تا حالا اسم هانیوا (Haniwa) به گوشتون خورده؟ این یه جور مجسمه‌های سفالی خیلی باحال ژاپنی هستن که قدمتشون به چیزی حدود ۱۵۰۰ سال پیش برمی‌گرده. یعنی زمان دوره کوفون (Kofun Period)، یه بازه تاریخی تو ژاپن از سال ۳۰۰ تا ۷۱۰ میلادی که توش مردم مرده‌هاشون رو تو تپه‌های خیلی بزرگ خاک می‌کردن. حالا خود “دوره کوفون” هم یعنی همون دوره آرامگاه‌های بزرگ ژاپنی.
هانیواها در اصل یه لوله سفالی بودن که بالاشون رو مجسمه یا شکلک‌های مختلف می‌ذاشتن. مثلاً روی بعضیاشون آدم، حیوان، خونه، کشتی یا حتی زره و این چیزا می‌ساختن. اون موقع هر قبر با کلی هانیوا احاطه می‌شد تا هم محدوده قبر مشخص شه و هم اینکه طبق باورشون، بعضی از این مجسمه‌ها روح مرده رو نگه می‌داشتن! خلاصه، به نوعی هم دکوری بودن و هم یه جور محافظ روحانی برای قبر.
از تمام هانیواها، یه جفت خیلی معروف به اسم هانیوا رقصنده‌ها (Haniwa Dancers) هست که توی موزه ملی توکیو نگهشون می‌دارن. این دوتا عروسک عجیب و جذاب رو سال ۱۹۳۰ تو استان سایتامای ژاپن پیدا کردن، یعنی شمال شهر توکیو. فکر می‌کنن این دوتا حدود ۱۵۰۰ سال پیش ساخته شدن.
هانیوا رقصنده‌ها قیافه‌ای خیلی ساده دارن: چشما و دهنشون فقط یه سوراخ گنده است که آدم فکر می‌کنه همش چشماش گرد و دهنش بازه! دستاشون شبیه یه خط صاف باریکه و بدنشون هم به یه استوانه سفالی ختم میشه که پایینش با یک کمربند باریک بسته شده. چون دستاشون خم شده و دهنشون باز و عجیب نشون میده که شاید دارن آواز می‌خونن یا می‌رقصن—واسه همین بهشون میگن “رقصنده‌ها”!
در مورد این دوتا مجسمه، پژوهشگرها نظرات جالبی دادن. مثلاً یوشیو نگیتا، یه باستان‌شناس ژاپنی سال ۲۰۰۸ یه تحقیق انجام داد و گفت احتمالاً یکی‌شون مرده و یکی زن. چون اون کوچیکه یه جور خاصی گل به سرش هست که مدل مو روستایی نشون میده—یعنی شاید نشون‌دهنده یه کشاورز مرد باشه. یه نظریه دیگه از یه باستان‌شناس دیگه به اسم یوشیمیچی تسوکادا اومد که گفت ممکنه هر دو مرد باشن و دارن افسار اسب‌هاشون رو نگه می‌دارن!
جالبه بدونید هزاران هانیوا از قبرهای قدیمی ژاپنی پیدا کردن. یعنی هر قبر، کلی هانیوا دور و برش چیده بودن. جالبه که هانیواها روز به روز تو خودشون پیشرفت کردن! اولش فقط یه لوله ساده سفالی بودن، بعد بهش کم کم مجسمه و شکل‌های مختلف اضافه کردن تا هم قشنگ‌تر بشه و هم انگار بندازه خاصیتی بهش بدن.
اگه اهل بازی‌های ویدیویی باشین مخصوصاً “Animal Crossing”، حتماً با Gyroidها رو به رو شدین که موقع کندن زمین پیدا میشن! تو نسخه ژاپنی این بازی اسمشون همین “هانیوا” است و الهام‌گرفته از همین مجسمه‌های سفالی باستانی هستن. مثلاً تو بازی میگن این Gyroidها روح مرده‌ها رو دارن نگه می‌دارن، درست مثل باور قدیمی ژاپنی‌ها.
در کل، هانیواها جزو اون کشفیات خیلی عجیب و مرموز تاریخ ژاپن هستن، هم از نظر هنری و هم از لحاظ باورهای مرموز قدیمی. به هر حال، عجایب تاریخی فقط به مصر و بابل و اینا ختم نمی‌شه؛ ژاپنی‌ها هم واسه خودشون شگفتی‌های خاصی دارن که کشف کردنشون حسابی جذاب و پر رمز و رازه!
منبع: +
