اگه درباره درمان سرطان تخمدان شنیدی، احتمالاً میدونی که یکی از کلهشقترین سرطانهاست و خیلی وقتا به این راحتیها کَند نمیده! حالا یه تیم دانشمند خفن تو MIT (همون مؤسسه فناوری ماساچوست که همیشه نوآوری داره)، نانوذراتی ساختن که انگار مسیر بازی رو عوض میکنن و امیدهای زیادی بهش بسته شده.
کل داستان از این قراره: سیستم جدیدی که ساختن، یه مولکول فعالکننده سیستم ایمنی به اسم IL-12 (این مولکول کارش اینه که سربازای سیستم ایمنی مثل سلولهای T رو فعال کنه) مستقیماً به داخل تومورها میبره. یعنی اونجایی که لازمه، نه اینکه کل بدن رو باهاش پر کنه. مثلاً سلولهای T رو میشه مثل نیروهای ویژه پلیس تصور کرد که وظیفهشون حمله به توموره، با این فرق که اگه بیش از حد تحریک بشن، بدن یه جورایی میره تو وضعیت بحرانی و احتمال التهاب شدید یا حتی مشکلات کبدی و مرگ بالا میره!
حالا دانشمندای MIT اومدن IL-12 رو روی نانوذراتی سوار کردن که ذره ذره و دقیق این ماده رو آزاد میکنن، اونم فقط همونجایی که تومور هست. اینجوری هم ایمنی بدن رو حسابی شارژ میکنن، هم دیگه اون عوارض وحشتناک کمرنگ میشه.
این نانوذرات از قطرههای ریز چربی به اسم لیپوزوم ساخته شدن (لیپوزوم یعنی یه جور کپسول کوچولوی چرب که دارو توش قایم میشه)، دورش با پلیمر پلی-ال-گلوتامات (PLE) پوشوندن که یه جور روکش هست تا بتونه دقیق بچسبه به سلولهای سرطانی تخمدان. IL-12 رو هم با یه پیوند شیمیایی ثابت به اسم مالئیمید به این نانوذرات وصل کردن. این ترکیب باعث میشه IL-12 حدود یه هفته خیلی آروم آزاد شه.
حالا بریم سر نتایج هیجانانگیز! تو آزمایش روی موشها، وقتی این نانوذرات رو ریختن روی مدلهای سرطان تخمدان خیلی مهاجم، بالای ۸۰ درصد تومورها کاملاً از بین رفتن! یعنی تقریباً همه موشهایی که داروی ترکیبی گرفتن حسابی پاکسازی شدن.
یه نکته خیلی جذاب این بود که اگه فقط همون نانوذرات IL-12 رو بدون داروی چکپوینت اینهیبیتور بدن (این داروها مثل برداشتن ترمز رو سربازهای ایمنی هستن – یعنی سلول ایمنی رو آزاد میذارن تا تومور رو بکوبه)، حدود ۳۰ درصد موفقیت میگیرن. اما اگه هر دو رو با هم بدن، میشه بالای ۸۰ درصد! یعنی معلومه همکاری این دو روش مثل بنزین ریختن روی شعله سیستم ایمنی بود.
تازه این درمان یه «اثر حافظه» هم داشت! یعنی وقتی ماهها بعد دوباره سلول سرطانی رو تو بدن موشهایی که قبلاً درمان شده بودن تزریق کردن، سیستم ایمنی موش دیگه گذاشت توموری تشکیل بشه. انگار بدن موش یاد گرفته بود دشمنش کیه و زود جارو کردش!
سرپرست پروژه، پروفسور پائولا هاموند، گفته خیلی با این نوآوری حال کردن چون انگار تونستن سرطان رو گول بزنن تا یاد بدن سیستم ایمنی حسابی علیه خودش مسلح شه. یعنی هم مبارزه با تومور قویتر شد، هم بدن فهمید سرطان باید نابود شه.
در حال حاضر تیم MIT با همکاری مرکز نوآوری دِشپانده (Deshpande Center for Technological Innovation) داره برنامه میریزه که این درمان رو از مرحله آزمایشگاهی ببره تو کلینیک و رو آدمها امتحان کنه.
حالا باید منتظر بمونیم ببینیم این امید تازه چه آیندهای برا بیماران سرطانی میسازه. اگه حرفهای بالا برات جالب بود و خواستی بیشتر بخونی، اصل مقاله تو مجله Nature Materials چاپ شده که یکی از معتبرترین ژورنالهای دنیاست.
منبع: +
