بذارید یه موضوع جالب رو باهاتون درمیون بذارم! همهمون تو دوره دانشجویی یا مدرسه حتماً برامون پیش اومده که با خودمون بگیم: «وای حافظهام داره ضعیف میشه، همهچی رو فراموش میکنم!» یا شاید با خودتون فکر کردید: «اصلاً از پس این درسها برمیام؟» خلاصه کلی نگرانی درباره حافظه و اعتماد به نفس داریم.
یه تحقیق جالب تو عربستان روی دانشجوهای دختر دوزبانه (یعنی هم عربی بلدن و هم معمولاً انگلیسی)، که معمولاً تو آموزش و پرورششون خیلی به بهخاطر سپردن کلمهبهکلمه یا همون “حافظه طوطیوار” اهمیت میدن، انجام شده تا ببینن آیا واقعاً نگرانی درباره حافظه و اعتماد به نفس روی نمره و موفقیت تحصیلی تاثیر میذاره یا نه.
حالا خود تحقیق چه کار کرده؟ اومدن از این دانشجوها خواستن یه سری پرسشنامه ساده درباره دو چیز پر کنن: ۱. نگرانیهای مربوط به حافظهشون (هم خاطرات آینده یا “prospective memory” یعنی مثلاً یادشون نمیره کاری رو تو آینده انجام بدن، هم خاطرات گذشته یا “retrospective memory” یعنی یادشون میاد قبلاً چی خوندن)، ۲. اعتماد به نفس تحصیلیشون (به انگلیسی “academic self-efficacy” یعنی اینکه خودشون چقدر به خودشون و توان درس خوندنشون ایمان دارن).
نتایج چی شد؟ جالب بود! اکثراً بیشتر از حافظه آینده خودشون نگران بودن تا حافظه مربوط به گذشته. یعنی مثلاً بیشتر میترسیدن یادشون بره یه کار مهم رو تو آینده انجام بدن، تا اینکه قبلاً چه خوندن رو فراموش کنن. ولی وقتی اومدن این نگرانیهای حافظه و اعتماد به نفس رو با نمره و موفقیت واقعیشون توی درسها مقایسه کردن دیدن ارتباط زیادی وجود نداره! یعنی چه نگرانی داشتن، چه نداشتن، در عمل خیلی فرق خاصی تو نمرهها ایجاد نمیکرد.
از طرف دیگه، ارتباط بین نگرانی از حافظه و اعتماد به نفس تحصیلی هم خیلی قوی نبود؛ یعنی اونی که از فراموشی میترسه لزوماً اعتماد به نفسش برای موفقیت تحصیلی پایین نیست. و حتی جالبتر اینکه، اعتماد به نفس تحصیلی (این حس درونی “میتونم انجام بدم!”) هم فقط مقدار خیلی کمی تو موفقیت درسی واقعی نقش داشت و اونم خیلی پررنگ نبود!
حالا نتیجهگیری اصلی این تحقیق چی بود؟ اینطور برداشت کردن که صرف نگرانی یا آگاهی از اینکه ممکنه حافظهمون دچار مشکل بشه، اصلاً به این معنی نیست که نمیتونیم از پس درسها بربیایم. حتی ممکنه کسی که میدونه تو بعضی چیزها حافظهاش یاری نمیکنه، خودش به یه روش جبران یا “compensatory strategy” برسه. مثلاً یادداشت درست کنه، یا با دوستاش مطالبو مرور کنه. یعنی نگرانی ممکنه باعث بشه آدم راههای هوشمندانهتری برای یادگیری پیدا کنه.
در مجموع، پیغام این تحقیق برای همهی دانشجوها و کسایی که دنبال موفقیت تحصیلی هستن اینه که اگه احساس میکنید حافظهتون خوب کار نمیکنه یا گاهی اعتماد به نفستون کمتر میشه، دنیا به آخر نرسیده! اصلیترین چیز اینه که روش مناسب خودتونو پیدا کنین و انقدر به عقاید و نگرانیهای ذهنتون گیر ندین. راه برای جبران همیشه هست!
نتیجهگیری کلی: اگه تو کلاس یا دانشگاه نگران حافظه یا اعتماد به نفس درس خوندن شدید، نگران نباشید؛ هیچ تضمینی نیست که این نگرانیها واقعاً نمره شما رو پایین بیاره. فقط دنبال راههای خلاقانه و جبران برای یادگیری باشید تا موفق بشید!
منبع: +