بیاید یه کم درباره اینکه چطور میشه بهترین نسخه‌ی خودمون باشیم گپ بزنیم، اونم با چاشنی نگاه اسلامی! شاید شنیده باشین “حُسنِ اخلاق” (یعنی همون خوش‌رفتاری و اخلاق عالی که دین اسلام همیشه روش تأکید داره) فقط قضیهٔ خوب‌بودن با بقیه نیست؛ یه جور مسیر و فرایند جدیه برای رسیدن به بالاترین توانایی‌هامون.
حالا توی این دیدگاه اسلامی، آدما رو جانشینای خدا رو زمین دونستن. ولی نکته جالب اینه که این مقام رو کسی جوری به رایگان بهمون ندادن. باید براش تلاش کنیم و بهش برسیم و این فقط از راه رشد شخصیتی و اخلاقی و معنوی اتفاق میفته.
یکی از بحث‌های باحال این مقاله اینه که راه رسیدن به کمال شخصی — که بهش Self-Actualization یا «خودشکوفایی» میگن — فقط یه چیز خیالی یا فلسفی نیست؛ یه هدف کاملاً قابل دسترس و اندازه‌گیریه. یعنی هر کسی واقعاً می‌تونه بهش برسه، فقط باید ابزاراشو بشناسه و وقت بزاره براش.
نویسنده‌های این مقاله از ایده‌های بزرگان اسلامی مثل مولوی (توی مفهوم انسان کامل یا Universal Man که یعنی آدمی که همه جور ابعاد وجودش رو رشد داده) و دکتر اقبال (Mard-i-Momin یعنی آدم مؤمنی که قوی و کامل شده) استفاده کردن. اینا بر این باور بودن که رشد واقعی یعنی رشد اخلاق، روح، قلب و شخصیتمون.
یه چیزی که خیلی قشنگ توضیح داده شده، سه بخش مهم وجود انسانه: “رُوح” (روح، یعنی اون بخش معنوی و غیرمادی ما)، “قلب” (قلب، البته منظور همون بخش احساسی و عاطفیه و نه فقط تپنده توی سینه)، و “نفس” (Self یا همون “خود”مون – همون چیزیه که گاهی وسوسه‌مون می‌کنه یا باعث میشه هی تلاش کنیم بهتر بشیم). رشد شخصیت واقعی وقتی شکل می‌گیره که این سه تا با همدیگه هماهنگ رشد کنن؛ یعنی حُسنِ اخلاق دقیقاً همینجاست که میاد وسط و اهمیت پیدا می‌کنه.
خلاصه‌ش اینطوریه که اگه حُسنِ اخلاق رو جدی بگیریم و روی این سه بخش کار کنیم، علاوه بر اینکه آدم معنوی‌تر و کامل‌تری میشیم، روانمون هم قوی‌تر میشه و استقامت بیشتری در مقابل سختی‌ها پیدا می‌کنیم. به قول معروف، زندگی پُربارتر خواهیم داشت و حس بهتری به خودمون و دنیا پیدا می‌کنیم.
یه نکته خیلی باحال این مقاله اینه که بین آموزش‌های اسلامی و علم روان‌شناسی امروزی پل زده؛ یعنی اومده نشون داده که این مدل رشد شخصیتی نه تنها درباره مسائل معنوی مهمه، بلکه کلی توی سلامت روان، استقامت روحی، رشد شخصی و حتی تغییرات مثبت اجتماعی تاثیر مستقیم داره. مثلاً گفته اگه آدم‌ها روی رشد اخلاقی‌شون کار کنن، احتمالاً از لحاظ جسمی و روانی هم سالم‌ترن و روابط اجتماعی بهتری دارن.
پس خلاصه حرف مقاله اینه که:
- حُسنِ اخلاق یه شاه‌کلیده برای رسیدن به خودِ واقعی.
- این مسیر فقط حرف یا رویاست؟ اصلاً! میشه بهش رسید، کافیه بهش اهمیت بدی و روش تمرین کنی.
- یه رشد «کامل» داره تمام بخش‌های وجودی‌مون رو شامل میشه: روح، قلب، نفس.
- این کار هم بهت حال خوب میده، هم کمک می‌کنه تو جامعه آدم مفیدی باشی.
آخر سر هم پیشنهادش اینه که این الگو رو میشه تو آموزش و پرورش، روان‌درمانی، رشد فردی و حتی ساختن جامعه‌ای بهتر استفاده کرد. خلاصه اگه دنبال یه نقشه راه معنوی-علمی برای رشد خودت می‌گردی، این مدل اسلامی-روانشناسانه می‌تونه خیلی کمکت کنه!
منبع: +
