بذارید یه داستان جذاب براتون تعریف کنم؛ یه داستان واقعی از دو تا آدم بامرام که تصمیم گرفتن یکی از بزرگترین مشکلات محیط زیست رو حل کنن. اسمشون هست دنیس کی (Denise Kay) و منگ وانگ (Meng Wang). این دو نفر کلی تجربه توی مشاورههای محیط زیستی داشتن، اما یه روز تصمیم گرفتن زندگیشون رو بریزن به هم و شرکت خودشون رو بزنن؛ جایی به اسم Enspired Solutions که توی ایالت میشیگان آمریکا فعاله و هدفش اینه که آب رو از یه سری مواد شیمیایی سمی و موندگار پاک کنه.
حالا بگم این «مواد شیمیایی موندگار» دقیقا چیه؟ بهش میگن PFAS (پیافایاس). اینا یه دسته مواد شیمیایی ساخته دست بشر هستن که واقعاً خیلی سخت تجزیه میشن و به همین خاطر تو محیط زیست باقی میمونن و هر چند وقت یه بار بر میگردن و آدمو اذیت میکنن! مثلاً مواد ضد آب، کف آتشنشانی و کلی محصول صنعتی دیگه PFAS دارن. واسه همین بهشون لقب „forever chemicals” دادن؛ یعنی مواد شیمیاییای که انگار برای همیشه میمونن و نمیشه راحت از شرشون خلاص شد.
دنیس و منگ وقتی دیدن این مشکل چقدر جدیه، گفتن خب ما که اینهمه مشورت دادیم به شرکتها، حالا وقتشه خودمون یه کار مهم انجام بدیم! اتفاقاً یه روش شیمیایی خاص و جدید گیرشون اومده بود که به طور کامل میتونست PFAS رو نابود کنه؛ یعنی نهتنها حذفش کنه، بلکه مولکولش رو هم میشکوند تا دیگه قابل برگشت نباشه. اگه بخوام ساده بگم، این روش باعث میشه این مواد به حالتهای غیرسمی تبدیل بشن و دیگه آب رو آلوده نکنن.
اینا کلاً استارتاپشون Enspired رو تو خود میشیگان پایهگذاری کردن که انتخابش هم خیلی استراتژیک بود. چون ایالت میشیگان جزو اولین جاهایی بوده که حسابی روی PFAS حساس شده و نهادهای مختلفی مثل Michigan Economic Development Corporation یا همون MEDC (یه جور نهاد دولتی برای حمایت و رشد کسبوکارها تو میشیگانه) به استارتاپها کمک میکنن. اونا هم کلی حمایت از بچهها کردن؛ مثلاً از مدلسازی مالی و پیشبینی خرج و مخارج گرفته تا راهنمایی درباره ثبت اختراع (Intellectual Property یا همون مالکیت فکری یعنی حق اختراع و علامت تجاری و اینا)، قرارداد نویسی و حتی مشاوره برای جمع کردن سرمایه.
اصلاً جذابترین بخشش اینجاست: این دو نفر دستگاهی ساختن به اسم PFASigator که اسم باحالش رو پسر ۶ ساله منگ پیشنهاد داد! این دستگاه تقریباً به اندازه دو تا یخچال بزرگه. کاری که میکنه اینه که آب آلوده به PFAS رو میگیره، یه سری مواد شیمیایی خاص بهش اضافه میکنه، بعد یه نور فرابنفش فوقالعاده قوی به آب میتابونه و با یه واکنش شیمیایی (به اسم ریداکتیو دیفلورینیشن، یعنی واکنشی که فلور رو از مولکول جدا میکنه و باعث خرد شدنش میشه) PFAS رو میشکونه و بیخطر میکنه. سادهتر بگم: انگار دستگاهه این مواد رو «میخوره» و تمیز تحویلت میده!
این تیم تا الان بیشتر از ۲۰۰ نمونه آب مختلف رو تست کردن؛ از آبهای زیرزمینی و سطحی بگیر تا فاضلاب صنعتی، شیرابههای زبالهدونیها، حتی آب منطقههایی مثل اطراف فرودگاهها که PFAS خیلی بالاست. جالب اینجاست که حتی تو بخش نیمههادیها (تراشهسازی) هم کلی مشتری پیدا کردن چون اونجا هم حسابی با پساب آلوده سروکار دارن. حتی دارن کمک میکنن که ماشینهای آتشنشانی به کف بیPFAS مهاجرت کنن.
البته این مسیر واقعاً رویایی نبوده و چالشهای خودش رو داشته. دنیس خودش میگه استارتاپ زدن دقیقاً مثل سوار شدن به ترنهواییه؛ یه روز کلی خوشحالی واسه اولین فروش بزرگت، یه روز هم توی ناامیدی مطلق که هیچی جلو نمیره! روزهای اول نه حقوق داشتن، نه درآمد؛ کلی وقت و هزینه خودشون گذاشتن و هیچ تضمینی نبود که تهش چیزی گیرشون بیاد. خودشون میگن: اگه حل مسئله و یاد گرفتن چیزهای جدید برات کافی انگیزه نباشه، باید واقعاً انتظاراتت رو تنظیم کنی چون خبری از پول زیاد و سریع نیست و اگه عاشقش نباشی واقعاً زجر میکشی.
خوشبختانه همکاری با MEDC واقعاً به استارتاپشون سرعت داد؛ بهشون مشاور حقوقی دادن، مدل مالی طراحی کردن، حتی براشون بررسی حقوق اختراع و پتنت انجام دادن که بعداً تو توسعه کار به مشکل نخورند. این نکته رو هم دنیس میگه که ارتباط داشتن با بقیه کارآفرینها و فضای مشترک خیلی مهم بوده؛ چون شیمیدان و مهندس خوب بودن فرق میکنه با بلد بودن بیزنس! با حضور در فضای کارآفرینی سریعتر چیزای جدید یاد گرفتن و شبکه ساختن.
از اون سمت، شرکت Enspired تا الان یه جایزه بزرگ هم از EPA (سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا) و وزارت دفاع برده که این یعنی تکنولوژیشون حسابی تایید شده.
حالا چند تا اتفاق باحال هم داشتن:
- اولین بار که دستگاه PFASigator کامل ساخته شد، حس سرحالی و افتخار عجیبی داشتن چون تا حالا یه چیز فیزیکی بزرگ با دست خودشون نساخته بودن.
- فروش اولین دستگاهشون رو با ۸ نفر تیم جشن گرفتن و برای همه شامپاین گرفتن! این پایهترین نماد موفقیت از صفر به یکه تو استارتاپهاست.
- الان وارد یه قرارداد بزرگ با یک شهرداری پیشرو تو میشیگان شدن تا دستگاهشون رو به طور دائمی نصب کنن و واقعاً تاثیرش رو تو منابع آب نشون بدن.
در آخر، دنیس یه نصیحت جالب به همه آدمهایی که میخوان استارتاپ بزنن داره: اگه فقط دنبال پول یا اسم و رسم هستی قیدش رو بزن، چون کلی کار بدون درآمد و زحمت داره! باید عاشق یاد گرفتن و حل کردن چالشها باشی و حاضر باشی مدتی فقط به امید خودت و رویا و انگیزه درونیت بجنگی. تازه، حواست باشه فرمولهای موفقیت و جذب سرمایه و اینا مهمن؛ اما خلاقیت، نوآوری و بینشته که تهش واقعیتر از همه برای مردم و بیزنس میدرخشه.
خلاصه اینکه قصه Enspired Solutions یه نمونه فوقالعاده از اینه که چطوری دو تا آدم با تکیه بر دانش و ایده تازه، با مسیر پر پیچوخمی روبرو شدن و دارن همزمان برای آینده آب و محیط زیستمون یه تغییر واقعی رقم میزنن. شاید هر روزش آسون نباشه، اما اینجور ایدهها و آدمها دقیقاً همون چیزیه که دنیا الان بهش نیاز داره؛ چه تو میشیگان یا هر جای دیگه دنیا!
منبع: +