خب بچه‌ها بیاید یه موضوع جالب رو با هم مرور کنیم! یه تحقیقی جدید و متفاوت تو چین انجام دادن برای اینکه بفهمن چجوری بیماران سکته مغزی واسه توانبخشی انگیزه دارن و اصلاً چه تیپ آدم‌هایی تو این موضوع پیدا می‌شن. هدفشون این بود که الگوهای مختلف انگیزه رو کشف کنن و ببینن چی باعث میشه بعضیا بیشتر یا کمتر جوگیرِ توانبخشی بشن.
حالا چطوری این کار رو کردن؟ بین شهریور ۱۴۰۳ تا دی ۱۴۰۳، اومدن و سراغ ۳۲۸ نفر از بیماران سکته مغزی رفتن که تو سه تا از بیمارستان‌های بزرگ چین بستری بودن. نمونه‌گیریشون هم از اون راحتا بود، یعنی هر کی دم دست بود و می‌تونست شرکت کنه رو انتخاب کردن!
برای جمع کردن اطلاعات، چند مدل پرسشنامه پر کردن. مثلاً:
- یه پرسشنامه کلی درباره مشخصات فردی
- مقیاس انگیزه توانبخشی مخصوص سکته مغزی (که تو چینیش کرده بودن)
- Modified Barthel Index که یه جور امتیازدهی به اینکه فرد چقدر کاراشو خودش انجام میده
- National Institutes of Health Stroke Scale (NIHSS)، یعنی مقیاس سنجش شدت مشکلات عصبی ناشی از سکته مغزی
- Kessler Psychological Distress Scale واسه سنجش فشار روانی و استرس
بعدش کل داده‌ها رو با دو برنامه آماری به اسمای Mplus و SPSS تحلیل کردن (این دوتا نرم‌افزار تخصصی برای آنالیز داده‌های علمی هستن).
حالا نتیجه‌شون چی شد؟ خیلی جالب بود – سه مدل / گروه متفاوت انگیزه تو بیماران سکته پیدا شد. این سه دسته اصلی رو داشتن:
- افرادی که انگیزه کمی برای توانبخشی دارن و کمبود انگیزه درونی دارن (۳۰.۲٪ از بیماران اینجوری بودن)
- گروهی که انگیزه متوسطی داشتن و انگیزه بیرونی براشون تثبیت شده بود (یعنی محرک بیرونی مثل تشویق یا اجبار تأثیر داشته – ۳۹٪ اینجوری بودن)
- کسانی که انگیزه بالایی داشتن و انگیزه درونی نیز محکم و کافی بود (۳۰.۸٪ هم این حالت رو داشتن!)
حالا انگیزه درونی یعنی همون عاملی که آدم رو از درون هُل میده که بره جلو (مثلاً از خودش خوشش بیاد که پیشرفت کنه)، انگیزه بیرونی هم همون چیزای بیرونی مث عیدی گرفتن یا تحسین شدن توسط بقیه. پس می‌بینیم که همه بیماران سکته‌ای یجور فکر نمی‌کنن!
ولی چه عواملی باعث شد که هرکی تو یه دسته بیفته؟ اینا رو با آنالیز چند متغیره مشخص کردن:
- سن: افراد سن بالاتر معمولا انگیزه‌شون متفاوت بود
- درآمد ماهانه خانواده: اوضاع اقتصادی بی‌تأثیر نیست واقعاً!
- توانایی انجام کارهای روزمره (ADL): هرچی کسی مستقل‌تر باشه یا بشه، ممکنه انگیزه‌ش بیشتر یا کمتر شه
- شدت مشکلات عصبی: یعنی اینکه بیماری چقدر روی بدن و زندگی اثر گذاشته
- استرس و فشار روانی (psychological distress): هرچی بیشتر، معمولاً انگیزه پایین‌تر
در نهایت، این تحقیق نشون داد آدمایی که سکته میکنن، همشون یه مدل انگیزه ندارن و خیلی با هم فرق دارن. پس پرسنل درمانی و پزشکا بهتره هر کس رو جدا جدا و با توجه به تیپ انگیزشی‌ش براش برنامه بچینن. مخصوصاً باید بیشتر حواسشون به انگیزه درونی باشه، چون این نوع انگیزه باعث میشه مریض خودش واقعا بخواد به سمت بهبودی بره و توی پروسه توانبخشی همراه‌تر شه.
خلاصه، اگه قراره توانبخشی موفق باشه، باید بدونیم کدوم بیمار چه مدلی انگیزه داره و براساس اون، واسش راهکار مناسب طراحی کنیم!
منبع: +
