بیا یه داستان خیلی جالب از فضا و خطر سیارک‌ها رو با هم مرور کنیم! دانشمندای ناسا این روزا دارن حسابی به یه ایده عجیب و غریب فکر می‌کنن: اگه یه سیارک بزرگ بخواد به ماه بخوره، شاید آخرش مجبور شن یه بمب هسته‌ای بهش بزنن!
حالا قضیه چیه؟ توی دسامبر ۲۰۲۴ یه سیارک کشف کردن به اسم «۲۰۲۴ YR4». این سیارک با اینکه فقط ۵۵ متر (حدود ۱۸۰ فوت) قطرشه، ولی یهو کلی سر و صدا راه انداخت چون محاسبات اولیه نشون می‌داد که احتمال برخوردش با زمین تو سال ۲۰۳۲ حدود ۳.۱ درصد ـه. یعنی شاید یه شهر رو کلاً با خاک یکسان کنه!
البته بعداً دانشمندا حسابی‌تر بررسی کردن و دیدن اوضاع اینقدرها هم خطرناک نیست. تا فوریه ۲۰۲۵، شانس برخورد این سیارک با زمین فقط شد ۰.۲۸ درصد (یعنی کمتر از یک در ۳۶۰)، که انصافاً خیلی کمتره. ولی هنوز یه مشکل جدی هست: الان نگرانی اصلی اینه که این عزیز بره و صاف بخوره به ماه.
اگه این سیارک واقعاً به ماه بزنه چی میشه؟ دانشمندا میگن مقدار وحشتناکی خاک و سنگ ریزه (بهش میگن رِگولیت، یعنی همین لایه خاک و گرد و غبار رو سطح ماه) تو فضا پخش میشه. این گرد و خاک‌ها و ذرات ریز، باعث میشن جریان میکرومتئوریت‌ها اطراف زمین یهویی تا ۱۰۰۰ برابر بیشتر شه! (میکرومتئوریت یعنی همین ذرات و سنگ‌ریزه‌های ریز که تو فضا پرواز می‌کنن و می‌تونن به ماهواره‌ها یا فضاپیماها آسیب بزنن.) پس مثلاً ماهواره‌هامون، ایستگاه‌های فضایی و حتی فضانوردا تو خطر می‌افتن.
حالا راه‌حل چیه؟ ایده معمول اینه که سیارک رو یه جوری منحرف کنیم. اما مشکلاتی هم هست: دانشمندا هنوز دقیق نمی‌دونن جرم این سیارک چقدره. اگه سعی کنن با یه ماموریت ناشیانه منحرفش کنن، حتی ممکنه بدترش کنن و سیارک رو بیارن به سمت زمین! خلاصه، دخالت اشتباه شاید اوضاع رو خراب‌تر کنه.
جالبه بدونین ناسا قبل‌تر تجربه‌ای مثل این داشته. سال ۲۰۲۲ تو ماموریت DART (یعنی Double Asteroid Redirection Test – یه آزمایش برای منحرف‌کردن سیارک) یه فضاپیما فرستاد به یه قمر کوچولوی سیارکی به اسم دیمورفوس و موفق شد مدارشو دور سیارک اصلی (دیدیموس) تغییر بده. اما قضیه این سیارک جدید چندتا مشکل داره: وقت خیلی کمی تا ۲۰۳۲ مونده و اطلاعاتمون درباره جنس و رفتار سیارک کمه.
اینجاست که دانشمندا پیشنهادی جدید میدن: به جای اینکه سیارک رو هل بدیم، شاید باید خوردش کنیم! مثلاً یه ماموریت شبیه DART راه بندازن که هدفش تیکه‌تیکه کردن سیارک باشه. اگر جواب نداد و جدی شد، دیگه بمب هسته‌ای وارد عمل میشه! یعنی شاید مجبور شن یه کلاهک هسته‌ای رو با راکت به طرف سیارک شلیک کنن تا قبل از رسیدن به ماه، تکه‌تکه‌ش کنه. (البته تا حالا هیچ‌وقت چنین کاری تو فضا نکردن، اما رو کاغذ شدنیه!)
برنامه زمانی هم خیلی فشرده‌ست: اگه واقعا قراره بمب هسته‌ای آماده کنن، باید بین اواخر ۲۰۲۹ تا آخر ۲۰۳۱ ماموریت رو راه بندازن که به موقع به سیارک برسه. دانشمندا میگن همین الان باید برنامه‌ریزیا شروع شه، چون ممکنه تو آینده یه سیارک واقعا خطرناک بیاد و فرصت نداشته باشیم.
راستی، هنوز احتمال خیلی زیادی (۹۶ درصد) هست که این سیارک بی‌خطر از کنار ماه رد شه و هیچ اتفاقی نیفته. ولی این ماجرا یه نمونه عالیه که نشون بده ما باید خیلی جدی‌تر رو دفاع سیاره‌ای (Planetary Defense یعنی تلاش برای محافظت از سیاره‌مون در برابر تهدیده‌های فضایی) کار کنیم و از همین حالا ماموریتا و زمان‌بندی ساخت فضاپیماها رو بررسی کنیم.
اگه دوست داری اطلاعات فنی‌تر و مقاله اصلی این تحقیقات رو بخونی، تو سایت arXiv منتشر شده که یه جور پایگاه مقالات علمی هست.
خلاصه که فضاپیمای شجاع و شاید حتی بمب هسته‌ای، آماده‌ان تا اگه لازم شد ماه و زمین رو از یه سیارک دردسرساز نجات بدن! کی فکرش رو می‌کرد روزی به همچین مرحله‌ای برسیم؟!
منبع: +
