این روزا همه دارن درباره هوش مصنوعی (AI) و تاثیرش روی مصرف برق حرف میزنن. یه خبر جالب: گوگل تازه اعلام کرده که هر بار از اپ جمینی (همون هوش مصنوعی معروفش) استفاده می‌کنید، حدود ۰.۲۴ وات‌ساعت برق مصرف میشه. مثلا این عدد به اندازه اینه که مایکروویوت رو فقط یه ثانیه روشن کنی. خب آدم فکر میکنه که این خیلی ناچیزه، مخصوصا وقتی من خودم مایکروویو رو هر روز بیشتر از اینا روشن می‌کنم!
ولی بذار یه نکته رو همین اول بگم، بعضی‌ها فکر کردن “خب پس دیگه جای نگرانی نیست!” اما واقعیتش اینه که این فقط ظاهر قضیه‌ست و حقیقت یه کم پیچیده‌تره.
حالا بیاید با هم ریزتر بررسی کنیم:
۱. اولا این عدد فقط مربوط به سوالای متنیه!
گوگل تو گزارشش فقط به درخواست‌های متنی اشاره کرده. قبلاً هم تو گزارش MIT Technology Review گفته بودن که ساخت عکس یا ویدیو با هوش مصنوعی قاعدتاً خیلی بیشتر برق می‌بره. مثلاً وقتی با هوش مصنوعی عکس تولید می‌کنی یا ویدیو میسازی، مصرف انرژی خیلی از متنی بالاتره. خود جف دین که رئیس علمی گوگله، گفته فعلاً برنامه‌ای برای اعلام مصرف برق ساخت عکس/ویدیو ندارن، ولی این احتمال رو هم رد نکرده.
دلیلش هم اینه که فعلاً بیشتر کاربرا دارن سوال متنی می‌پرسن، نه عکس و ویدیو. ولی از اون طرف، همه جا شبکه‌های اجتماعی پره از عکس‌ها و ویدیوهای ساخته‌شده با هوش مصنوعی! پس کلی کاربرد دیگه هم هست که اصلا این عددها شاملش نمیشه.
یه چیز دیگه هم اینکه گوگل گفته این مصرف برق، میانه (Median) مصرفه – یعنی وسط بازه مصرف‌هاست. پس سوالای طولانی‌تر یا اونایی که نیاز به توضیح و مدل‌های استدلالی دارن احتمالاً خیلی بیشتر برق می‌خوان. تازه ما هنوز دقیق نمی‌دونیم که مصرف برای این نمونه‌های سنگین چقدره، یا اصلاً تو سطح کل مصرف، توزیع مصرف انرژی چجوریه.
۲. تعداد کل درخواست‌ها اصلاً مشخص نیست
یکی از مهم‌ترین سوالا اینه که کل روز چند تا سوال به جمینی فرستاده میشه؟ هیچ عددی تو گزارش گوگل نیومده، هرچی هم خبرنگارا پرسیدن، جوابی نگرفتن! گوگل فقط گفته دوست نداره این عدد رو بده و اعداد هم دائماً تغییر میکنه، بهتره کاربرا فقط به مصرف هر پرسش فکر کنن، نه تعداد کل.
ولی خب من و تو که تنها کسایی نیستیم که داریم از این چیزا استفاده می‌کنیم، میلیون‌ها نفر تو دنیا دارن باهاش کار می‌کنن و جمع اینا خیلی معنا پیدا میکنه.
جالب‌تر اینه که OpenAI مثلاً عدد رو شفاف‌تر میگه. اونا گفتن روزی ۲.۵ میلیارد درخواست به ChatGPT میاد و مصرف میانگینش هم ۰.۳۴ وات‌ساعته. یعنی جمع سالانه‌اش میشه بیشتر از ۳۰۰ گیگاوات‌ساعت – به اندازه برق مصرفی نزدیک به ۳۰ هزار خونه آمریکایی تو طول یک سال! حالا به این فکر کن که همش رو بخوای تبدیل به “چند ثانیه مایکروویو” حساب کنی! چه عدد بزرگی میشه.
۳. هوش مصنوعی فقط تو چت‌بات نیست؛ همه جا هست و ما خیلی وقت‌ها متوجهش هم نمیشیم
خیلی از جاها خودمون هم حواسمون نیست، ولی هوش مصنوعی تو سرچ‌ها، خلاصه‌های متنی، حتی تو یه ویژگی‌هایی مثل نوشتن یا خلاصه کردن ایمیل یا پیام هم هست. این یعنی مصرف برق فقط به جمینی محدود نیست. گوگل حتی گفته اون عددی که اعلام کرده، فقط واسه اپ جمینی حساب شده، نه کل سرویس‌های مبتنی بر AI.
پس اگه یکی بخواد مصرف خودش رو حساب کنه، واقعاً کار سختیه چون هوش مصنوعی همینجوری داره همه جا پخش میشه.
ولی یه چیزی مهمه: کسی نگفته استفاده از این ابزارها بده یا باید عذاب وجدان بگیریم! حرف اصلی اینه که اگه فقط به اون عدد کوچیک نگاه کنیم، اصل داستان رو از دست میدیم.
مثال بزنم: قراره فقط تو یه دیتاسنتر (مرکز داده) شرکت متا تو لوئیزیانای آمریکا، بالای ۲ گیگاوات برق جدید فقط برای چرخوندن هوش مصنوعی اضافه بشه. گوگل کلود داره تو شرق آمریکا ۲۵ میلیارد دلار فقط روی زیرساخت‌های AI هزینه میکنه! تخمین زدن تا سال ۲۰۲۸، فقط هوش مصنوعی در آمریکا میتونه تا ۳۲۶ تراوات‌ساعت برق تو سال مصرف کنه و بالای ۱۰۰ میلیون تُن دی‌اکسیدکربن تولید کنه. (تراوات‌ساعت یعنی هزار میلیارد وات‌ساعت!)
پس اینکه گوگل یه عدد کوچیک داده خوبه و جز شفاف‌ترین‌ها بوده، اما این کافی نیست و نباید باعث بشه خیال‌مون راحت شه. هنوز کلی سوال و ابهام هست درباره تاثیر کلان AI روی محیط زیست و مصرف انرژی.
خلاصه، هممون دوست داریم اطلاعات شفاف‌تری از شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی داشته باشیم تا بهتر بتونیم درک کنیم این تکنولوژی محبوبمون واقعاً داره با زمین و زندگی‌مون چی کار میکنه.
(این مطلب خلاصه و بازنویسی شده از خبرنامه هفتگی The Spark از MIT Technology Review بود.)
منبع: +
