پژوهش‌های جدید، ارتباطات ژنتیکی و فرهنگی میان انسان‌های مدرن اولیه و نئاندرتال‌ها در اروپا را روشن کرده‌اند. این یافته‌های نوآورانه، اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی مهاجرت انسان، آمیزش نژادی و ویژگی‌های اجداد باستانی ما ارائه می‌دهند و پیوندهای عمیق میان این دو گونه را آشکار می‌سازند.
پیوند شگفت‌انگیز انسان‌های اولیه و نئاندرتال‌ها
انسان‌های مدرن و نئاندرتال‌ها تاریخچه‌ی تکاملی جذابی دارند. این تاریخچه با مهاجرت، تعامل و نیاکان مشترک گره خورده است. بر اساس نظریه‌ی پذیرفته‌شده، انسان‌های مدرن حدود ۶۰ هزار سال پیش از آفریقا خارج شدند. در طول سفرشان با نئاندرتال‌ها روبرو شدند و با آنها آمیزش کردند. این آمیزش نژادی نشانه‌های ژنتیکی به‌جا گذاشته است. به طوری که افراد غیرآفریقایی دو تا سه درصد DNA نئاندرتال‌ها را دارند. با این حال، داستان این برخوردها در اروپا هنوز کامل نیست. یک پژوهش جدید، این روایت پیچیده را روشن‌تر کرده و اطلاعات تازه‌ای درباره‌ی رابطه‌ی انسان‌های اولیه و نئاندرتال‌ها ارائه می‌دهد.
شناخت نئاندرتال‌ها: فراتر از تصورات رایج
نئاندرتال‌ها صدها هزار سال پیش از انقراضشان در حدود ۴۰ هزار سال پیش زندگی می‌کردند. آنها بسیار پیچیده‌تر از تصورات رایج بودند. آنها فقط ساکنان غارهای وحشی نبودند. بلکه با ساختن سرپناه، تهیه‌ی لباس از پوست حیوانات و حتی خلق آثار هنری و جواهرات، خلاقیت و هوش خود را نشان می‌دادند.
از نظر فیزیکی، نئاندرتال‌ها به خوبی با شرایط سخت عصر یخبندان سازگار بودند. بدن‌های تنومند، اندام‌های کوتاه‌تر و قفسه‌ی سینه‌ی پهن‌ترشان به حفظ گرمای بدنشان کمک می‌کرد. بینی‌های بزرگشان هم هوای سرد را مرطوب و گرم می‌کرد. جالب است که مغز آنها بزرگتر از مغز انسان‌های مدرن بود. هرچند ساختار متفاوتی داشت که احتمالاً منجر به روش‌های منحصر به فردی برای پردازش اطلاعات می‌شد.
محوطه‌های باستانی مهم: Zlatý kůň و Ranis
دو محوطه‌ی باستانی مهم – Zlatý kůň در جمهوری چک و Ranis در آلمان – سرنخ‌های مهمی درباره‌ی تعامل انسان‌های مدرن اولیه و نئاندرتال‌ها به ما می‌دهند. در Zlatý kůň جمجمه‌ای ۴۵ هزار ساله متعلق به یک انسان مدرن اولیه کشف شد. با این حال، زمینه‌ی فرهنگی آن نامشخص بود.
محوطه‌ی Ranis که در حدود ۲۳۰ کیلومتری آن قرار دارد، شامل ابزارهایی مربوط به فرهنگ Lincombian-Ranisian-Jerzmanowician (LRJ) بود. سیزده قطعه استخوان از Ranis قبلاً مورد بررسی قرار گرفته بودند که DNA میتوکندریایی انسان‌های مدرن را نشان می‌دادند، اما اطلاعات ژنتیکی کامل‌تری نداشتند.
ارتباط Zlatý kůň و Ranis: یک پیشرفت علمی
پژوهش جدیدی که در Nature منتشر شده است، ارتباطات پیشگامانه‌ای بین این دو محوطه آشکار کرده است. پژوهشگران مؤسسه‌ی انسان‌شناسی تکاملی مکس پلانک، ژنوم هسته‌ای نمونه‌های Ranis را بررسی کردند و پیوندهای ژنتیکی با Zlatý kůň را کشف کردند.
استخوان‌های Ranis حداقل به شش نفر، از جمله یک مادر و دختر و دیگر خویشاوندان دورتر، تعلق داشتند. به طور شگفت‌آوری، رابطه‌ی ژنتیکی درجه‌ی پنجم یا ششم بین Zlatý kůň و دو نفر از Ranis شناسایی شد. این نشان می‌دهد که Zlatý kůň بخشی از خانواده‌ی گسترده‌ی Ranis بوده و احتمالاً در ساخت ابزارهای LRJ نقش داشته است.
علاوه بر این، پژوهشگران ژنوم‌های با کیفیتی از جمجمه‌ی Zlatý kůň و یک استخوان به خوبی حفظ‌شده از مردی از Ranis (که Ranis13 نامیده می‌شود) به دست آوردند. این‌ها قدیمی‌ترین ژنوم‌های انسان مدرن با کیفیت بالا هستند که تاکنون ترتیب‌گذاری شده‌اند.
نشانه‌هایی از نیاکان آفریقایی
بررسی‌های ژنتیکی نشان داد که افراد Zlatý kůň و Ranis احتمالاً پوست تیره، موهای تیره و چشمان قهوه‌ای داشتند. این ویژگی‌ها به نیاکان آفریقایی آنها مربوط است. به نظر می‌رسد جمعیت آنها کم بوده و تنها از چند صد نفر تشکیل می‌شده که در منطقه‌ی وسیعی پراکنده بودند.
این گروه نشان‌دهنده‌ی تباری متمایز از انسان‌های مدرن اولیه است که کمی پس از مهاجرت از آفریقا از دیگر گروه‌ها جدا شدند. جالب اینجاست که آنها هیچ میراث ژنتیکی در جمعیت‌های بعدی اروپایی یا جهانی به‌جا نگذاشتند، که بر منحصربه‌فرد بودن آنها در تاریخ بشر تأکید می‌کند.
تعامل با نئاندرتال‌ها
جمعیت Zlatý kůň/Ranis با نئاندرتال‌ها در اروپا هم‌زیستی داشتند. با این حال، ژنوم آنها هیچ نشانه‌ای از آمیزش نژادی اخیر با نئاندرتال‌ها نشان نداد. این با دیگر گروه‌های اولیه‌ی انسانی در اروپا تفاوت قابل توجهی دارد.
پژوهشگران حدس می‌زنند که این گروه ممکن است مسیر مهاجرت متفاوتی به اروپا داشته باشند یا در مناطقی با حضور کم نئاندرتال‌ها زندگی کرده باشند. با وجود این، ژنوم آنها حاوی نشانه‌هایی از نیاکان قدیمی‌تر نئاندرتال است که نشان‌دهنده‌ی آمیزش نژادی بین ۴۵ تا ۴۹ هزار سال پیش است.
پیامدهایی برای تکامل انسان
این پژوهش اطلاعات مهمی درباره‌ی اولین ساکنان اروپا ارائه می‌دهد. گروه Zlatý kůň/Ranis نشان‌دهنده‌ی تباری منحصر به فرد از انسان‌های مدرن با پیوندهای قوی با میراث آفریقایی آنها است. داستان آنها گواهی بر تنوع تکامل انسان است و سرنخ‌هایی درباره‌ی الگوهای مهاجرت و تعامل با نئاندرتال‌ها ارائه می‌دهد.
هرچند نئاندرتال‌ها در نهایت ناپدید شدند – احتمالاً به دلیل تغییرات آب و هوایی، رقابت بر سر منابع و احتمالاً بیماری‌هایی که توسط انسان‌های مهاجر آورده شده بود – اما تأثیر آنها هنوز در تاریخ ژنتیکی مشترک ما مشهود است. چنین یافته‌هایی بر شبکه‌ی پیچیده‌ی نیاکان و تکامل انسان تأکید می‌کند و مسیرهای پیچیده‌ای را که منجر به انسان مدرن شده است به ما یادآوری می‌کند.
این پژوهش در مجله‌ی Nature منتشر شده است.
اگر به خواندن کامل این مطلب علاقه‌مندید، روی لینک مقابل کلیک کنید: earth
