اگه شما یا یکی از دوستاتون دنبال کاهش وزن یا کنترل قند خون بوده باشید، احتمالاً اسم داروهایی مثل Ozempic، Wegovy یا Zepbound به گوشتون خورده. این‌ها جزو گروه دارویی GLP-1 agonist هستن؛ یعنی داروهایی که گیرنده‌های GLP-1 رو فعال می‌کنن تا وزن رو پایین بیارن و قند خون رو بهتر کنترل کنن. (GLP-1 agonist یه جور داروییه که شبیه هورمون‌های طبیعی بدن کار می‌کنه تا گرسنگی رو کمتر کنه، هضم رو کند کنه و اشتها رو کم کنه.)
اما داستان این داروها موقع بارداری یه خورده پیچیده‌ست. چون آزمایش‌ها روی حیوانات (مثل موش و خرگوش) نشون دادن که مصرف این داروها ممکنه باعث افزایش ریسک مشکلات جنینی، نقص مادرزادی و حتی از دست دادن بارداری بشه. واسه همین توصیه فعلی اینه که خانوم‌هایی که می‌خوان باردار بشن، بهتره قبل از حاملگی مصرف این داروها رو قطع کنن.
ولی حالا یه مطالعه جدید اومده بررسی کرده که قطع این داروها قبل از بارداری خودش ممکنه دردسر درست کنه! مثلاً خانوم‌هایی که این داروها رو مصرف می‌کردن و بعد قطعش کردن، نسبت به اونایی که هیچ وقت سراغ GLP-1 نرفته بودن (ولی شرایط وزنی مشابه داشتن)، بیشتر اضافه وزن پیدا کردن و بعضی مشکلات حاملگی براشون بیشتر دیده شده.
برنامه آزمایش چطور بود؟ محقق‌ها حدود ۴۵۰ بارداری رو در یک سیستم درمانی بزرگ بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۵ بررسی کردن. این خانوم‌ها بین سه سال قبل تا ۹۰ روز بعد از باردار شدن داروهای GLP-1 مصرف کرده بودن. جالب اینجاست که تقریباً نصفشون تا شش ماه قبل بارداری دارو رو قطع کرده بودن، حدود ۳۴ درصد حتی زودتر، و ۱۷ درصد بعد از بارداری.
BMI (شاخص توده بدنی، یعنی نسبت وزن به قد و نشانگر چاقی بدن) این خانوم‌ها قبل از بارداری حدود ۳۶ بوده که توی محدوده چاقی قرار می‌گیره. محقق‌ها این گروه رو با زنانی که هیچ وقت GLP-1 مصرف نکرده بودن اما همون BMI رو داشتن، مقایسه کردن. برای اینکه شرایط دقیق‌تر کنترل بشه.
نتیجه چی شد؟ کسانی که قبل یا اوایل بارداری مصرف GLP-1 رو قطع کرده بودن، ریسک زایمان زودرس، دیابت بارداری و اختلالات فشار خون تو بارداری (اختلالات فشار خون حاملگی مثل پره‌اکلامپسی، یعنی فشار خون بالا و مشکلات کلیوی یا کبدی تو بارداری) براشون بالاتر بود. این گروه همچنین به طور میانگین ۱۳.۷ کیلوگرم وزن اضافه کردن (در حالی که گروه مقایسه، ۱۰.۵ کیلوگرم وزن گرفته بودن).
یکی دیگه از نگرانی‌ها این بود که درصد بالایی از گروه GLP-1 اضافه وزن بیش از حد تو حاملگی داشتن: ۶۵ درصد این گروه (در مقابل ۴۹ درصد در گروه مقایسه). اضافه وزن بیش از حد بارداری (Excessive gestational weight gain) خودش می‌تونه مادر و کودک رو در معرض بیماری‌های دیگه قرار بده. البته اینکه دقیقاً از چه وزنی به بعد میشه گفت اضافه وزن زیاد، بستگی به BMI قبل بارداریشون داره (یعنی قد و وزن قبل از حاملگی).
نکته جالب اینجاست که زمان قطع دارو (اینکه خیلی قبل یا نزدیک به بارداری قطع شده باشه) تاثیر خیلی محسوسی روی ریسک‌ها نذاشته. محقق‌ها فکر می‌کردن این فاکتور مهم باشه، ولی اختلاف فاحشی ندیدن.
البته یادتون باشه این مطالعه محدودیت‌هایی هم داشت. مثلاً اونایی که GLP-1 مصرف کردن، شاید وزن اولیه‌شون پایین‌تر اومده بوده نسبت به گروه دیگه، و شرایط دیگه‌ای داشتن که به‌راحتی قابل مقایسه نبوده. ضمن اینکه این تحقیق، فواید احتمالی کاهش وزن قبل بارداری رو هم به طور کامل در نظر نگرفته.
خود دکتر جاکلین مایا، نویسنده اصلی مطالعه و متخصص غدد کودکان می‌گه نتایج فعلاً فقط در حد یه هشدار اولیه‌ست و لازمه مطالعات بیشتری انجام بشه. اون تأکید می‌کنه فعلاً باید خانم‌هایی که قبلاً این داروها رو مصرف کردن و قصد بارداری دارن رو با دقت تحت نظر قرار داد.
یه نکته مهم اینه که تحقیقات قبلی یه کم نتایج متناقض نشون دادن. مثلاً بعضی مطالعات گفتن مصرف GLP-1 قبل بارداری می‌تونه ریسک فشار خون حاملگی رو حتی کمتر کنه! ولی اینجا شاید دلیلش این باشه که اون مطالعات، بیشتر روی افرادی بودن که به خاطر دیابت GLP-1 می‌گرفتن، نه برای چاقی؛ پس شرایط فرق می‌کرده و نتیجه هم متفاوت شده.
در ضمن نویسنده‌های مقاله اشاره کردن که داده‌های مربوط به BMI قبل از شروع مصرف دارو خیلی کم داریم و این خودش کار رو برای بررسی دقیق‌تر سخت می‌کنه. واقعیت اینه که هنوز راهنما یا توصیه قطعی برای مصرف GLP-1 قبل از تصمیم به بارداری وجود نداره و نیاز به تحقیق بیشتری هست.
در نهایت، این مقاله صرفاً برای دادن اطلاعاته و نباید به عنوان توصیه پزشکی تلقی بشه. اگه کسی قصد بارداری داره و داروی GLP-1 مصرف می‌کنه، بهترین کار اینه که حتماً با پزشک مشورت کنه و بی‌گدار به آب نزنه!
پس خلاصه، هنوز سؤال‌های زیادی بی‌جواب مونده و تحقیق‌های بیشتری لازمه تا بفهمیم این داروها قبل بارداری دقیقاً چه خوبیا و بدی‌هایی دارن. فعلاً اگه GLP-1 مصرف می‌کنید و قصد بارداری دارید، این رو با دکترتون درمیون بذارید و خوددرمانی نکنید! ❤️
منبع: +
