وقتی حرف از سواد سلامت می‌زنیم، بیشتر مردم فکرشون می‌ره سمت اینکه «کی اطلاعات پزشکی بیشتری داره؟» اما راستش سواد سلامت فقط حفظ کردن کلی اطلاعات پزشکی یا دونستن اسم داروها نیست! قضیه خیلی فراتر از ایناس و اتفاقاً پای احساسات ما هم شدیداً وسطه. بذار یه کم خودمونی‌تر واست توضیح بدم!
سواد سلامت یعنی چی؟ این اصطلاح اصلش به انگلیسی Health Literacy هست. یعنی چقدر می‌تونی اطلاعات مربوط به سلامت رو بفهمی، ازشون استفاده کنی و تصمیم درست برای مسائل بهداشتی و درمانی بگیری. اما واقعیت اینه که موقع بیماری فقط اطلاعات به کار آدم نمیاد، بلکه کلی احساسات و دغدغه‌های روانی هم سر و کله‌شون پیدا میشه.
تا حالا دقت کردی وقتی یه نفر مریض میشه، تازه ترس و نگرانی و استرس هم سراغش میان؟ مثلاً خیلی وقتا آدمای مریض نمی‌تونن فقط با دادن بروشور و اطلاعات قانع بشن یا آروم بشن. چون علاوه بر دونستن، دارن با یه عالمه حسای سنگین دست و پنجه نرم می‌کنن. مثل بالاپایین شدن امید و نگرانی، یا حتی ترس از آینده. پس اگه می‌خوای واقعاً “سواد سلامت” داشته باشی، باید بدونی چطور احساست رو هم مدیریت کنی و به اونایی که درگیر بیماری هستن کمک کنی نه فقط اطلاعات بهشون بدی.
فکر نکن سواد سلامت یعنی باید بری کتاب پزشکی بخونی! نه بابا، مهم‌تر اینه که بتونی اطلاعات درست رو از منابع معتبر بگیری، بفهمی چی به دردت می‌خوره و همین طور از پسِ احساساتت بربیای. مثلاً اگه یه دکتر یه اصطلاح عجیب غریب پزشکی بهت گفت، بتونی راحت بپرسی یعنی چی، اگه نیاز شد تو اینترنت سرچ کنی، و مهم‌تر اینکه بذاری احساساتت بیان بشن و درباره‌شون حرف بزنی.
یکی از نکته‌های باحال تو تحقیقات جدید درباره سواد سلامت همینه که احساس رو خیلی جدی گرفتن. پژوهشگرها گفتن خیلی وقتا آدم‌ها به خاطر استرس و ترس نمی‌تونن اصلاً به درستی اطلاعات پزشکی رو درک کنن یا تصمیم درست بگیرن. مثلاً یه نفر اگه خیلی نگران باشه شاید اصلاً یادش بره داروهاش رو طبق نسخه بخوره یا نتونه درست با دکترش ارتباط بگیره.
اینو هم بدون که سواد سلامت می‌تونه تو زندگیت یه عالمه تغییر مثبت بیاره. چون اگه بلد باشی چگونه با بدن و روحت کنار بیای، کیفیت زندگیت کلی بهتر میشه و توی بیمارستان و مطب دکترها هم خیلی راحت‌تر می‌تونی حقت رو بگیری و با استرس‌ها کنار بیای.
پس خلاصه‌ش: سواد سلامت فقط یه جور دانش کتابی نیست! ترکیبیه از اطلاعات درست، توانایی پیدا کردن اطلاعات جدید و مهم‌تر از همه، مدیریت احساسات موقع بیماری. اگه بتونی اینا رو با هم داشته باشی، دیگه واقعاً سواد سلامتت عالیه و حال زندگیت هم خیلی بهتر خواهد بود.
منبع: +
