تا حالا براتون سوال شده که چرا بعضیا تا سنین بالا همچنان حواس جمع و سرحال می‌مونن؟ اصلاً فقط ژنه یا میشه با یه سری کارها کمکش کرد؟ خب، یه تحقیق خیلی جالب تو اسپانیا انجام شده که دقیقاً دنبال همین جواب بوده. می‌خوام داستانش رو راحت و خودمونی براتون تعریف کنم.
یه سری آدما توی پروژه Barcelona Brain Health Initiative (یه تحقیق طولانی درباره سلامت مغز و سبک زندگی تو بارسلونا) شرکت کردن. کارشون این بود که هر مدت یه بار یه سری پرسشنامه درباره عادت‌هاشون پر کنن: مثلاً ورزش کردن، خوابشون چطوره، چقدر کتاب می‌خونن، با دوستا می‌گردن یا نه، چی می‌خورن، نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنن یا نه، سیگار چطور و همینطور شاخص توده بدن یا همون BMI (یعنی نسبت وزن به قد که نشون میده وزنت نسبت به قدت نرماله یا نه).
توی این تحقیق اومدن با یه روش جالب به اسم k-means clustering (یعنی یه الگوریتم آماری که آدم‌ها رو بر اساس شباهت‌هاشون توی دسته‌های مختلف می‌ذاره) بررسی کردن تا ببینن آدم‌ها چه الگوهای سبک زندگی‌ای دارن. مثلاً یه عده بودن که هم ورزش می‌کردن، هم خوب می‌خوابیدن، هم تغذیه سالم داشتن؛ یکی دیگه ممکن بود فقط یه بخشش رو خوب انجام بده.
حالا چی فهمیدن؟ نتایج خیلی واضح بود: کسایی که در مجموع، سبک زندگی سالم‌تری رو رعایت می‌کردن (یعنی هم فعال بودن، هم تغذیه سالم داشتن، هم با بقیه در ارتباط بودن، هم خوب می‌خوابیدن و استرسشون کمتر بود)، توی تست‌های حافظه و مغزی بهتر عمل کردن. خلاصه هر چی تعداد عادت‌های سالم توی زندگی‌شون بیشتر بود، مغزشون هم جون‌دارتر بود!
یه نکته جالب دیگه هم اینکه از میان‌سالی تا سن‌های بالاتر، کسایی که این رفتارهای خوب رو داشتن، مغزشون ثبات بیشتری نشون داد؛ یعنی کمتر دچار افت شناختی شدن. افت شناختی یعنی همین فراموشی‌ها و اختلالات فکری که با بالا رفتن سن، ممکنه پیش بیاد.
نکته مهم اینه که نتیجه نشون داد ما می‌تونیم با تغییر رفتارهای روزمره (که بهش میگن عوامل قابل اصلاح یا Modifiable lifestyle factors)، کلی وضعیت مغزمون رو بهتر کنیم. مثلاً تقویت فعالیت ذهنی (حل جدول، یاد گرفتن زبان یا هر چیزی که مغز رو به چالش بندازه)، ورزش منظم، تغذیه مفید، ارتباط با دوستا و خانواده و مراقبت از خواب.
اصلاً سازندگان این تحقیق گفتن که ترکیب این رفتارهای سالم کنار هم، اثرش چند برابر قدرتمندتر از انجام دادنِ تکی یکی از اونهاست. یعنی مثلاً فقط ورزش کردن خوبه، اما اگه با تغذیه سالم و خواب خوب همراه بشه، اثرش خیلی بیشتر میشه.
خلاصه حرف تحقیق: مغز جون‌دار و سالم فقط ارثی نیست! سبک زندگی نقش خیلی بزرگی داره. پس اگه می‌خوای توی پیری هم باهوش و سرحال بمونی، بهتره از الان روی عادت‌های روزانه‌ات فکری بکنی.
در نهایت، این تحقیق کمک می‌کنه توی آینده بشه روش‌های شخصی‌سازی‌شده برای سلامت مغز ساخت. یعنی چی؟ یعنی با در نظر گرفتن عادت‌ها و دل‌بستگی‌های هر فرد، براش یه برنامه ویژه بسازن تا بتونه مغزش رو در بهترین شرایط نگه داره.
پس دیگه بهانه‌ای نمونده! با چند تا تغییر کوچیک تو سبک زندگی میشه کلی به مغز و سلامت ذهنی‌مون کمک کنیم؛ مهم اینه که یه ترکیب درست از رفتارهای سالم رو توی زندگی روزمره‌مون جا بدیم. همین!
منبع: +
