشان کرد، باید سلولهاش بازتر باشه.
حالا جالبترین بخش ماجرا اینه که با استفاده از ذرات فسفری به رنگهای مختلف (آبی، سبز، قرمز و آبی-بنفش)، تونستن برای اولین بار تو دنیا سوکولنتهای نورانی چند رنگ بسازن! اگه چراغا رو خاموش کنی و اینا رو بذاری رو میز، میشه جاشونو مثل یه آباژور کوچیک تو اتاق حس کرد. حتی یه دیوار گیاهی از ۵۶ سوکولنت ساختن که تو تاریکی کافی بود بشه دور و بر رو دید و راحت یه کتاب بخونی.
خود خانم لیو هم میگه باورنکردنیه که یه ماده ساختِ بشر اینقدر راحت بتونه با ساختار طبیعی گیاه ترکیب بشه. ترجمه حرفش اینه: «این ترکیب واقعاً جادوییه!»
دانشمندا امیدوارن یه روز بتونن نه فقط سوکولنت، بلکه گیاهای دیگه رو هم نورانی کنن و یه دنیا بسازن که درختا به جای تیر چراغ برق، شب رو روشن کنن. هم تزیینیه هم کم کربنه و به محیط زیست کمک میکنه. تازه مراحلش هم ساده و ارزونه – نتیجه رو هم فقط تو ده دقیقه میبینین! پس شاید یه روز تو خیابون قدم بزنی و به جای لامپ، درخت شبتاب ببینی!
خلاصه که اگه اخبار علمی میخونی و دنبال موردای عجیب و باحال هستی، این ماجرای سوکولنتهای شبتاب چین رو از دست نده. هم کلاس داره، هم دکوراسیون خونه رو یواشکی از آینده آورده! واقعا علم زندگی ما رو رنگیتر میکنه.
منبع: +