اگه دوست داری بدونی داستان مصرف داروی گلوکوکورتیکوئید یا همون GC بین بیماران روماتیسمی چیه، این مقاله به درد تو می‌خوره! اول از همه، بذار توضیح بدم که گلوکوکورتیکوئیدها چی هستن: گلوکوکورتیکوئید یا GC یه جور داروی ضد التهابیِ قوی حساب میشه که پزشک‌ها معمولا برای بیماری‌های روماتیسمی (مثل آرتریت روماتوئید، لوپوس و اینا) تجویز می‌کنن تا التهاب بدن رو کم کنه و بیمار رو حال بیاره. اما مشکل اینجاست که مصرف طولانی‌مدتش می‌تونه کلی عوارض داشته باشه.
حالا یه تیم توی اردن اومدن یه تحقیق باحال کردن تا ببینن داستان مصرف این دارو بین بیماران روماتیسمی چطوری پیش میره و برداشت مردم چیه. این تحقیق رو از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۱ توی یه بیمارستان دانشگاهی بزرگ اردن انجام دادن، یعنی از بیماران روماتولوژی که اومده بودن کلینیک پرسیدن.
توی این تحقیق، ۵۰۰ نفر شرکت کردن و تقریباً ۶۳٪ (یعنی ۳۱۵ نفر) یا الان دارن GC مصرف می‌کنن یا قبلاً مصرفشون رو داشتن. از این ۳۱۵ نفر، ۵۴.۳٪ (یعنی ۱۷۱ نفر) همین الان دارن دارو رو می‌گیرن و بقیه قبل‌تر می‌خوردن. جالبه بدونی که اکثراً (حدود ۸۵٪) این دارو رو دقیقا برای همین مشکلات روماتیسمی گرفتن و نه چیز دیگه.
وقتی از نحوه مصرف پرسیدن، گفتن که بیشترشون دارو رو خوراکی می‌خورن (۸۵.۷٪)، اونم معمولاً روزانه (۸۴.۴٪). فقط یه تعداد کوچیکی بودن (۱۰.۵٪) که «هر وقت لازم شد» استفاده می‌کردن. یعنی اکثر بیماران GC رو مرتب مصرف می‌کنن. حتی بیشتر از نصف‌شون (۵۷.۸٪) گفتن که سال‌هاست دارن مصرفش می‌کنن؛ خلاصه قضیه طولانی‌مدت شده! البته خبر خوب اینکه ۸۴٪ طبق نظر پزشک دارن عمل می‌کنن و سرخود نمی‌خورن.
حالا بذار یه کم از برداشت و حس و حال بیماران برات بگم: حدود ۷۰٪ اونایی که مصرف‌کننده GC بودن، واقعا اعتقاد داشتن این دارو موثره و نتیجه می‌گیرن. ولی نکته جالب اینجاست که ۷۹٪ همین گروه گفتن مصرفش خطرناکه! حتی مقایسه با افرادی که هیچوقت مصرف نکردن هم جالب بود: فقط تقریباً نصف اونا فکر می‌کردن مصرفش خطرناکه. پس این دارو دو تا حس متفاوت تو دل مردم ایجاد کرده: یکی میگه موثره، یکی دیگه هم می‌ترسونتت!
در مورد آگاهی از عوارض GC هم جالب بود که اونایی که خودشون مصرف‌کننده بودن، بیشتر حواسشون جمع بود (حدود ۷۰٪ می‌دونستن چه عوارضی داره)، اما بین اونایی که مصرف نکرده بودن فقط ۴۳٪ در جریان بودن. اصلاً عوارض GC چیه؟ مهم‌ترینش «اضافه وزن» بود که بیشتر از هر عارضه دیگه تکرار شد (تقریباً نصف افرادی که عارضه داشتن، گفتن چاق شدن!) اما یه عده هم از راه رسانه‌ها و سرچ خودشون تو اینترنت و کتاب، آگاه شدن (۶۱٪ اطلاعاتشون رو اینجوری پیدا کردن).
در مجموع، نزدیک ۳۵٪ از مصرف‌کننده‌ها گفتن واقعا یه عارضه جانبی رو تجربه کردن که همون چاقی اول لیسته!
یه نکته خیلی مهم که توی این تحقیق کشف شد این بود که هرچی سطح تحصیلات و درآمد بالا میره، اعتقاد به اثرگذاری و امن بودن یا نبودن GC هم بیشتر میشه. به زبان ساده، افرادی که تحصیلات بالاتری دارن یا پول بیشتری درمیارن، هم بیشتر از تاثیر دارو خبر دارن و هم راجع به عوارضش و خطراتش نگران‌ترن (یعنی جفت دیتاها با تحصیلات و درآمد، همبستگی قشنگ داشتن. حالا همبستگی یا correlation یعنی اینکه وقتی یه چیز بیشتر یا کمتر بشه، اون یکی هم عقب یا جلو میره.)
پس اگه بخوام جمع‌بندی کنم: مصرف گلوکوکورتیکوئید بین بیماران روماتیسمی توی اردن، واقعاً شایع و رایجه. اما برداشت مردم نسبت به کارایی و ایمنیِ این دارو حسابی به سطح سواد و درآمدشون بستگی داره. و خب کلی‌ها درباره عوارضش (مخصوصا چاقی) تجربه و اطلاع دارن. چیزی که این تحقیق تاکید می‌کنه اینه که آموزش درست و کامل درباره عوارض و فواید GC لازمه تا بیماران بتونن تصمیم بهتر بگیرن، هم تا دارو رو سرخود قطع یا اضافه نکنن و هم نتیجه درمانیشون بهتر بشه. خلاصه، اگه داروی GC مصرف می‌کنی، حتما با دکترت درباره عوارض و دوز صحبت کن و از اینترنت هم هر اطلاعاتی دیدی، برو چک کن مطمئن باش درسته!
منبع: +
