خب بچه‌ها، یه داستان خیلی جالب و فضایی دارم براتون! همین تازگیا دانشمندا عکس‌هایی جدید از یه دنباله‌دار بین‌ستاره‌ای به اسم 3I/ATLAS منتشر کردن که واقعاً همه رو شگفت‌زده کرده. یه جت، یعنی یه جور فواره‌ی بزرگ از گاز و گرد و غبار، از این دنباله‌دار زده بیرون و داره مستقیم سمت خورشید می‌ره!
این دنباله‌دار اول بار اواخر ژوئن کشف شد و ناسا هم تو اوایل جولای تأییدش کرد. نکته‌ی باحال اینه که این فقط سومین جسم بین‌ستاره‌ای هست که تا حالا کشف شده. یعنی این یارو اصلاً اهل منظومه شمسی ما نیست و از یه ستاره‌ی ناشناخته تو کیهان اومده این طرفا! جالب‌تر اینه که اندازه‌اش، بین ۵ تا ۱۱ کیلومتر تخمین زدن؛ پس تا حالا بزرگترین جسم بین‌ستاره‌ای کشف‌شده‌ست و احتمالاً قدیمی‌ترین‌شون هم هست، شاید حتی سنش به میلیاردها سال قبل از تولد خورشید ما برسه!
حالا بعضیا شروع کردن تئوری توطئه که وای نکنه این اصلش سفینه‌ی آدم فضایی‌ها باشه و اومده ما رو تحت نظر بگیره! ولی خیالتون راحت؛ بیشتر دانشمندا می‌گن این فقط یه دنباله‌دار معمولیه که اتفاقاً دقیقاً همونجوری رفتار می‌کنه که دنباله‌دارها باید رفتار کنن (همون شلیک جت به سمت خورشید).
دوربین‌های تلسکوپ TTT (دو متری دوقلو) تو رصدخانه‌ی تیده تو جزایر قناری اسپانیا، تونستن تو دوم آگوست یه عکس خفن ازش بگیرن. این عکس ترکیبیه؛ یعنی دانشمندا ۱۵۹ تا عکس ۵۰ ثانیه‌ای رو گذاشتن رو هم. وسط عکس یه نقطه‌ی سیاه بزرگ (همون هسته‌ی دنباله‌دار) رو می‌بینی، دورش نور سفید هست و یه شکستگی فن‌مانند توی حلقه‌ی نور نشون می‌ده که همون جت معروفه داره با سرعت زیاد محتوا رو به سمت خورشید می‌فرسته. این عکس رو ۱۵ اکتبر روی سایت Astronomer’s Telegram منتشر کردن.
حالا بذار یه توضیح بدم جت معمولاً چی هست: دنباله‌دارها موقع نزدیک شدن به خورشید گرم می‌شن، اما سطحشون یکجور یکنواخت گرم نمی‌مونه. همین باعث می‌شه سمت خورشیدیشون بیشتر گرم بشه و اگه جایی از سطحش نقطه‌ی ضعفی باشه، مواد مثل گاز و گرد و غبار ناگهان با فشار زیاد مثل فواره از اون نقطه می‌زنن بیرون. به این می‌گن جت. معمولاً دنباله‌دارها همزمان یه دنباله هم دارن که در جهت مخالف خورشید کشیده می‌شه (یه خط درخشان بلند پشت سرشون)، ولی جت دقیقاً رو به خورشیده.
سیرا-ریکارت، کارشناس اخترشناسی و رئیس مؤسسه Light Bridges تو همون رصدخانه، توضیح داده: «این کاملاً طبیعی و همون اتفاق همیشگیه. هر وقت دنباله‌داری گرم شه، جت‌هاش به سمت خورشید شلیک می‌شه و دنباله‌اش هم در جهت مخالف.» خلاصه اینکه، خبری از فناوری فضایی بیگانه نیست بچه‌ها، همه‌چی طبیعیه!
یه نکته‌ی خفن دیگه اینکه همین جت مثل یه بادبزن یا پنکه از هسته بیرون میاد، چون وقتی دنباله‌دار می‌چرخه، خروجی جت هم شیب پیدا می‌کنه و مدل فن پیدا می‌کنه. مثلاً دنباله‌دار معروف NEOWISE که ۲۰۲۰ نزدیک خورشید اومد، هم همچین فوت و فنی با جت‌هاش داشت! (فن‌شکل یعنی شبیه دست بادبزن)
گفتن البته هنوز دقیق مشخص نیست جت 3I/ATLAS تا چه فاصله‌ای ادامه داره، اما احتمالش هست تا ۱۰ هزار کیلومتر کشیده شده باشه! ترکیبش هم بیشتر از ذرات خاک و گاز دی‌اکسیدکربن تشکیل شده که از همه‌ی اون بررسی‌هایی که تلسکوپ جیمز وب هم انجام داده بود کاملاً قابل‌قبوله.
این مهمون بین‌ستاره‌ای روز سوم اکتبر از کنار مریخ رد شد و الان داره یواش یواش به نزدیک‌ترین نقطه‌اش به خورشید (که بهش می‌گن نقطه حضیض یا Perihelion) نزدیک می‌شه. این اتفاق قراره ۲۹ اکتبر بیفته. الان 3I/ATLAS اون سمت خورشید پنهانه و از زمین قابل دیدن نیست، اما اواسط نوامبر دوباره ظاهر می‌شه و اخترشناسا یه فرصت نادر دارن بازم دقیق بررسیش کنن، ببینن چی به سرش اومده و جت و دنباله‌اش چقدر رشد کرده.
در کل اگه دنبال صحنه‌هایی عجیب و باحال از اعماق فضا هستی یا فکر می‌کنی شاید یه روز واقعا یه جسم فضایی هوشمند بیاد سراغ ما، فعلاً باید منتظر بمونی؛ چون تا اینجا 3I/ATLAS فقط یه دنباله‌دار خیلی قدیمی و خیلی خاصه که اومده یه گشتی تو منظومه شمسی ما بزنه!
منبع: +
