۳۰۰ شی درخشان عجیب توسط تلسکوپ جیمز وب کشف شدن! واقعاً کهکشانن یا چیز دیگه‌ای؟

تلسکوپ فضایی جیمز وب دوباره یه کار خارق‌العاده انجام داده و ۳۰۰ شی فوق‌العاده روشن تو دلِ دنیای خیلی دور کشف کرده! حالا اینکه دقیقاً این‌ها کهکشانن یا یه چیز دیگه، هنوز معلوم نیست و همین بحث رو جذاب‌تر کرده.

بیاین یه کم توضیح بدم چی شده اصلاً: تیمی از محقق‌های دانشگاه میسوری با استفاده از عکس‌های خیلی خیلی عمیق و دقیق جیمز وب (که اسمش رو شاید شنیده باشی، اما اگه نه، باید بدونی یکی از جدیدترین و قوی‌ترین تلسکوپ‌های فضایی ناسا هست که سال ۲۰۲۲ رسماً شروع به کار کرد)، یه عالمه جرم پرنور پیدا کردن توی اوایل جهان. اینا اونقدر نیرومندن که اصلاً انتظارش رو نداشتیم! طبق مدل‌هایی که دانشمندا برا شکل‌گیری کهکشان‌ها تو اوایل جهان دارن، اون موقع‌ها این اشیا باید خیلی کم نور و ضعیف می‌بودن چون هنوز ستاره زیادی تشکیل نشده بود. ولی این ۳۰۰ تا حسابی می‌درخشن و همین باعث سردرگمی شده.

یه تکنیک جالب به اسم “dropout” یا همون حذف-رنگی استفاده کردن—یعنی محقق‌ها دنبال چیزایی گشتن که تو عکس‌های مربوط به طول ‌موج قرمزتر ظاهر میشن اما وقتی موج کوتاه‌تر و آبی‌تر رو می‌بینی، دیگه رفتن! این یعنی اون جسم خیلی دوره و نورش تو راه به ما کم کم کشیده شده و طول موجش زیاد شده. به این کشیده شدن موج به سمت رنگ قرمز، ردشیفت (redshift) میگن. اصلاً ردشیفت یه بحث جذابیه: یعنی هرچی ردشیفت یه جسم بیشتر باشه، به زمان‌های نزدیک‌تر به انفجار بزرگ و آغاز هستی برمی‌گردیم.

برای تخمین فاصله و سن این اشیا، محقق‌ها اومدن به نورشون تو باندهای مختلف نگاه کردن و بر همین اساس سن، جرم و ردشیفتشون رو حدس زدن. چون جیمز وب ابزار خیلی قوی داره، مثلاً “Near-Infrared Camera” (یعنی دوربین مخصوص مادون قرمز نزدیک) و “Mid-Infrared Instrument” (که دستگاه ثبت مادون‌قرمز میانیه)، این کارها رو حسابی دقیق انجام دادن.

هاوژینگ یان، یکی از نویسنده‌ها هم گفته: اگر حتی چند تا از این ۳۰۰ شی هم همون چیزی باشن که فکر می‌کنیم (کهکشان خیلی اولیه)، دید ما درباره اینکه کهکشان‌ها چطور و چقدر سریع شکل گرفتن باید کلی تغییر کنه! چون یعنی جهان اوایلش خیلی فعال‌تر و متفاوت‌تر از اون چیزی بوده که فکر می‌کردیم.

الان قدم بعدی دانشمندا اینه که بیان با مشاهدات اسپکتروسکوپی (یعنی بررسی نور جزئی‌نگر و دقیق – یه جور انگشت‌نگاری برای اجسام آسمونی) سراغ روشن‌ترین این اشیا برن و دقیق‌تر بفهمن چی هستن. اگه واقعاً کهکشان‌های خیلی اولیه باشن، یه عالمه از فرضیه‌های ما باید به‌روز بشه و دیدمون نسبت به تولد و رشد ساختارهای کیهانی خیلی تکون می‌خوره.

این کشف جالب هم تو مجله “The Astrophysical Journal” در تاریخ ۲۷ ژوئن منتشر شده و باعث شده یه بار دیگه جیمز وب نشون بده چقدر می‌تونه کمک کنه جهان خودمون رو بهتر بفهمیم. تا حالا کلی کشف خفن دیگه هم توسط این تلسکوپ گزارش شده، از کشف ابرنواخترهای عجیب تا حتی پیدا کردن ستاره‌هایی که شک داشتیم واقعاً ستاره باشن یا نه… خلاصه اوضاع حسابی هیجان‌انگیزه و باید دید محقق‌ها تو مراحل بعدیِ این ماجرا به چی می‌رسن!

منبع: +