بیا یه خبر خفن علم روز رو با هم مرور کنیم! یه تیم تحقیقاتی اهل کره جنوبی دست به یه کار عجیب و باحال زدن: ساختن اولین مشعل پلاسما که با سوخت هیدروژن کار می‌کنه و می‌تونه پلاستیک رو تو کمتر از 0.01 ثانیه آب کنه! مشعل پلاسما یه وسیله‌ست که با ایجاد گرمای خیلی زیاد (تا دمای ۲۰۰۰ درجه سانتی‌گراد یعنی حدود ۳۶۰۰ درجه فارنهایت)، پلاستیک رو تبدیل به مواد شیمیایی مفید می‌کنه.
خب اول از همه، پلاسما چیه؟ پلاسما حالت چهارم ماده‌ست (بعد از جامد، مایع و گاز) که توش ذرات به شدت انرژی گرفتن و کلی الکترون آزاد توش سرگردونه. پلاسمای این مشعل به شدت داغه و باعث تجزیه پلیمرهای پلاستیکی تو وقت خیلی کمی میشه. چیزی که کار این تکنولوژی رو خاص کرده اینه که دیگه لازم نیست بری بشینی ساعت‌ها پلاستیک‌ها رو دسته‌بندی و سورت کنی؛ همه چی با هم میره تو دستگاه، مستقیم پردازش میشه.
کلا قبلا برای بازیافت شیمیایی پلاستیک‌ها مثل روش پیرولیز (یعنی حرارت دادن پلاستیک بدون حضور هوا تا بره تو واکنش)، به دمای خیلی پایین‌تر (۴۵۰ تا ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد) نیاز بود؛ تازه کلی محصول جانبی بی‌خود هم تولید می‌شد که اکثرش به دردت نمی‌خورد. اما این تکنولوژی جدید با سوخت ۱۰۰ درصد هیدروژن که خودش یه سوخت پاک به حساب میاد، نه تنها پلاستیک‌ها رو فوق سریع تجزیه می‌کنه بلکه جلوی تشکیل دوده و کربن رو هم می‌گیره، یعنی دیگه مثل بعضی روش‌های قدیمی با مشکل آلودگی هوا و غیره طرف نیستی.
حالا کدوم مواد از این فرآیند درمیاد؟ بیشتر از همه اتیلن و بنزن. اتیلن رو اگه ندونی، یکی از اصلی‌ترین مواد تشکیل دهنده پلاستیک جدیده و کلی استفاده صنعتی داره. نکته مهم اینه که با این روش ۷۰ تا ۹۰ درصدِ محصولات دقیقاً همونی هستن که می‌خوان و بعد از یه پاک‌سازی ساده مواد تولیدی بیشتر از ۹۹ درصد خلوص دارن! یعنی می‌تونی همینا رو دوباره بدی کارخونه و پلاستیک نو درست کنی.
یکی از مشکلات بزرگ بازیافت شیمیایی همیشه هزینه بالا و دردسر دسته‌بندی پلاستیک‌ها بوده. این روش عملاً اون مشکل رو حل کرده و حتی برای باقی‌مانده‌های مومی شکل (وکس) که از روش‌های بازیافت قبلی می‌مونه هم جواب میده و بیشتر از ۸۰ درصد اون‌ها رو هم به مواد ارزشمند تبدیل می‌کنه.
یه نکته باحال دیگه اینه که هزینه تولید اتیلن با این روش تقریباً با سوخت‌های فسیلی برابر درمیاد. یه پروژه آزمایشی هم راه انداختن و قراره از ۲۰۲۶ تو کره جنوبی تست صنعتی رو تو مقیاس بزرگ انجام بدن.
البته این ماجرا فقط به بازیافت پلاستیک محدود نیست. دکتر لی از اعضای تیم گفته که کلی تکنولوژی فرعی دیگه هم تو این پروژه تولید شده که میشه تو صنعـت‌های دیگه مثل نیمه‌هادی (همون قطعات الکترونیکی حساس) و تولید صفحه نمایش، واسه کنترل گازهای گلخانه‌ای استفاده کرد. یعنی اگه این تکنولوژی با انرژی تجدیدپذیر (مثل برق خورشیدی یا بادی) ترکیب شه، یه راه کاملاً بدون کربن واسه بازیافت پلاستیک داریم.
راستی یه اتفاق جالب دیگه هم افتاده: دانشمندای دانشگاه نورث‌وسترن آمریکا یه روش جدید پیدا کردن که دیگه نیاز به دسته‌بندی پلاستیک رو حذف می‌کنه و مستقیم پلاستیک‌های یه بار مصرف سمج رو به مواد مفیدی مثل سوخت، واکس یا روغن صنعتی تبدیل می‌کنه! اونا از یه کاتالیزور بر پایه نیکل (کاتالیزور یعنی ماده‌ای که واکنش شیمیایی رو سریع‌تر و آسان‌تر انجام میده بدون این‌که خودش مصرف بشه) استفاده کردن که می‌تونه پلی‌الفین‌ها، یعنی پلاستیک‌هایی که دو سوم مصرف دنیا رو تشکیل میدن، رو تجزیه کنه.
در کل، این پیشرفت‌ها می‌تونن آینده بازیافت رو خیلی راحت‌تر، کم‌هزینه‌تر و دوست‌دار محیط زیست کنن. دیگه باید کم‌کم با زباله‌های پلاستیکی خداحافظی کنیم و به استقبال دنیای پاک‌تر بریم!
منبع: +
