خب بچه‌ها، یه داستان خیلی عجیب و متفاوت از گرینلند دارم که باور کنید این یکی رو حتی دانشمندها هم اول قبول نکردن! سال ۲۰۱۴، یه اتفاقی افتاد که کسی تا حالا ندیده بود: حدود ۹۰ میلیارد لیتر آب ذوب‌شده (یعنی آبی که یخ زده بوده و حالا آب شده) با یه قدرت عجیب، یه تونل غول‌آسا توی لایه ضخیم یخ گرینلند کند و اومد بیرون. حالا بگم چقدر یخ رو سوراخ کرده؟ تقریباً ۹۱ متر، یعنی تقریباً یه ساختمون ۳۰ طبقه رو تصور کن که کلش یخ بود و یه آب غول‌پیکر اومد از زیرش رد شد! دانشمندها این سیل رو یه سیل زیر یخی (subglacial flood) صدا می‌کنن، یعنی سیلی که کاملاً زیر یخ‌ها اتفاق افتاده و اصلاً کسی روش حساب نمی‌کرد.
تا حالا فکرش رو می‌کردین که زیر یخای گرینلند دریاچه‌ای بوده باشه؟! دانشمندها هم به تازگی وجود این دریاچه‌ها یا همون subglacial lakes رو کشف کردن؛ یعنی مخزن‌هایی از آب که زیر یخ‌ها زندانی شدن و حتی دانشمندها هم دقیق نمی‌دونن چطوری کارشون رو می‌کنن! ماجرا از اونجایی خفن‌تر میشه که این آب‌ها می‌تونن با کلی قدرت یکدفعه راه‌شون رو به سطح یا اقیانوس پیدا کنن و تاثیر وحشتناکی بذارن.
کل این داستان رو یه تیم دانشمند انگلیسی به رهبری «جید بولینگ»، یه متخصص یخ‌شناسی (glaciologist یعنی کسی که درباره یخچال‌ها و یخ‌ها تحقیق می‌کنه)، بررسی کردن. جید میگه وقتی اولین بار این داده‌ها رو دیدن، فکر کردن دستگاه‌هاشون خراب شده! چون این حجم عجیب آب و شکل جدا شدنش واقعاً دور از انتظار همه بود. اما هرچی بیشتر داده‌ها رو بررسی کردن، دیدن نه، واقعاً یه سیل زیر یخی وحشتناک اتفاق افتاده و کاملاً لایه یخ رو سوراخ کرده و اومده بیرون.
گرینلند خودش کلاً دومین ورقه یخی بزرگ دنیاس (Ice Sheet یعنی یه تیکه یخ دائمی و عظیم که مناطق بزرگی رو پوشونده)، بعد از قطب جنوب. وسعتش تقریباً سه برابر تگزاس (یعنی خیییییییلی گنده!) و به طور میانگین هر ساعت، ۳۰ میلیون تُن یخ از دست میده! این اعداد رو حساب کن: یعنی همزمان با ذوب شدن یخ‌ها، همیشه کلی آب داره از این یخچال‌ها راهی اقیانوس میشه و همین باعث بالا رفتن سطح دریاها و کلی دردسر دیگه توی زمین میشه.
تا قبل از این ماجرا، دانشمندها فکر می‌کردن آب ذوب‌شده فقط از روی یخ به پایین نفوذ می‌کنه و صاف میره توی اقیانوس. اما این تحقیق نشون داد که داستان پیچیده‌تر از این حرفاست. بعضی وقت‌ها این آب‌ها میرن زیر یخ و اونجا توی دریاچه‌های پنهانی جمع میشن، اما ناگهان با یه انفجار طبیعی، هرچی توی دلشون هست می‌زنن بیرون.
این تیم برای اینکه دقیق بفهمه چی شده، حسابی از تکنولوژی و ماهواره‌ها استفاده کرد: از ماهواره‌های ناسا مثل ICEsat و ICEsat-2 و Landsat-8 گرفته تا ماهواره‌های آژانس فضایی اروپا مثل Sentinel-1, 2 و CryoSat-2، همه با هم همکاری کردن. کلی داده ریختن رو هم تا تونستن یه مدل سه‌بعدی از این سیل مرموز بسازن و دقیق بفهمن چی گذشته.
نتیجه؟ فهمیدن توی مدت فقط ۱۰ روز، حدود ۰.۷ کیلومتر مربع یخ (تقریباً به اندازه دو تا پارک مرکزی نیویورک!) و با عمق ۸۵ متر از جاش کنده شده و ۹۰ میلیارد لیتر آب با قدرت زیاد به سطح اومده. مقدار این آب انقدر زیاده که اگه بخوای با آبشار نیاگارا مقایسه کنی، حدود ۹ ساعت اوج جریان نیاگارا همچین آبی از خودش عبور میده. تازه پایین‌تر که سیل رفته، یخ‌های بسیار بزرگی رو کند و کنده و تیکه‌تیکه کرده که ارتفاع بعضیاشون به ۲۵ متر رسیده، یعنی تقریباً اندازه یه ساختمون ۸ طبقه!
این اتفاق نشون داد مدل‌های قبلی درباره گرینلند کامل نبوده و بدتر از این، معلوم شد اصلاً بعضی جاها پایه یخ اونقدرها هم که فکر می‌کردن یخ زده و فشرده نیست و آبی که زیرش جمع میشه می‌تونه یه بلای درست و حسابی راه بندازه. جالب اینجاست که حالا دانشمندها اعتقاد دارن این دریاچه‌های زیر یخی احتمالاً بیشتر از چیزی که فکر می‌کردیم، آب به دریاها می‌فرستن و نقش مهمی تو تغییرات اقلیمی دارن.
در کل، این کشف، حسابی فکر همه رو مشغول کرده و نشون میده چقدر هنوز درباره یخچال‌ها و نحوه رفتار آب توی این مناطق ناشناخته، اطلاعات کمی داریم. حالا دانشمندها دنبال این هستن بفهمن سیستم پیچیده هیدرولوژی گرینلند (یعنی حرکت و جمع شدن آب داخل و زیر یخ‌ها) دقیقاً چه جوری کار می‌کنه و در آینده چه بوهایی ممکنه از آش در بیاد!
پس خلاصه ماجرا: زیر یخ‌های گرینلند همون قدر که بالاش اسرار داره، کلی قصه عجیب داره که بعضیاش تا حالا کاملاً کشف نشدن. هر روزم داره چیز جدیدی پیدا میشه. چه دنیایی داریم، نه؟!
منبع: +
