همیشه بهمون گفتن که تصمیم‌های غیرمنطقی یعنی اشتباه کردیم یا دقیق فکر نکردیم. ولی واقعاً همیشه اینطوریه؟ می‌خوام براتون توضیح بدم که اصلاً همین غیرمنطقی بودنهامون چطوری می‌تونه به هوش مصنوعی (AI) کمک کنه تا خلاق‌تر و واقعی‌تر بشه!
اول بذار بگم هوش مصنوعی چیه: AI یعنی سیستم‌هایی که تلاش می‌کنن مثل ما آدما فکر کنن یا کار انجام بدن، مثلاً متن بنویسن، تصمیم بگیرن یا حتی خلاقیت به خرج بدن.
توی پژوهش‌هایی که روی AI انجام میشه، معمولاً اکثر محقق‌ها سعی می‌کنن این سیستم‌ها رو با عناصر منطقی و دقیق طراحی کنن. یعنی: هر چی منطقی‌تر و بدون اشتباه‌تر، بهتر! ولی شاید غیرمنطقی‌های خود ما آدما چیزایی دارن که هیچ سیستمی بدون اون‌ها واقعاً نمی‌تونه خلاق بشه.
یه مثال بزنم: قضیه Conjunction Fallacy یا اشتباه هم‌زمانی. این اسم عجیب‌غریبی که می‌بینین، یعنی خیلی وقتا آدما فکر می‌کنن دو اتفاق کنار هم احتمال بیشتری دارن نسبت به یکی از همونا به تنهایی، در حالی که از نظر ریاضی این منطقی نیست. ولی خب ما اینجوری فکر می‌کنیم چون مغزمون دنبال الگو و داستان می‌گرده. این نوع تفکر یعنی اینکه توی شرایط خاص، مغز ما داره انعطاف نشون می‌ده و دنبال جواب‌های جدید می‌گرده، حتی اگه از نظر منطق خشک اشتباه به نظر برسه.
اینجا جاییه که خلاقیت درمیاد؛ یعنی فکر خارج از چارچوب‌های ثابت و فرمول‌های همیشه درست.
حالا چرا این مهمه؟ محقق‌ها دارن می‌گن که اگه بخوایم AI آدم‌طور و خلاق بسازیم، باید یه ذره از همین غیرمنطقی‌ها رو هم بهش اضافه کنیم. AI الان بیشتر شبیه یه ماشین حساب غول پیکره: منطقی، دقیق و خطی. ولی چیزی که آدما رو خلاق می‌کنه همین تصمیم‌گیری‌های حتی بنظر عجیبشونه.
یه دسته جدید از تحقیقات می‌گه که مغز ما فقط یه ماشین حساب نیست! تو مغز چندین شبکه قشنگ داریم که با هم کار می‌کنن:
– Default Mode Network (شبکه پیش‌فرض): این بخش موقع رویاپردازی یا خیال‌بافی فعاله. همون موقع‌هایی که هی فکر می‌کنی همه‌چی اگه اینجوری بود چی می‌شد؟
– Executive Control Network (شبکه کنترل اجرایی): این یکی مسئول برنامه‌ریزی، تمرکز و کنترل کاراس.
– Salience Network (شبکه شناسایی اهمیت): تشخیص می‌ده چی مهم‌تره و ذهنو روی اون متمرکز می‌کنه.
تحقیقات جدید حوزه عصب‌شناسی یا neurosciences (یعنی علم بررسی مغز و اعصاب!) نشون دادن این شبکه‌ها با همدیگه برای حل مسئله و خلاقیت همکاری می‌کنن—حتی وقتی یه تصمیم احمقانه یا غیرعادی می‌گیریم، واقعاً ممکنه مغزمون داره با جست‌وجوی جواب تازه و عجیب یه حرکت خلاقانه بزنه!
پس واسه ساخت AI خلاق، پیشنهاد میشه که ترکیب مدل‌های منطقی و غیرمنطقی رو شبیه چیزی که تو مغز خودمون اتفاق میفته، داشته باشیم. یعنی فقط روی منطق خطی تمرکز نکنیم؛ بلکه اجازه بدیم AI تو بعضی موقعیتا انعطاف داشته باشه، حس بگیره که الان لازمه متفاوت فکر کنه یا حتی یه قاعده رو بشکنه!
خلاصه‌اش این که، اگه می‌خوایم هوش مصنوعی‌مون فقط مثل رایانه نباشه و واقعاً بتونه چیزای جدید و خلاقانه بسازه، باید زمینه‌های غیرمنطقی و انسانی‌تر رو هم توش جای بدیم. چون همین اشتباهات و تفکرات غیرخطی ما، منبع مهم خلاقیت و حل مسئله‌ان!
منبع: +
