تا حالا شده یه موضوع سخت علمی رو بخوای برای یه بچه پنج ساله توضیح بدی و خودت هم تهش بفهمی؟ من دقیقاً همین کار رو با هوش مصنوعی‌های خفن مثل GPT-5، Claude AI، Gemini و Copilot کردم و واقعاً نتیجه جالبی گرفتم! این ربات‌ها رو با سؤال‌های سخت ریاضی، آزمون‌های SAT (که خودشون آزمون‌های ورودی دانشگاه‌های آمریکان) و معماهای مخ آدم‌سوز امتحان کردم و دیدم هیچ‌کدوم کم نمیارن. اما اون سؤال خفن که واقعاً دستشون رو رو کرد، این بود: “همجوشی سرد رو یه جوری توضیح بده که انگار من پنج سالمه؛ تازه با تصویر بچگانه!”
یه کوچولو درباره همجوشی سرد: همجوشی سرد یعنی اینکه دو اتم (اتم‌ها همون ذرات ریزی هستن که همه چیز رو ساختن) بتونن بدون اینکه شدیداً داغ شن با هم ترکیب بشن و انرژی بسازن. معمولاً این کار توی خورشید و ستاره‌ها با گرمای وحشتناک انجام میشه (که بهش همجوشی داغ می‌گن)، اما اگه روش سردش هم کار کنه فرصت خفن برای انرژی پاک داریم!
حالا بریم سراغ این رقابتِ ربات‌ها:
شروع با چند تا سؤال سخت
اولش با سخت‌ترین سؤال‌های SAT و معماهای ریاضی سروکله زدم؛ مثل اون معمای قطاری که میگفت: “۱۹ نفر پیاده می‌شن، ۱۷ نفر سوار می‌شن، حالا ۶۳ نفر توی قطارن، اول چند نفر بودن؟” جواب درست: ۶۵، که همه ربات‌ها سریع محاسبه کردن. خلاصه، این چالش‌ها آب‌خوردن بود واسشون.
اصل ماجرا: توضیح ساده همجوشی سرد با تصویر بامزه
بله، همون جایی که تصمیم گرفتم ازشون بخوام همجوشی سرد رو جوری توضیح بدن که یه بچه پنج ساله بفهمه، ماجرا جدی شد. اینطوری می‌فهمیم کی واقعاً خوب بلده مفاهیم رو باحال و ساده بگه!
ChatGPT (GPT-5):
اول از همه ChatGPT رو امتحان کردم. تصویر قشنگی داد، اما متنش اون‌قدرها هم بچگانه و گویا نبود. مثلاً از اتم و هیدروژن حرف زد (هیدروژن، همون عنصر سبکیه که تو آبم پیدا میشه و پایه‌ی کلی اتفاقات تو فیزیکه)، ولی توضیح ساده درباره اینکه اتم چیه نداد. بچه پنج ساله شاید حتی ندونه اتم چیه! تصویر رو هم صرفاً داد، اما یه کوچولو گیج‌کننده بود.
GPT-5 کلاً قرار بود خیلی دقیق و با احساس جواب بده و دیگه از خودش چرت‌وپرت نگه اگه جواب رو ندونه. اینجا اما به نظرم چندان موفق نبود!
Gemini:
توضیح‌های Gemini خیلی دوست‌داشتنی بود. اومد اول همجوشی داغ (همون کاری که توی خورشید میشه) رو توضیح داد و بعد رفت سراغ همجوشی سرد. ولی بازم از اتم به راحتی رد شد و یه توضیح کوچولو نداد که اتم یعنی چی. تصویرش ولی باحال بود: دو تا اتم بغل هم رو کشیده بود، یه جوری انگار با هم دوست شدن.
Copilot:
Copilot در واقع از مدل GPT-4 استفاده می‌کنه نه GPT-5، و انصافاً خیلی بهتر اصل موضوع رو توضیح داد. حتی یه تشبیه بامزه هم زد: “مثل این می‌مونه که بخوای بدون روشن کردن فر، شیرینی درست کنی!” (یعنی بدون گرمای زیاد، انرژی زیاد بسازیم). البته Copilot تصویری کنار توضیح نذاشت، ولی متنش واقعا ساده و رفیق‌وار بود.
Claude AI:
حالا وقت سورپرایز اصلی شد. Claude AI فوق‌العاده عمل کرد! نه فقط چون توضیحاتش خیلی واضح و ساده بود، بلکه چون خودش واسه همون جواب، یه ابزار تعاملی هم ساخت که بهش Artifact می‌گن؛ یعنی یه اپ کوچولو یا محتوا که می‌تونی باهاش بازی کنی یا به بقیه نشون بدی.
Claude شروع کرد به توضیح دادن اتم (که مثلاً همون ذره‌ریزهاییه که همه جا هستن)، بعد رفت سراغ خورشید و اینکه اون چطور با همجوشی اتم‌ها انرژی می‌سازه؛ بعد تازه توضیح داد که همجوشی سرد چیه و چرا همگیره‌ایم براش! حتی آخرش هم یه نقاشی بانمک علمی داد از یه بشر دانشمند با مایعات کف میکن!
یه نکته جالب: توی این راهنمای کوچیک حتی اشاره کرد با همجوشی سرد میشه خورشید رو توی یه شیشه کوچیک داشت! (یعنی منبع انرژی بی‌نهایت و پاک)
جمع‌بندی زرنگانه!
با تمام این حرفا، انتظار داشتم GPT-5 بدرخشه، ولی Claude AI و بعد Gemini واقعاً بهتر فهمیده بودن باید چطور یه موضوع سخت رو ساده و با مثال توضیح بدن؛ اینجا مختصر بودن الزاماً معنی واضح بودن نمی‌ده!
البته تو خیلی از حوزه‌ها، هنوز GPT-5 از بقیه جلوتره، اما توی این مورد Claude AI با اون Artifact بامزه و راهنمای تصویری و مرحله به مرحله گوی سبقت رو ربود و هم من و هم یه کله‌گنده پنج‌ساله فرضی رو حسابی خوشحال کرد!
پ.ن: اگه دنبال توضیحات بیشتر درباره هوش مصنوعی، GPT-5، یا راهنمای تصویری برای بچه‌ها درباره این موضوعا هستی، سری به لینک‌های پیشنهادی ته مقاله بزن؛ کلی چیز یاد می‌گیری!
منبع: +
