خب رفقا، یه خبر جالب و متفاوت براتون دارم: دانشمندا یه ضدآفتاب ساختن که از گرده گل درست شده! یعنی دیگه قراره ساحل برید ضدآفتابتون نه‌تنها از پوستتون مراقبت کنه، بلکه به طبیعت و مرجان‌های دریایی هم آسیبی نزنه!
ماجرا از این قراره که یه گروه پژوهشی اومدن با گرده‌ی گل کاملیا (همون گیاه چای که اسم علمی‌ش “Camellia sinensis” ـه) یه ژل ضدآفتاب ساختن. این ضدآفتاب به‌خوبی ضدآفتاب‌های شیمیایی معروف مثل اکسی‌بنزون و اکتینوکسیت کار می‌کنه. اگر کنجکاو شدی این مواد چیا هستن: اینا مواد فیلترکننده اشعه UV هستن که تو خیلی از ضدآفتاب‌های بازاری استفاده میشن ولی یه مشکل اساسی دارن.
مشکل اصلی ضدآفتاب‌های شیمیایی با مرجان‌های دریا هست. این مواد وقتی وارد آب میشن، باعث “bleaching” یا همون سفیدشدن مرجان‌ها میشن. سفیدشدن مرجان یعنی مرجان‌ها جلبک‌هایی که باهاشون زندگی می‌کنن رو از دست می‌دن و دیگه نمی‌تونن در برابر استرس محیطی مقاومت کنن، نتیجتاً مریض میشن یا می‌میرن. واقعاً دردناکه! اگه بدونی سالی ۴۰۰۰ تا ۱۴۰۰۰ تن (تقریباً ۳۶۰۰ تا ۱۲۷۰۰ تن متریک) از این مواد فقط هر سال تو فصل‌های شلوغ توریستی وارد اقیانوس می‌شه، حساب کن چقدر رو محیط‌زیست تاثیر داره!
بعضی‌ها میگن ضدآفتاب‌های معدنی مثل زینک اکساید و تیتانیوم اکساید آسیب کمتری به حیوانات دریایی می‌زنن، ولی دانشمندا هنوز دارن رو این موضوع تحقیق می‌کنن و نتیجه قطعی نداده.
حالا چرا گرده‌ی گل؟ چون پوسته گرده طبیعتاً در برابر اشعه UV مقاومه تا محتویات حساس توی خودش رو حفظ کنه. تازه، گرده گل کاملیا خودش‌باروره (self-pollinating) و معمولاً حساسیت‌زا نیست، یعنی آدم‌ها باهاش مشکلی پیدا نمی‌کنن.
پژوهشگرا اومدن ژل‌هایی با پایه آب ساختن، یکی با گرده‌ی کاملیا و یکی با گرده آفتابگردون (همون Helianthus annuus). بعد اومدن دیدن این ژل‌ها چجوری جلوی اشعه UV رو می‌گیرن – هم UVA هم UVB که این آخری مقصر اصلی سوختگی و سرطان پوست به حساب میاد. نکته باحال اینه که ژل گرده کاملیا تو جذب uvb از ژل گرده آفتابگردون بهتر عمل کرد.
آزمایش کردند، نتیجه؟ وقتی روی پوست موش‌ها می‌مالیدن و اونها رو زیر نور فرابنفش می‌ذاشتن، پوستشون آسیب نمی‌دید. موش‌هایی که ضدآفتاب نداشتن، پوستشون بعد چند دقیقه نازک‌تر شد.
در تست SPF (که یعنی Sun Protection Factor – معیاری برای اندازه‌گیری قدرت ضدآفتاب)، ژل کاملیا حدود ۳۰ شد که عدد قابل قبولیه، ژل آفتابگردون هم فقط حدود ۵ بود. یه چیز جالب‌تر! وقتی ژل کاملیا رو روی ساعد یه نفر گذاشتن و گذاشتن زیر نور آفتاب، پوستش حدود ۵ درجه سانتی‌گراد خنک‌تر از پوست همون آدم با ضدآفتاب شیمیایی باقی موند. یعنی نه فقط محافظت بیشتر، بلکه احساس خنکی هم پیدا می‌کنید!
اما قسمت جالب داستان برای دوست‌داران دریا: دانشمندا اومدن ضدآفتاب بازار و ژل گرده رو به آکواریوم مرجان‌های سخت اضافه کردن (مرجانی به اسم Acropora). بعد دوروز مرجان‌هایی که با ضدآفتاب شیمیایی بودن شروع کردن سفید شدن و بعد دو هفته کاملاً سفید و مریض شدن. اما با ژل گرده اصلاً خبری از سفیدشدن نبود، حتی بعد دو ماه هم مرجان‌ها سرحال و شاد بودن!
یه نفر به اسم کریگ داونز که خودش از فعالان محیط‌زیست و مدیر یه آزمایشگاه محیطی به اسم Haereticus Environmental Laboratory هست (یه سازمان مردم‌نهاد که دغدغه حفظ اکوسیستم رو داره)، گفته این کشف تازه “پایه و شروع یه انفجار کشفیات جدید برای ضدآفتاب‌های دوست‌دار محیط‌زیسته”.
البته، این تازه قدم اوله و باید بررسی کنن آیا این ضدآفتاب برای حیوانات و انسان‌ها هیچ مشکلی نداره یا نه – تست‌های بیشتری از لحاظ ایمنی، حساسیت و سمیت باید انجام بشه. اگه همه چی خوب پیش بره شاید پنج تا هشت سال دیگه چنین محصولی رو بازار باشه!
در آخر، این تحقیق بیشتر جنبه اطلاع‌رسانی داشت و جای توصیه پزشکی یا درمانی رو نمی‌گیره. ولی انصافاً ایده فوق‌العاده‌ایه که نشون می‌ده می‌شه با کمک الهام از طبیعت (گرده گیاه)، با مشکلات بزرگ محیط‌زیست یه جور جدید و دوست‌داشتنی‌تر برخورد کرد.
منبع: +
