خب، بذارین خیلی خودمونی بگم چی رو تو یه تحقیق جالب بررسی کردن: اومدن یه گروه دانشجو چینی رو که کلاً اهل ورزش نبودن یا شرایط ورزش براشون سخت بوده (به اینا می‌گن sports-disadvantaged یعنی کسایی که ورزش کردن براشون راحت و دم‌دستی نیست)، زیر ذره‌بین گذاشتن تا ببینن ویژگی ذهن‌آگاهی چقدر بهشون کمک می‌کنه اعتمادبهنفس بگیرن و رو ورزش کردن پا فشاری کنن.
حالا ذهن‌آگاهی (Mindfulness) یعنی اینکه آدم بتونه تو لحظه حال باشه، ذهنش جای دیگه نره و بتونه احساسات و فکرهاشو از بیرون ببینه. یعنی اگه وسط امتحان استرس گرفتی، انقدر توش غرق نشی که متوجه خودت نشی.
توی این پژوهش اومدن از ۶۰۰ دانشجوی بین ۱۸ تا ۲۳ سال نمونه گرفتن (۵۸۸ نفر نتیجه نهایی بودن)، تقریباً نصف دختر نصف پسر بودن، ۴۵ درصدشون اهل سیگار بودن و تقریباً ۵۹ درصد هم اهل نوشیدنی‌های الکلی. خودمم تعجب کردم، اما خب واقعیتش همینه.
چه چیزایی بررسی شد؟
- اول: ذهن‌آگاهی ذاتی هر فرد (Trait Mindfulness)
- دوم: انگیزه برای ورزش کردن (Exercise Motivation)
- سوم: اینکه آدم هلش بده و رو ورزش موندگار باشه (Exercise Persistence)
- چهارم: اعتمادبهنفس کلیشون تو همین زمینه‌ها (Self-Efficacy)
برای انداز‌گیری، یه‌سری مقیاس استفاده شد که اسم هرکدوم رو هم به انگلیسی براتون نوشتم که اگه خواستین سرچ کنین گیرتون بیاد.
حالا داده‌ها رو با یه نرم‌افزاری به اسم SPSS 26 و یه ابزار جانبی دیگه (PROCESS macro که کمک می‌کنه روابط پیچیده رو بررسی کنن) تحلیل کردن.
نتیجه چی شد؟ خیلی خلاصه و ساده بگم:
- هرچی ذهن‌آگاهی بیشتر باشه، معمولاً انگیزه ورزش، پافشاری رو ورزش و اعتمادبهنفس هم بالاتر می‌ره (رابطه‌هاشون رو به‌صورت عددی هم نشون دادن که اگه دنبال عدد و رقم هستین: مثلاً ضریب همبستگی بین ذهن‌آگاهی و انگیزه ورزش 0.58 بود که یعنی حسابی به هم ربط دارن).
- انگیزه برای ورزش هم خودش حسابی به پافشاری رو ورزش و اعتمادبهنفس وصل بود (یعنی اگه انگیزه‌دار باشی، شانس اینکه ول نکنی و اون حس من می‌تونم رو بگیری، خیلی بیشتره).
- پافشاری روی ورزش هم حسابی با اعتمادبهنفس وصل بود.
یه نکته فنّی هم تو این تحقیق داشت: اومدن دیدن انگیزه ورزش و پا فشاری، بین ذهن‌آگاهی و اعتمادبهنفس حکم واسطه (mediator) رو دارن. یعنی یکی ذهن‌آگاه باشی، بعدش احتمال داریم انگیزه‌ات بره بالا، بعدش پایدار می‌مونی تو ورزش و در نهایت اعتمادبه‌نفست هم بالاتر می‌ره. به این ترتیب زنجیره‌ای می‌گن chain mediating effect، یعنی یه‌جور دومینو.
حتی اومدن نشون دادن این ارتباط واسطه‌ای عددی چقدر قویه (مثلاً ضریب زنجیره‌ایش 0.072 شده که تو این مدل‌ها کم نیست)، یعنی واقعاً می‌شه گفت این پازل‌ها به هم وصلن.
در نهایت هم نویسنده‌ها می‌گن این نتایج می‌تونه راه رو برای دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی باز کنه تا بدونن چطور برای بچه‌هایی که شرایط ورزش ندارن، مشوق درست کنن، آموزش ورزش رو هدفمندتر کنن و براشون فضای روانی مثبتی بسازن که هم از نظر جسمی هم روحی حالشون خوب باشه.
جمع‌بندی دوکلمه‌ای تحقیق اینه: «اگه ذهن‌آگاهی رو تو دانشجوهایی که کمتر ورزش می‌کنن، تقویت کنیم، از طریق انگیزه و پافشاری می‌تونیم اعتمادبهنفس و کیفیت زندگی‌شون رو کلی ببریم بالا!»
پس اگه خودتون هم براتون سخته ورزش رو شروع کنین و ول نکنین، شاید خیلی مفید باشه به تمرین‌های ذهن‌آگاهی فکر کنین. شاید اصلاً همین اولین قدم واسه باحال‌تر شدن زندگی باشه!
منبع: +
