اگه دنبال خبرهای باحال و عجیب علمی این هفته هستی، آماده شو چون قراره همه‌چی با یه لرزش بزرگ شروع بشه! یه زلزله فوق‌العاده شدید با قدرت ۸/۸ ریشتر ساحل شبه‌جزیره کامچاتکا تو شرق دور روسیه رو لرزوند. این زلزله، ششمین زلزله بزرگ ثبت‌شده تا حالاست—یعنی خیلی رکوردشکنی کرد! خوشبختانه اونجا جمعیت زیادی زندگی نمی‌کنن و آسیب انسانی اون‌طور که فکر می‌کنی نبود، ولی خب چندین کشور کل اقیانوس آرام برای مدت کوتاهی به حالت هشدار سونامی رفتن، که آخرش موج‌ها اون‌قدری که فکر می‌کردن ترسناک نبودن و سطح هشدار پایین اومد.
اما فقط همین نبود! درست بعد از زلزله، آتشفشان معروف کلیوچفسکوی که قبلاً هم چند هفته حالت ناآرام و مشکوک داشت، فوران کرد. همون زلزله باعث شد آتشفشان بترکه و لاوا (یعنی مواد مذابی که از دل زمین میاد بیرون) و ابری از خاکستر تا ارتفاع ۲/۵ کیلومتری بالا بره.
بریسم سراغ یه گذشته خیلی خیلی قدیمی: یه معمای باحال باستان‌شناسی بعد از ۷۰ سال حل شد! تو جنوب ایتالیا، باستان‌شناس‌ها توی کوزه‌های برنزی ۲۵۰۰ ساله یه ماده چسبناک عجیب پیدا کرده بودن. حالا با علم شیمی مدرن فهمیدن اون چسبناک چی بوده: عسل! یعنی یونانیا و رومی‌های قدیم از عسل برای دارو، مراسم مذهبی، لوازم آرایشی و… استفاده می‌کردن. خلاصه بعد کلی بحث، مشخص شد این ماده واقعاً عسل بوده و اون کوزه‌ها هم یه جور پیشکش برای خدایان دوران یونان باستان بودن.
یه ماجرای بامزه و البته عجیب دیگه هم این هفته رخ داد: تو شهر استوتون در ویسکانسین آمریکا، دست‌کم ۸۵ نفر بعد خوردن پیتزا و ساندویچ تو یه پیتزافروشی دچار نشئگی شدن! چرا؟ چون اشتباهی تو آشپزخونه به جای روغن معمولی از روغنی استفاده کردن که داخلش THC (یعنی همون ماده روان‌گردان اصلی تو ماری‌جوانا) وجود داشته. دلیلش هم این بود که این پیتزافروشی یه آشپزخونه مشترک با یه شرکت ساخت خوراکیِ حاوی THC داشته و یه جورایی اشتباه روغن‌ها رو جا به جا کردن. علائمش چی بود؟ سرگیجه، خواب‌آلودگی و استرس. خلاصه پیتزا خوردن هم می‌تونه خطرناک باشه!
یه خبر بامزه هم داریم: چرا گربه‌ها از آب متنفرن؟ شاید صاحب گربه باشی و دیدی که گربه‌هات با مشاهده آب حالت فرار می‌گیرن! واقعیت اینه که بیشتر گربه‌های خونگی کلاً رابطه خوبی با آب ندارن (البته استثنا هم هست). دلیلش ترکیبی از غریزه و فیزیولوژیشونه: خز گربه وقتی خیس میشه، سنگین میشه و دیر خشک میشه، درحالی‌که گربه‌ها عاشق این هستن که همیشه تمیز و خشک باشن.
حالا برسیم به یه موضوع داغ و شاید ترسناک: هوش مصنوعی (AI) داره با سرعت وحشتناکی پیشرفت می‌کنه و خیلی‌ها میگن نزدیکیم به اون نقطه منفجرکننده‌ای که بهش میگن “تکینگی فناوری”—یعنی زمانی که AI از انسان باهوش‌تر بشه و به سطح “هوش عمومی مصنوعی” یا همون Artificial General Intelligence (مثلاً یه ربات بشه مثل یه انسان واقعی که همه‌چی رو بلده و خودش یاد می‌گیره) برسه. این موضوع می‌تونه تهدیدی بزرگ برای بشر باشه، چون اگه یه‌دفعه این هوش‌های مصنوعی کنترل از دست خارج بشن، احتمالاً هیچکس جلوشونو نمی‌تونه بگیره. اکثر دانشمندها میگن تا سال ۲۰۴۰ چنین چیزی ممکنه اتفاق بیفته، بعضی‌ها حتی میگن زودتر!
خبر فضایی هم کم نداریم. دانشمندها تازه یه انیمیشن فوق‌العاده منتشر کردن که نشون میده یه سیاه‌چاله نادر به اسم “سیاه‌چاله جرم متوسط” چطور یه ستاره رو تیکه‌پاره و قورت میده! سیاه‌چاله جرم متوسط یعنی چیزی بین سیاه‌چاله‌های کوچیک و عظیم، اما پیداکردنشون سختِ چون معمولاً نشانه‌های واضحی ندارن. این داستان بر اساس داده‌های تلسکوپ هابل و رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ساخته شده و واقعاً دیدنیه.
اگه دوست داری خبرهای بیشتر بخونی، این‌ها هم عجایب این هفته بودن:
- در گرینلند، ۹۰ میلیارد لیتر آبِ ذوب‌شده یه‌دفعه تونست یخ ضخیم رو سوراخ کنه؛ اتفاقی که قبلاً دیده نشده بود.
- کشف یه ستاره عجیب به اسم یونیکورن (یعنی تک‌شاخ) که قوانین فیزیک رو به چالش کشیده.
- کشف یه گونه کوسه باستانی توی عمیق‌ترین غارهای دنیا.
- دانشمندها تونستن خطای محاسباتی یه کامپیوتر کوانتومی رو به رقم رکوردی ۰/۰۰۰۰۱۵٪ برسونن. (کامپیوتر کوانتومی یعنی کامپیوتری که بر اساس قواعد فیزیک کوانتوم کار می‌کنه و می‌تونه خیلی سریع بعضی مسائل رو حل کنه.)
خلاصه بگم، این هفته پر بود از داستان‌های عجیب، بامزه و مهم علمی. اگه حال کردی با داستان‌ها و دنبال باخبر موندنی، صفحه‌های مختلف Live Science تو واتساپ، فیسبوک، اینستاگرام و … رو دنبال کن که همیشه از کشفیات جدیدشون باخبر بشی!
منبع: +
