خب بچه‌ها، میخوام یه موجود خیلی عجیب و خاص از اعماق دریاها رو بهتون معرفی کنم که اسمش رو گذاشتن “هیولای بی‌سر مرغی”! (یا به انگلیسی Headless chicken monster، و اسم علمی‌ش Enypniastes eximia هست.)
حالا چرا این اسم خنده‌دار رو گذاشتن؟ چون اگر یه‌هو این موجود رو تو یه فیلم ببینین احتمالاً فک می‌کنین جسد یه مرغ رو پرت کردن تو آب و حالا داره روی جریان شنا می‌کنه! ولی داستان خیلی هیجان‌انگیزتره: این جانور، در واقع یه جور خیار دریاییه (همون Sea Cucumber) که خیلی عمیق‌تر از چیزی که اکثر موجودات زندگی میکنن، زیر آب زندگی می‌کنه؛ معمولاً در عمق بیشتر از ۵۰۰ متر (۱۶۰۰ فوت) تا کف اقیانوس ها.
ظاهرش رو تصور کن: رنگش بورگاندی تیره هست (یه جور قرمز مایل به بنفش)، بدن ژله‌ای داره و دور تا دورش یه ساختارهایی مثل باله‌های کوچک یا پرده‌های نازک هست که باهاشون شنا می‌کنه. اندازه‌ش حدود ۲۵ سانتی‌متره – یعنی تقریباً به اندازه یه مرغ سوخاری کوچیک!
نکته بانمک و عجیبی که درباره این خیار دریایی وجود داره اینه که بدنش خیلی حساسه و دانشمندا کمتر تونستن نمونه‌ش رو بگیرن چون سریع آسیب می‌بینه. به خاطر همین اطلاعاتمون ازش نسبتاً کمه، ولی با فیلمبرداری و مشاهده مستقیم تونستن چیزهای جالبی از رفتارهاش بفهمن.
حالا این موجود چی می‌خوره؟ جواب اینه: “برف دریایی” یا همون marine snow! برف دریایی به ذرات آلی کوچولو گفته میشه که از سطح اقیانوس به سمت کف می‌افته – مثل تیکه‌های غذا و بدن جلبک‌ها و باکتری‌ها که در طول مسیرشون آرام آرام ته‌نشین میشن. این خیار دریایی با پاهای لوله‌ای شکلش (tube feet – منظور پاهای شل و لوله‌ای که باهاش کف دریا رو می‌کاوه!) مثل یه دستگاه جمع‌آوری زباله کوچیک راه می‌افته و لابلای رسوبات قشنگ همه‌ی این مواد رو به سمت دهنش می‌فرسته.
به گفته NOAA (سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا)، هیولای بی‌سر مرغی واقعاً باید کلی رسوب بخوره تا تهش یه ذره ماده مغذی نصیبش بشه! واقعاً زندگی سختیه… مثل اینکه بهت فقط یه کاسه شن بدن و بگن برو توش دنبال غذا بگرد. ولی قشنگی کار اینجاست: علاوه بر اینکه خود این خیار دریایی دنبال غذا میره، همین جستجو و «شخم زدن» کف دریا باعث میشه رسوبات هوادهی بشن و بقیه محیط سالم‌تر بمونه – دقیقاً شبیه شخم زدن مزرعه ولی به سبک آبزی!
جالب‌تر اینجاست که این موجود بر خلاف بیشتر خیارهای دریایی، توانایی شنا کردن داره. یعنی اغلب وقتش داره رو کف دریا اینور اونور میره و بین رسوبات دنبال غذا می‌گرده، ولی اگه احساس خطر کنه یا بخواد منطقه جدیدی برای تغذیه پیدا کنه، یه دفعه خودش رو راست می‌کنه، با اون پرده‌ها و باله‌مانندهاش شروع می‌کنه به بال‌بال زدن و توی آب شنا می‌کنه. حتی بعضی وقتا موقع شنا، برای اینکه سبک‌تر بشه، همون لحظه مدفوعش رو خالی می‌کنه تا راحت‌تر بالا بره! (کمی خنده‌داره ولی خب ترفند خوبیه!)
این موجودات ژله‌ای معمولاً چگالی‌شون با آب تقریباً برابره (که بهش می‌گن neutral buoyancy – یعنی نه میرن ته و نه میان بالا). زندگی بین رسوبات براشون مثل سالن غذاخوریه، اما گاهاً برای دور شدن از شکارچی‌ها یا کشف جاهای جدید، شنا میکنن تا از دست خطر در امان بمونن. دانشمندا هر بار این رفتار رو با ویدیو ضبط کنن کلی ذوق میکنن! اگه دوست دارین هیولای بی‌سر مرغی رو در عمل ببینین، کافیه توی یوتیوب عبارتش رو سرچ کنین.
در ضمن خیلی در دنیای خیارهای دریایی چیزهای عجیب دیگه هم هست! مثلاً یه نوع ماهی باریک به اسم Pearlfish هست که داخل بدن (حتی مقعد!) خیارهای دریایی زندگی می‌کنه! خلاصه، اعماق اقیانوس دیگه شورش رو درآورده از بس موجودات خاص و حیرت‌انگیز داره.
پس دفعه بعد که رو میز رستوران یه مرغ سوخاری دیدین و فکر کردین فقط همینه، یاد بگیرین که توی دریا یه نسخه بی‌سر و ژله‌ای هم داره که دنیارش از خیلی جهات از فیلمای تخیلی هم خفن‌تره!
منبع: +
