خب بیا امروز یه موضوع متفاوت و جذاب رو باهم باز کنیم: ترکیب هوش مصنوعی با ساز موسیقی، مخصوصاً ویولن! شاید شنیده باشی که هوش مصنوعی (همون AI معروف) این روزها داره دنیای موسیقی رو دگرگون میکنه. اما قضیه فقط به تولید آهنگ با استفاده از AI محدود نمیشه. یه سری آدم باهوش اومدن هوش مصنوعی رو مستقیم گذاشتن تو دل سازها! یعنی سازهای هوشمند درست کردن که دیگه فقط یه ساز ساده معمولی نیستن، بلکه خودشون هم یه جوری ذهن مستقل پیدا کردن.
حالا منظور از هوش مصنوعی توی این داستان چیه؟ مثلاً وقتی میگم Generative AI یعنی همون هوش مصنوعی که میتونه خودش موزیک، تصویر یا حتی متن تولید کنه. اینا یه سری الگوریتمهایی هستن که با نگاه کردن به دادههای آموزش دیده، یاد میگیرن چطور چیز جدید بسازن. یه بخشی از این ماجرا هست که بهش میگن neural audio synthesis، یعنی سنتز صدا با شبکههای عصبی، که یه عالمه صدا رو یاد میگیرن و بعد میتونن صدای جدید بسازن.
توی این تحقیق، پژوهشگرها اومدن یه پروژه خفن راه انداختن: ساختن یه «ویولن هوشمند». این پروژه طی چند مرحله انجام شده:
- اول اومدن دادههای صدای ویولن رو جمعآوری کردن (به این میگن curating datasets: یعنی یه عالمه فایل صوتی با دقت انتخاب کردن که آموزش AI رو قوی کنه).
- بعدش رفتن سراغ train کردن یه مدل neural audio synthesis، یعنی مدل رو با این صداها آموزش دادن تا بفهمه هر حرکت آرشه، چه صدایی باید دربیاره.
- بعد اومدن با این AI توی تمرین و اجرای زنده کار کردن و دیدن که چجوری میشه یه ساز هوشمند رو در عمل کنترل کرد.
- قدم آخر هم این بود که اومدن تمام این مراحل و اجراها رو تحلیل کردن تا بفهمن اصلاً چی به چیه و چه رابطه جدیدی بین نوازنده و ساز به وجود اومده.
حالا سوال مهم اینه که این فناوری چیا رو تغییر میده؟ اولاً که کنترل و مسئولیت دیگه مثل قبل یه طرفه نیست؛ یعنی دیگه فقط نوازنده نیس که میگه چی بشه، حالا خود ساز هم تو ماجرا دخالت داره! تا حدی یه co-creativity یا همکاری خلاقانه به وجود میاد. مثلاً شما یه حرکتی انجام میدی و ویولن هوشمند ممکنه یه جواب جدید و جالب بده چون هوش مصنوعی تصمیم گرفته یه چیزی رو کمی متفاوت اجرا کنه.
این داستان باعث میشه کل رابطه نوازنده و ساز عوض بشه. چیزی که بهش میگن agency یعنی “عاملیت” تغییر پیدا میکنه؛ دیگه ساز فقط یه ابزار نیست، یه جورایی شریک هنری شماست! حتی همون instrumental materiality (جنس و ویژگی فیزیکی ساز) هم تاثیر میگیره؛ چون حالا ویولن تبدیل به یه ماشین خلاق شده که با کد augment یعنی تقویت شده و کلی قابلیت جدید گرفته.
در نهایت این پژوهش نشون داد که وقتی با یه ویولن هوشمند اجرا میکنی، حس مسئولیت، نوع کنترل و حتی روش ارتباط با ساز عوض میشه. حتی به شدت روی expressive بودن یا همون بیان هنری و ارتباط موسیقایی تو اجرا تاثیر میذاره.
خلاصه، ورود الگوریتمها و AI به سازها داره دنیای موسیقی رو متحول میکنه. حالا دیگه نوازندهها و سازها یه رابطه تازه، پر از سوالهای خلاقانه و الهامبخش دارن. خدا میدونه چند سال دیگه چه چیزهایی تو دنیای موسیقی میبینیم!
منبع: +
