خب بچه‌ها، امروز می‌خوام براتون خلاصه یک تحقیق جالب رو بگم که درباره رابطه بین ذهن‌آگاهی و اینکه دانشجوهای رشته رسانه تو چین چطور با هوش مصنوعی ارتباط می‌گیرن، صحبت می‌کنه. البته منظور از هوش مصنوعی اینجا بیشتر ابزارها و تکنولوژی‌های هوشمندی هست که تو حوزه رسانه کاربرد دارن. اول از همه، بذارین یه توضیح کوچولو بدم که ذهن‌آگاهی یعنی چی. ذهن‌آگاهی یا Mindfulness یعنی آدم حواسش جمع باشه، لحظه حال رو بفهمه و بدون قضاوت یا استرس ببینه واقعاً چی دور و برش داره اتفاق می‌فته.
حالا تو این تحقیق، دانشمندها اومدن مدل معروف پذیرش تکنولوژی یا همون TAM رو با ذهن‌آگاهی ترکیب کردن تا ببینن این ذهن‌آگاهی چه نقشی تو نگاه و رفتار دانشجوها نسبت به ابزارهای هوش مصنوعی داره. مدل TAM کلاً برای این ساخته شده که بفهمه مردم چرا یه تکنولوژی جدید رو قبول می‌کنن یا نه، و توش چندتا چیز مهم داریم: مثل “فایده داشتن تکنولوژی” (یعنی واقعاً به درد آدم می‌خوره؟)، یا “راحتی کار باهاش” (یعنی آسونه یا آدم رو گیج می‌کنه؟).
توی این پژوهش، سه تا سؤال اصلی مطرح شد:
- ذهن‌آگاهی چه تاثیری روی فکر و حس دانشجوها نسبت به فناوری‌های هوش مصنوعی داره؟
- ذهن‌آگاهی باعث میشه واقعا دانشجوها بخوان به استفاده از این ابزارها ادامه بدن یا نه؟
- اینکه اگه دانشجوها فکر کنن خطر داره (اصطلاحا Perceived Risk یعنی میزان ریسکی که احساس می‌کنن)، این موضوع تو تصمیم گرفتن‌شون چه تاثیری داره؟
روش کار چطور بوده؟ کلی دانشجوی رسانه رو جمع کردن (۵۸۸ نفر!) و براشون پرسشنامه پر کردن، همه‌چی هم به صورت حضوری بوده. بعدش با نرم‌افزارهای SmartPLS و SPSS که مخصوص تحلیل آماری هستن کار کردن تا مدلی که داشتن رو بسنجن.
حالا نتایج چی بودن؟
- ذهن‌آگاهی مستقیماً و به‌شکل مثبت، تاثیر داره روی سه چیز مهم:
- “نوآور بودن فردی” (Personal Innovativeness یعنی دوست داره چیزای جدید رو تست کنه)،
- “مفید بودن ابزار هوش مصنوعی” (یعنی می‌رن سراغش چون براشون واقعا کاربردیه)،
- و “آسان بودن استفاده” (اینکه کار کردن باهاش سخت نباشه).
- نکته بعدی اینکه “نوآور بودن فردی” واسطه‌ای میشه بین ذهن‌آگاهی و نیت استفاده از ابزار هوش مصنوعی، یعنی اگه کسی ذهن‌آگاه باشه، بیشتر نوآوری نشون میده و بعدش هم علاقه و انگیزه‌ش برای کار با AI بیشتر میشه.
- اما حواست باشه؛ اگه دانشجوها فکر کنن این کار ریسک داره (مثلاً اطلاعات‌شون لو می‌ره یا می‌ترسن اشتباه کنه)، این حس ریسک همه تأثیرای مثبت رو ضعیف می‌کنه. یعنی هرچی هم فکر کنن ابزار به درد بخوره و راحت باشه، بالاخره ترس باعث میشه کمتر سمتش برن.
تو جمع‌بندی، این تحقیق نشون میده که تقویت ذهن‌آگاهی باعث میشه دانشجوها باهوش‌تر و بازتر سمت تکنولوژی مثل هوش مصنوعی برن؛ ولی لازمه حس خطر رو هم کم کنیم تا واقعا بتونن ازش لذت ببرن و خلاقیت نشون بدن. برای معلم‌های رسانه هم پیام خیلی خوبی داره: اگه آموزش mindfulness رو وارد کلاس کنی و راه‌هایی پیدا کنی که بچه‌ها کمتر نگران خطرات باشن، مطمئناً استعدادهای جدیدی تو حوزه رسانه هوشمند پیدا می‌کنیم!
در نهایت، اگه می‌خوای دانشجوهایی تربیت شه که با ابزار هوش مصنوعی راحت کار کنن و خلاق و ریسک‌پذیر باشن، باید هم روی آموزش ذهن‌آگاهی کار کنی و هم کاری کنی که این حس خطر و ریسک کمتر بشه. اینجوری هم دانشگاه‌ها جلو می‌افتن هم دنیای رسانه‌ی هوشمند کلی پیشرفت می‌کنه!
منبع: +
