خب بچهها، امروز میخوام یه مدل هوش مصنوعی جدید و خفن رو بهتون معرفی کنم که کلی سر و صدا به پا کرده: LiT یا همون “Limit Order Book Transformer”. اگه نشنیدین، باید بدونین که LiT داره بازار بورس رو با یه دید تازه نگاه میکنه! بیاید یه کم عمیقتر شیریم ببینیم داستان چیه.
اول بذارید یه توضیح بدم که ترنسفورمر (Transformer) اصلاً چی هست. “ترنسفورمر” همون مدل هوش مصنوعی معروفه که اساسی همه چیز مثل ترجمه متن، تولید عکس با هوش مصنوعی و کلی چیز خفن دیگه رو راه انداخت. مثلاً ChatGPT و DALL-E و این چیزا همه بر پایه نسخههایی از همین معماری کار میکنن. اما قضیه اینه که بیشتر توی متن و تصویر جواب داده بود و کسی چندان تو بازار بورس باهاش کار نکرده بود.
حالا این LiT اومده انقلابی راه بندازه! ماجرا اینه که توی بازار بورس، دادههایی داریم به اسم “limit order book” (یه جور دفترچه سفارشات معامله هست که توش دقیقاً مینویسن چه کسی چه قیمتی برای خرید و فروش گذاشته)، و این دادهها هم تو زمان اهمیت دارن، هم توی فضا (یعنی اینکه قیمتها و سفارشها کجا قرار گرفتن و چقدر جا به جاشدن). قبلاً برای پیشبینی با این دادهها مدلهای قدیمیتر و شبکههای کانولوشنال (CNNها) رو استفاده میکردن که بیشتر روی دادههای تصویری جواب میدن و نمیتونستن خوبی رفتار عجیب قیمتها رو توی بورس بگیرن.
اما LiT فرق داره! این مدل بجای اینکه مثل قبل با کانولوشنها کار کنه، میاد دادههای دفترچه سفارش رو تیکه تیکه (پچ پچ) میکنه و با روش Self-Attention ترنسفورمری (یعنی مدلی که خودش میفهمه کدوم بخشهای داده به هم ربط دارن) هم ارتباط بین سفارشها توی یه زمان رو میفهمه و هم از نظر زمانی تو بازههای مختلف بازار رو تحلیل میکنه. خلاصه با استفاده از همین پچها و self-attention، کلی اطلاعات ریز و مهم رو درباره رفتارهای بورس درمیاره که مدلهای قبلی به سادگی نمیدیدن!
حالا خودشون اومدن LiT رو روی چند تا دیتاست مختلف از بازار بورس امتحان کردن، که البته این دیتاستها شامل دادههای متفاوت و بازههای زمانی پیشبینی مختلف بودن. نتیجهها خیلی جالب بوده چون تقریباً تو همه حالتها LiT، هم از مدلهای سنتی یادگیری ماشین (مثلاً مدلهایی مثل SVM یا Random Forest که قبلاً همه جا بودن) و هم حتی از مدلهای عمیق قدیمی معروف، بهتر جواب داده. یعنی چه از لحاظ دقت پیشبینی و چه از لحاظ اینکه چقدر میتونه با بازارهای جدید کنار بیاد، کلی بهتر بوده.
یک نکته باحال دیگه هم اینه که وقتی دادهی بازار یهویی تغییر میکنه (مثلاً شرایط اقتصادی جدید یا هیجانات عجیب و غریب معاملهگرها)، LiT با یکم “فاین تیونینگ” (یعنی تنظیم دوباره مدل با دادههای جدید) باز هم قوی میمونه و کارش رو به خوبی انجام میده. اینم خیلی مهمه، چون توی بازارهای مالی همه چیز سریع عوض میشه و مدلهای قدیمی معمولاً کم میارن.
در کل، اگه علاقهمند به هوش مصنوعی، بورس یا حتی فقط دنبال کارای خفن جدید میگردین، LiT رو از دست ندین! این مدل داره نشون میده که چطوری معماریهای جدید هوشمندی مثل ترنسفورمرها میتونن بازارهای فوق سریع و اطلاعات سنگین مالی رو هم دگرگون کنن. خلاصه؛ LiT اومده که بمونه و شاید دفعات بعدی اسمش رو توی اخبار بازار هم شنیدین!
منبع: +
