خب رفیق، بذار یه داستان برات تعریف کنم. ماوس کامپیوتر که اینهمه مدت باهاش کار کردیم و عادتش کردیم، حدود ۶۰ سالیه که وجود داره و تو این مدت کلی مدلش عوض شده؛ از اون ماوسهایی که توپ داشتن (همون trackballها)، تا با لیزر کار میکنن یا سیمدار و بیسیم شدن. حتی یه عالمه مدل ارگونومیک (یعنی مدلهایی که دست و مچ اذیت نشه) درست کردن. اما اصل ماجرا همون فرم کلاسیکش باقی مونده… تا همین چند وقت پیش!
الان دانشمندها اومدن دوتا طراحی جدید و عجیب درست کردن که خیلی فرق داره با چیزی که تا حالا دیدیم. یعنی نه تنها مدل، بلکه کارکردشون هم کلی با مدلهای قبلی فرق داره. یکی از این طرحها Fleximouse یا همون ماوس مشبک انعطافپذیره که بدنهشو میشه فشار داد و با همین کار، نشانگر صفحه رو تکون میدی! یعنی دیگه لازم نیست حتماً ماوس رو روی سطح بکشی. اون یکی طراحی، ماوس A-frame هست که انگار ماوس ایستاده، دستت رو مثل یه فرم طبیعیتر میگیره و کمک میکنه دو تا استخون ساعدت (همون radius و ulna) رو کمتر رو هم بندازی. اگه نمیدونی radius و ulna چیه، همین دوتا استخونی هستن که ساعدتو میسازن و معمولاً موقع کار با ماوس معمولی رو هم میفتن.
اصلاً چرا انقدر دنبال مدل جدید ماوس افتادن؟ چون بیشتر ماوسهایی که تو بازار هستن، پوستهشون سخته و همین باعث میشه کاربرها مجبور شن بارها و بارها تو هر ساعت دستشونو از سطح بردارن و ماوس رو جابهجا کنن. این کار مدام، به مرور باعث میشه که مچ و حتی ساعد و شونه اذیت بشه و آسیبهایی مثل RSI بگیریم. راستی RSI یعنی آسیب ناشی از حرکات تکراری، مثلاً همین که زیاد با ماوس کار میکنی و درد یا اذیت ایجاد میشه.
جالب اینجاست که حتی تو دهه ۷۰ میلادی، کلی ابزار بودن که دستههاشون رو از متریال نرم مثل لاستیک و سیلیکون ساختن (سیلیکون یعنی یه نوع ماده نرم که کلی جا تو پزشکی و صنعت استفاده میشه)، اما ماوسها همچنان با همون بدنه سفت تولید شدن! دلیلشم سادهست: ساختن مدل سفت ارزونتر و راحتتره.
پژوهشگرا معتقدن اگه ما از تکنولوژیهای جدید مثل پرینت سهبعدی (۳D Printing یعنی ابزارهایی که میتونن هر چیزی رو لایهبهلایه بسازن)، ربوتهای نرم (Soft Robotics یعنی رباتهایی که انعطاف دارن و از مواد نرم ساخته میشن) و الکترونیک انعطافپذیر استفاده کنیم، میشه گجتهایی ساخت که بیشتر با بدنمون هماهنگ بشه و اذیتمون نکنه.
حالا برگردیم سر اون دوتا مدل جالب. Fleximouse درست مثل یه توپ بازی کودکانه میمونه! یعنی میتونی با فشردن و تغییر گرفتنش، کنترل ماوس رو دستت بگیری. دیگه لازم نیست ماوس رو هی بلند کنی و جابهجا کنی، چون با فشار دادن نشونگر حرکت میکنه. مدل دیگه، یعنی همون A-frame، تو استرالیا و با همکاری مدرسه طراحی ملبورن ساخته شده. این مدل به خاطر اینکه ایستادهست و به شکل طاق ساخته شده، نه تنها گرفتنش راحتتر و طبیعیتره، بلکه کمک میکنه استخونهای ساعد روی هم نیفتن و مچ دست کمتر خسته بشه. تازه قطعات متحرکش هم کمتره و همین یعنی دیرتر خراب میشه.
برای تست این دوتا مدل، ۲۸ دانشجوی موسسه تکنولوژی سلطنتی KTH اومدن و امتحانشون کردن. جالبه بدونی خیلیهاشون گیمر بودن و ساعتها با ماوس کار میکردن. از این تعداد، ۱۱ نفر قبلاً از دردهای مزمن ناشی از ماوس گلایه داشتن و ۴ نفر هم RSIشون پزشکی تأیید کرده بود.
بازخوردها متنوع بود. بعضیها Fleximouse رو دوست داشتن چون حس میکنه داری بازی میکنی و کمتر لازم داری مچتو تکون بدی. بعضیها هم دلشون برای اسکرولویل (همون غلطک کوچیک ماوس که بالا و پایین میکنه) تنگ شد! ماوس A-frame هم یه مشکل داشت: بسته به اندازه دست، بعضیا راحتتر بودن و بعضیا حس غیرطبیعی میگرفتن. با این حال، هر دوتا مدل نشون دادن که باعث میشن کاربر خیلی کمتر نیاز پیدا کنه مچ دستش رو دوباره جابهجا کنه.
خود پژوهشگرها میگن که باید بیشتر روی سفارشی کردن این مدلها کار کنن؛ مثلاً بتونن مثل کفش یا دستکش، سایزهای مختلف داشته باشن تا با دست هر کسی جور بشه. اینجوری میشه گفت ایده ماوس شخصیسازی شده، مثل لباس سفارشی، داره به واقعیت نزدیک میشه!
در کل، اگه این مدلهای جدید جا بیفتن شاید تا چند سال دیگه با ماوسهای سفت و کلاسیک خداحافظی کنیم و دیگه اون دردهای مزمن مچ و ساعد رو هم فراموش کنیم. کی فکرشو میکرد یه روز ماوس بشه عین توپ بازی یا طاقچه؟
منبع: +