فکرشو بکن یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های هسته‌ای فرانسه رو یه مشت عروس دریایی – همون موجودات ژله‌ای که توی دریاها شناور میزنن – کلاً خاموش کنن! داستان دقیقاً همینه؛ یه هجوم عظیم عروس‌های دریایی باعث شد نیروگاه گراولین نزدیک دریای شمال، یک‌جا چهار تا رآکتورش خاموش بشن و دیگه برقخونه قفل شه.
اصلاً قضیه چی شد؟ شنبه شب، موج زیادی از این نرم‌تنای ژلاتینی اومدن سمت کانال آبی‌ای که آب خنک‌کننده نیروگاه ازش کشیده میشه. این فیلترهای بزرگ که باید جلوی ورود آشغال و جلبک و اینا رو بگیرن یه‌دفعه پر شدن از عروس دریایی و آب خنک‌کننده دیگه نرسید به رآکتورها. برا همین سه تا رآکتور خودشون به طور خودکار خاموش شدن، چهارمی هم کمی بعد تعطیل شد. جالب اینکه دو تا رآکتور دیگه‌شون از قبل برای تعمیرات تابستونی خاموش بودن، خلاصه کل نیروگاه خوابید!
این نیروگاه چهار تا رآکتور فعال داشت که میگن برق حدود ۵ میلیون خونه رو تأمین میکنه! ولی خب، عروس‌دریایی‌ها نشون دادن خیلی راحت‌تر از اون چیزی که فکرشو می‌کنی، می‌تونن کارو مختل کنن.
یه سوال پیش میاد: اصلاً چرا همش این عروس دریایی‌ها نزدیک نیروگاه‌ها پیداشون میشه؟ واقعاً هم فقط قضیه فرانسه نیست. قبلاً هم مثلاً تو اسکاتلند، سوئد، آمریکا و ژاپن، حتی فیلیپین و چین، یه بارهایی دیدن عروس‌های دریایی اومدن و کل آب‌خنک‌کن رو بستن و رآکتورها رو مجبور کردن تعطیل بشن. مثلاً سال ۲۰۲۱ نیروگاه تورنس در اسکاتلند برای یه هفته بخاطر همین عروس‌دریایی‌ها خاموش شد؛ سال ۲۰۱۱ همین داستان تکرار شد! سال قبل هم توی چین، کارگرای بزرگ‌ترین نیروگاه ذغالی شرق کشور، ده روز تموم داشتن عروس دریایی جمع می‌کردن تا بتونن سیستم خنک‌کننده رو باز نگه دارن.
در کل عروس‌دریایی‌ها با موج‌های بزرگشون – به این حالت میگن bloom – خیلی وقتا بخاطر گرمای تابستونی و جریان خاص آب بوجود میان. Bloom یعنی وقتی ناگهان جمعیت یه موجود، مثلاً عروس دریایی، تو یه منطقه عجیب زیاد میشه. بالا رفتن دمای آب، شیفت جریان‌ها یا حتی تغییرات اکوسیستم دریا (مثلاً کم شدن لاک‌پشت – که شکارچی‌های طبیعی این ژله‌ایان) به این ماجرا کمک می‌کنن. تازه میگن تغییرات اقلیمی یا همون climate change و آسیب زدن به محیط دریا با صید بی‌رویه و این چیزا هم عامل جدیه.
حالا جالبه بدونین آسیب این ژله‌ای‌های دوست‌داشتنی (از دور، البته) به انسان‌ها خیلی جدی نیست ولی نیروگاه‌های نزدیک دریاها واقعاً اذیت میشن. چون این نوع نیروگاه‌ها به حجم خیلی زیادی آب سرد دریا نیاز دارن تا دماشون کنترل شه. اگه فیلتر ورودی آب با عروس دریایی بگیره، وسط تابستون نمی‌شه همینطوری ادامه داد. خطر داغ شدن بیش از حد رآکتورها تهدیدشون میکنه و خب مجبور میشن همه رو خاموش کنن.
البته خود شرکت EDF – یعنی همون شرکت ملی برق فرانسه – گفته این تعطیلی هیچ خطری برای پرسنل، محیط زیست یا امنیت نیروگاه نداشته. برق فرانسه به انگلیس هم مثل قبل صادر میشه و مسئله فقط همین قطعی موقته تا عروس دریایی‌ها رو جمع کنن و سیستم رو تمیز کنن.
برای اینکه این ماجراهای ژلاتینی تکرار نشه، دانشمندا دارن روش هشدار سریع کار می‌کنن. مثلاً توی دانشگاه بریستول انگلیس یه ابزار پیش‌بینی ساختن که تشخیص بده کی احتمال زیاد موج عروس دریایی سمت نیروگاه میاد تا بشه زودتر واکنش نشون داد و سیستم‌ها رو ایمن نگه داشت.
در نهایت اگه بخوایم خلاصه کنیم: آینده نیروگاه‌هایی که نزدیک دریا هستن – مخصوصاً با تغییر اقلیم و گرم‌تر شدن آب‌ها – احتمالاً پر از مهمونی عروس‌های ژله‌ای و هیجان و دردسرهای خاص خودش خواهد بود. فعلاً باید صبر کنیم تا دوباره آب خنک‌کننده نیروگاه گراولین باز شه و عروس‌دریایی‌ها برن قایم شن!
نکته امنیتی هم فرمون دادن: این خاموشی‌ها برای مردم یا محیط زیست خطرناک نیست، ولی همچنان نشون میدن که کنترل اکوسیستم دریا و توجه به اثرات تغییرات اقلیمی واسه آینده انرژی خیلی مهم شده!
منبع: +
